Uprawnienia nabywców roszczeń dekretowych

Problem w tym, że trzeba było orzekać na podstawie niezmienionej przez lata regulacji, ale z uwzględnieniem nowego stanu faktycznego. Prawa do nieruchomości mogły w tym czasie przechodzić bowiem na inne podmioty, zarówno na podstawie umowy, jak i spadkobrania.

W rezultacie sądy administracyjne stanęły przed koniecznością oceny, czy w postępowaniu administracyjnym o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego (na podstawie art. 7 dekretu) beneficjentem decyzji (zatem i stroną postępowania) może być wyłącznie dotychczasowy właściciel budynku bądź jego następca ogólny (spadkobierca lub nabywca spadku) czy także następca singularny (tj. osoba, która nabyła prawa do nieruchomości np. na podstawie umowy sprzedaży budynku albo lokalu).

Jedna z wykształconych linii orzeczniczych uznaje, że prawo do zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa użytkowania wieczystego, jako roszczenie majątkowe, ma charakter zbywalny. Może więc być przeniesione na inną osobę w drodze czynności cywilnoprawnej, np. sprzedaży. W ostatnim czasie NSA wydaje jednak wyroki, w których przedstawia odmienne stanowisko.

– Dlatego RPO zadał NSA pytanie prawne, aby rozstrzygnął, czy na osobę, która nabyła prawa do nieruchomości, przeszły też roszczenia dotyczące uregulowania kwestii związanych z gruntem (tj. ustanowienie użytkowania wieczystego). Odpowiedź na to pytanie będzie miała znaczenie we wszystkich nierozpoznanych sprawach, ale przede wszystkim dla nabywców budynków stojących na gruntach, których status prawny (z powodu przepisów dekretowych) cały czas nie został uregulowany – wyjaśnia Małgorzata Świętczak z Biura RPO.