Gra o Giełdę Papierów Wartościowych

Wybór szefa Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie będzie jednym z ważniejszych konkursów na stanowiska kierownicze w spółkach Skarbu Państwa, bo w tym roku ma dojść do jej prywatyzacji. Przyjęta na początku roku przez resort skarbu nowa strategia zakłada sprzedaż spółki jednej z globalnych giełd. Minister skarbu Aleksander Grad podkreślał, że będzie to najważniejsza prywatyzacja od rozpoczęcia polskiej transformacji i wpłynie na cały rynek: domy maklerskie, banki, których biznes uzależniony jest od tego, jak działa GPW, a także przedsiębiorstwa, które będą szukać kapitału w Polsce.

Kadencja zarządu giełdy na czele z prezesem Ludwikiem Sobolewskim upływa w czerwcu. Następcy zostaną wyłonieni w konkursie, którego regulamin określa siedmioosobowa Rada Giełdy pełniąca w tej spółce rolę rady nadzorczej. W miniony czwartek zdecydowała, że wymogiem, jaki będą musieli spełnić kandydaci na przyszłego szefa GPW, jest trzyletni staż pracy na stanowisku kierowniczym. I nie byłoby w tym nic dziwnego – ot, banalny komunikat – gdyby nie kilka poprzedzających go zdarzeń.

Środa, tydzień wcześniej (18 luty). Rada giełdy po wyjątkowo burzliwych obradach przyjmuje uchwałę określającą kompetencje prezesa i członków przyszłego zarządu. Prezes – zgodnie z ustaleniami – ma się legitymować pięcioletnim stażem pracy w instytucjach finansowych nadzorowanych przez polskich regulatorów, w tym trzyletnim w ich zarządzie.

Dwa dni później – według informacji „Rz” – nadzorujący GPW wiceminister skarbu Michał Chyczewski w rozmowie z członkami rady reprezentującymi Skarb Państwa (który ma 98,8 proc. akcji GPW) domaga się reasumpcji głosowania i złagodzenia wymogów zapisanych w uchwale. Jego zdaniem wystarczyłoby, gdyby kandydaci na wszystkich członków zarządu mieli za sobą tylko trzyletni staż pracy na stanowisku kierowniczym.

Po rozmowie z wiceministrem Małgorzata Kalicka, urzędniczka resortu skarbu zasiadająca w radzie giełdy, wysyła e-mail do wszystkich jej członków (także reprezentujących mniejszościowych akcjonariuszy). Dotarliśmy do jego treści. „W piątek telefonicznie, a następnie w rozmowie bezpośredniej zostałam poinformowana przez ministra Chyczewskiego, że żąda reasumpcji uchwały podjętej przez radę giełdy 18 lutego w sprawie postępowania kwalifikacyjnego na członków zarządu i/lub mojej rezygnacji z rady giełdy i pracy w ministerstwie w przypadku mojego odmiennego stanowiska”. W dalszej części e-maila Kalicka sugeruje, że należałoby się wycofać z już przyjętych wymogów wobec przyszłego prezesa, bo – jak pisze – nie przypomina sobie, by były one „intencją rady”.

Tydzień później rada w trybie obiegowym zmienia uchwałę i łagodzi próg dostępności dla kandydatów na prezesa GPW po myśli wiceministra.

[srodtytul]Rozmowa przy herbacie[/srodtytul]

Członkowie rady giełdy pytani o spór dotyczący kompetencji przyszłego prezesa nabierają dziś wody w usta.

[ramka][b]art. 25a nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi[/b]

W skład zarządu giełdy powinny wchodzić osoby posiadające wykształcenie wyższe, co najmniej trzyletni staż pracy w instytucjach rynku finansowego oraz nieposzlakowaną opinię w związku ze sprawowanymi funkcjami.

W przypadku gdy spółka prowadząca giełdę organizuje alternatywny system obrotu, warunki, o których mowa w ust. 1, powinny spełniać osoby kierujące tą działalnością. [/ramka]

– Z wiceministrem Michałem Chyczewskim nie prowadziłem oficjalnych rozmów, a nieoficjalnych nie chciałbym powtarzać. Nawet gdybym otrzymał od niego telefon w tej sprawie, nie powiedziałbym o tym, bo to, co ktoś może mówić przy herbacie, nie jest do powtarzania – mówi „Rz” Leszek Pawłowicz, przewodniczący rady. Dodaje, że konkurs na nowy zarząd GPW zostanie rozpisany najpóźniej na następnym posiedzeniu rady w połowie marca. Małgorzata Kalicka, autorka e-maila, do którego dotarła „Rz”, odmawia nam komentarza, podobnie jak sekretarz rady Sebastian Skuza pracujący na co dzień w resorcie finansów.

– Ani ja, ani nikt z kierownictwa Ministerstwa Skarbu nie dawał członkom rady giełdy żadnych instrukcji dotyczących postępowania kwalifikacyjnego – zapewnia Michał Chyczewski. – W rozmowie z przewodniczącym rady uzgodniliśmy, że konkurs miałby przebiegać w sposób transparentny i profesjonalny. Stąd z satysfakcją przyjąłem decyzję Rady GPW o zaangażowaniu firmy doradztwa personalnego.

Nie ukrywa jednak, że uznał pierwotną, uchyloną w czwartek uchwałę rady za „głęboko nieodpowiednią” w części dotyczącej kryteriów, które powinni spełniać kandydaci. – Po pierwsze, uniemożliwia ona awans obecnym członkom zarządu GPW. Po drugie, zapis o konieczności posiadania pięcioletniego stażu pracy w polskiej instytucji finansowej, w tym przez trzy lata w zarządzie tej instytucji, odcina możliwość kandydowania między innymi polskim menedżerom z banków inwestycyjnych, które nie znajdują się pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego, gdyż są zarejestrowane np. w Londynie. Po trzecie, kryteria te dyskryminują szereg bardzo doświadczonych menedżerów z krajowych instytucji finansowych, którzy akurat nie legitymują się trzyletnim stażem w zarządzie – wylicza Chyczewski i dodaje: Konkurs zorganizowany przy założeniu takich kryteriów faworyzowałby w praktyce bardzo wąską grupę osób, w tym obecnego prezesa GPW.

– Nie będę komentować sprawy, która może mnie dotyczyć – mówi w odpowiedzi na ten zarzut „Rz” Ludwik Sobolewski, prezes GPW. Nie chce też zdradzić, czy podjął już decyzję o kandydowaniu na kolejną kadencję.

Wiceminister Chyczewski podkreśla, że kryteria, które powinni spełniać członkowie zarządu giełdy, są określone w art. 25a nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. – Wszelkie dodatkowe ograniczenia – ponad wymagania ustawowe – musiałyby być w mojej opinii bardzo dobrze uargumentowane – zaznacza.

Od członków rady można natomiast nieoficjalnie usłyszeć, że gwałtowna reakcja Michała Chyczewskiego związana była z faktem, że przyjęte w środę kryteria uniemożliwiły start w konkursie typowanym przez niego osobom, w tym jemu samemu. Chyczewski, który wcześniej m.in. pracował w biurze analiz Banku BPH, jednak zaprzecza. – Jak już mówiłem kilkakrotnie, nie zamierzam startować w konkursie do zarządu GPW – podkreśla.

Wiceminister nie chce komentować sprawy e-maila Małgorzaty Kalickiej.

[srodtytul]Interes właściciela, interes spółki[/srodtytul]

Zakładając, że wiceminister skarbu nadzorujący spółkę kontrolowaną przez Skarb Państwa ma wobec niej realne uprawnienia właścicielskie, teoretycznie trudno kwestionować fakt sugerowania lub nawet wydawania przezeń instrukcji swoim reprezentantom w radzie nadzorczej takiej firmy.

Eksperci zajmujący się dobrymi praktykami korporacyjnymi są jednak bezwzględni. – Niedobrze, że doszło do obniżenia kryteriów wyboru przyszłego prezesa GPW – mówi Andrzej Nartowski, prezes Polskiego Instytutu Dyrektorów. – Trudno, żeby firmą tej rangi kierował ktoś bez szczególnego doświadczenia. Tym gorzej, że doszło do tego – jak można przypuszczać – na skutek nacisków ze strony Skarbu Państwa. Nie ma nic dziwnego w fakcie, że instytucje państwowe lub spółki Skarbu Państwa mogą oczywiście podlegać w jakimś stopniu wpływowi państwa, jednak po to właśnie resort dobiera do rad nadzorczych osoby w rodzaju Leszka Pawłowicza, z doświadczeniem i dobrą reputacją, aby polegać na nich w istotnych kwestiach, a nie wydawać za każdym razem instrukcje, jak mają postępować. Tego typu sytuacje szkodzą reputacji Giełdy Papierów Wartościowych, która jest nie tylko jedną z najważniejszych polskich spółek, ale i instytucją zaufania publicznego – dodaje Nartowski.

[srodtytul]A gdzie zasady?[/srodtytul]