Reprywatyzacja nieruchomości: SGGW kontra dekretowcy

Byli właściciele nieruchomości nie mogą odzyskać gruntu, którego użytkownikiem wieczystym stała się wyższa uczelnia z mocy ustawy z 1990 r. o szkolnictwie wyższym. Tworzy to nieodwracalne skutki prawne – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (sygnatura akt: I OSK 428/11).

Wyrok NSA, przełożony na szerszą płaszczyznę, wyłącza z roszczeń rewindykacyjnych szkoły wyższe, które z mocy art. 182 wspomnianej ustawy stały się użytkownikami wieczystymi zajmowanych gruntów. Ma to znaczenie zwłaszcza w Warszawie, gdzie niejednokrotnie rozbudowywały się na tzw. gruntach warszawskich, skomunalizowanych na podstawie dekretu z 1945 r.

Na takiej właśnie działce przy ul. Madalińskiego w stolicy Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego zbudowała jeden ze swoich domów akademickich. Poprzednio stały tu kamienice, spalone w czasie II wojny.

W 2009 r. minister infrastruktury stwierdził nieważność orzeczenia z 1950 r. odmawiającego byłej właścicielce prawa własności czasowej do

wspomnianego gruntu. Od tej decyzji odwołała się SGGW, wskazując, że na podstawie art. 182 ustawy z 1990 r. o szkolnictwie wyższym stała się użytkownikiem wieczystym z mocy prawa. W 2005 r. wojewoda mazowiecki potwierdził nabycie nieodpłatnie prawa własności.

Bez decyzji

W wyniku skargi uczelni Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję ministra infrastruktury, wydaną po odwołaniu SGGW.

– Jeżeli użytkowanie wieczyste ustanowiono na rzecz szkoły wyższej z mocy ustawy, bez decyzji administracyjnej, a wpisano je do księgi wieczystej na wniosek uczelni i na

podstawie zaświadczenia ministra edukacji narodowej, organ administracji nie może odwrócić skutku prawnego, jaki wynika z tego wpisu w KW – stwierdził sąd.

Do dyskusji

W skardze kasacyjnej do NSA minister argumentował, iż sam fakt, że SGGW stała się użytkownikiem wieczystym z mocy prawa, nie jest nieodwracalnym skutkiem prawnym. W myśl art. 182 ust. 4 nabycie użytkowania wieczystego nie może naruszać praw osób trzecich. Ani stanowić negatywnej przesłanki do stwierdzenia nieważności orzeczenia dekretowego.

– Pomija to fakt, że w latach 90., kiedy następowało uwłaszczenie uczelni, nie toczyło się żadne postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji z 1950 r. – podkreślał radca prawny Marcin Kopaczyński, reprezentujący SGGW podczas rozprawy w NSA.

NSA oddalił skargę kasacyjną. – Na podstawie art. 182 ustawy o szkolnictwie wyższym nabycie użytkowania wieczystego następowało z mocy prawa. Gdy nie było postępowania administracyjnego ani decyzji uwłaszczającej, organ administracji w żadnej formie nie może wyeliminować powstania użytkowania wieczystego. Są to nieodwracalne skutki prawne – powiedziała sędzia Izabella Kulig-Maciszewska.