Śląski patriota i dekonstruktorzy polskości

Szczepan Twardoch, jeden z czołowych prozaików literatury polskiej młodego pokolenia, wywołał niedawno skandal.

Publikacja: 19.12.2013 06:00

Kiedy Sąd Najwyższy orzekł, że Ślązaków nie można uznać za odrębny naród i z tej przyczyny Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej nie może być zarejestrowane, pisarz wypalił na Facebooku: „Pier... się, Polsko".

Oczywiście, po prawej stronie opinii publicznej na Twardocha posypały się gromy. Dotąd zastrzeżenia mogła budzić treść wypowiedzi, w których zdarzało mu się podkreślać swoją śląską tożsamość oraz wyrażać poczucie obcości wobec polskiej martyrologii. Ale drastyczna, obelżywa, niecenzuralna forma facebookowego wpisu sprawiła, że miarka się przebrała.

Dlatego postanowiłem przypomnieć rozmowę, którą przeprowadziłem dwa lata temu z autorem „Wiecznego Grunwaldu" na łamach portalu Rebelya („Na serio interesuje mnie tylko literatura"). Wyjaśnia ona sporo kontrowersji nagromadzonych wokół poglądów pisarza.

Twardochowi nieraz zarzucano, że jest „ślązakowcem" i zwolennikiem RAŚ. Tymczasem na pytanie dotyczące jego zaangażowania politycznego odpowiedział: „nie należę do żadnej organizacji, mówię tylko we własnym imieniu. Owszem, bliskie jest mi przekonanie, że Ślązacy powinni być współgospodarzami Śląska – bo dziś, jako zbiorowość, nie są. Od 100 lat pozostają niewygodnymi sublokatorami, którzy przez kolejnych gospodarzy są rozstawiani po kątach. Jest to zapewne również przekonanie wielu działaczy RAŚ. Ale jednocześnie Ruch firmuje też przedsięwzięcia żenujące, które mnie zawstydzają, jak na przykład poparcie kandydatury Kazimierza Kutza, którego fenomen – jako niby-polityka i niby-działacza – jest dla mnie niezrozumiały".

Dalej w naszej rozmowie Twardoch wyjaśniał: „śląskość to nie jest pełna tożsamość. Sytuacja Ślązaków dziś podobna jest do sytuacji małych etnosów z połowy XIX wieku – do takich grup jak Słowacy, Ukraińcy, Łotysze czy Estończycy. Te etnosy miały swoje języki, ale nie miały własnego doświadczenia historycznego, więc je sobie wynajdywały. W przypadku Słowaków to był Janosik, w przypadku Ukraińców – dziedzictwo Rusi Kijowskiej i Kozactwa. Ślązacy się jednak na ten wysiłek nie zdobyli".

Wreszcie o kulturze śląskiej pisarz mówił: „to jest raczej kultura niska, ludowa. Nie da się tego porównać z kulturami wielkich narodów, z kulturą polską, niemiecką, rosyjską czy francuską. Oczywiście, mógłbym sam siebie narodowo bałamucić i powtarzać za ślązakowskimi działaczami wyliczanki noblistów i poetów (Eichendorff, Eichendorff, Eichendorff), ale przecież wszyscy ci ludzie, którzy często rzeczywiście w taki czy inny sposób Ślązakami byli, należeli jednoznacznie do kultury niemieckiej, z którą śląskość jest oczywiście blisko związana, ale to nie znaczy, że do niej należy, lub że powinna się nią firmować jak swoją. Skoro już nie mam ochoty oszukiwać sam siebie polskimi bajkami o odwieczności i macierzy, nie będę wymyślał sobie nowych bajek śląskich".

Może zatem prawicowym tropicielom „ślązakowości" nie powinien snu z powiek spędzać nie mający nic wspólnego z politycznym separatyzmem śląski patriotyzm Szczepana Twardocha. Problem tkwi w czym innym – w robieniu użytku z apeli w rodzaju: „Pier... się, Polsko" przez dekonstruktorów polskości z okolic „Gazety Wyborczej", „Polityki", „Krytyki Politycznej". Dla tych ludzi nie ma nic lepszego niż doprowadzanie do furii „polskiego kołtuna".

Czy Twardoch chce być ich bohaterem? Przecież nie z tego powodu czytelnicy sięgają po jego książki - książki kogoś, kto deklaruje: „jestem (...) polskim pisarzem, bo piszę, myślę po polsku".

Kiedy Sąd Najwyższy orzekł, że Ślązaków nie można uznać za odrębny naród i z tej przyczyny Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej nie może być zarejestrowane, pisarz wypalił na Facebooku: „Pier... się, Polsko".

Oczywiście, po prawej stronie opinii publicznej na Twardocha posypały się gromy. Dotąd zastrzeżenia mogła budzić treść wypowiedzi, w których zdarzało mu się podkreślać swoją śląską tożsamość oraz wyrażać poczucie obcości wobec polskiej martyrologii. Ale drastyczna, obelżywa, niecenzuralna forma facebookowego wpisu sprawiła, że miarka się przebrała.

Pozostało 83% artykułu
Opinie polityczno - społeczne
Estera Flieger: Izrael atakuje Polskę. Kolejna historyczna prowokacja
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie polityczno - społeczne
Estera Flieger: Zwierzęta muszą poczekać, bo jaśnie państwo z Konfederacji się obrazi
Opinie polityczno - społeczne
Tomasz Grzegorz Grosse: Europejskie dylematy Trumpa
Opinie polityczno - społeczne
Konrad Szymański: Polska ma do odegrania ważną rolę w napiętych stosunkach Unii z USA
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Opinie polityczno - społeczne
Robert Gwiazdowski: Dlaczego strategiczne mają być TVN i Polsat, a nie Telewizja Republika?