Niepełnosprawny zagłosuje w wyborach przez pełnomocnika

Prawo do głosowania przez pełnomocnika wynika z art. 54 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (dalej: k.w.). Przewidziano w nim, że z takiego rozwiązania mogą skorzystać:

- ?wyborcy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej: u.r.n.), a także

- ?wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 75 lat.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 5 i art. 62 u.r.n. prawo do głosowania przez pełnomocnika mają nie tylko ci niepełnosprawni wyborcy, w stosunku do których wydano orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, ale także osoby:

- ?posiadające orzeczenie lekarza orzecznika ZUS: o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub o całkowitej niezdolności do pracy,

- ?zaliczone do I lub II grupy inwalidów, a także

- ?posiadające orzeczenie o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Przykład:

Z głosowania przez pełnomocnika w wyborach samorządowych 16 listopada 2014 r. chce skorzystać małżeństwo: mąż, który ?ukończy w tym dniu 75 lat (niezaliczony do znacznego ?lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności) ?oraz 70-letnia żona uznana ?za niepełnosprawną ?w znacznym stopniu. ?Obojgu im przysługuje ?takie uprawnienie: mężowi ?z uwagi na wiek, a żonie ?– z uwagi na stopień niepełnosprawności.

Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju. Takiego głosowania nie przeprowadza się:

- ?w obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych lub

- ?w przypadku zgłoszenia przez wyborcę zamiaru głosowania korespondencyjnego (art. 53a k.w.).

Pełnomocnictwa udziela się przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania. Takie czynności są dokonywane w godzinach pracy urzędu gminy.

Wybór zastępcy

Pełnomocnikiem w wyborach samorządowych może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa. Nie może być nim osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa, a także mężowie zaufania, jak również osoby kandydujące w wyborach.

Zasadą jest, że pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby. Można jednak przyjąć je od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (np. ojciec, matka, dziadek, babka), zstępny (np. syn, córka, wnuk, wnuczka), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

Przykład:

Małżonkowie w wieku 77 i 79 lat chcą udzielić pełnomocnictwa do głosowaniu w wyborach samorządowych synowi żony ?z pierwszego małżeństwa, zamieszkałemu w tej samej gminie. W takim przypadku syn żony może przyjąć pełnomocnictwo zarówno ?od swojej matki, jak i od jej ?męża. Gdyby natomiast ?oboje małżonkowie chcieli ustanowić swoim pełnomocnikiem np. niespokrewnionego z nimi sąsiada, nie byłoby to dopuszczalne. Sąsiad mógłby przyjąć pełnomocnictwo do głosowania w wyborach samorządowych tylko od jednego z nich.

Złożenie wniosku

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest wpisany do rejestru wyborców. Taki wniosek trzeba złożyć najpóźniej w dziewiątym dniu przed dniem wyborów. Termin złożenia wniosku o sporządzenia aktu pełnomocnictwa w listopadowych wyborach samorządowych upływa 7 listopada 2014 r. (por. informacja państwowej komisji wyborczej o upływie terminów związanych z uprawnieniami wyborców niepełnosprawnych w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, zarządzonych na 16 listopada 2014 r.).

Za datę wniesienia wniosku przyjmuje się dzień jego wpływu do właściwego urzędu gminy.

Wzór wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 28 lipca 2011 r. (dalej: rozporządzenie).

Do wniosku trzeba dołączyć:

- ?pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa (wzór zgody na przyjęcie pełnomocnictwa w wyborach samorządowych stanowi załącznik nr 8 do rozporządzeniu), a także

- ?kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat.

Jeżeli wyborca nie może lub nie umie złożyć podpisu, wniosek podpisuje osoba, która wyraziła zgodę na przyjęcie pełnomocnictwa do głosowania.

Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa są zadaniem zleconym gminy i są wolne od opłat.

Usunięcie wad

Jeżeli wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania nie spełnia warunków określonych w k.w., wójt (burmistrz, prezydent miasta), w terminie trzech dni od dnia otrzymania wniosku wzywa do usunięcia jego wad – również w terminie trzech dni. W takim wezwaniu oprócz wskazania wad trzeba zawrzeć pouczenie o tym, że ich nieusunięcie w terminie trzech dni od dnia otrzymania wezwania będzie skutkować odmową sporządzenia aktu pełnomocnictwa.

Jeżeli wad nie można usunąć albo nie zostały usunięte w terminie, wójt odmawia sporządzenia aktu pełnomocnictwa. Taką odmowę trzeba sporządzić na piśmie i wraz z uzasadnieniem niezwłocznie doręczyć wnioskodawcy.

Ważne:

Jeżeli we wniosku ?nie zostanie zastrzeżone inaczej, w postępowaniu ?w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania wyborcę reprezentuje ?osoba, która wyraziła ?zgodę na przyjęcie pełnomocnictwa.

Sporządzenie aktu

Gdy wniosek nie ma wad lub zostały one usunięte, sporządza się akt pełnomocnictwa do głosowania. Zasadą jest, że akt pełnomocnictwa jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy, chyba że we wniosku zwróci się on o dokonanie tej czynności w innym miejscu na terenie gminy.

Wzór aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach samorządowych stanowi załącznik nr 12 do rozporządzenia. Gmina prowadzi wykaz sporządzonych aktów pełnomocnictwa. Wzór wykazu takich aktów w wyborach samorządowych określa załącznik nr 16 do rozporządzenia.

Cofnięcie pełnomocnictwa

Wyborca ma prawo cofnąć udzielone pełnomocnictwo. Następuje to przez złożenie najpóźniej dwa dni przed dniem wyborów stosownego oświadczenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) gminy, w której sporządzono akt pełnomocnictwa, lub doręczenie takiego oświadczenia właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania. Za datę cofnięcia pełnomocnictwa przyjmuje się dzień złożenia oświadczenia woli przez wyborcę.

Termin złożenia oświadczenia o cofnięciu pełnomocnictwa do głosowania w listopadowych wyborach samorządowych upływa 14 listopada 2014 r. Po tej dacie będzie można złożyć takie oświadczenie obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania, czyli 16 listopada 2014 r., pod warunkiem że pełnomocnik nie oddał jeszcze głosu.

Przykład:

Załóżmy, że w dniu wyborów samorządowych wyborca, który wcześniej udzielił pełnomocnictwa do głosowania, sam zjawi się w lokalu wyborczym. Będzie mógł osobiście oddać głos, jeżeli wcześniej nie oddał głosu jego pełnomocnik. Osobiste głosowanie przez wyborcę spowoduje wygaśnięcie pełnomocnictwa. W przypadku ?późniejszego przybycia ?do lokalu wyborczego pełnomocnika tego wyborcy obwodowa komisja wyborcza nie wyda mu – jako pełnomocnikowi – karty do głosowania i zatrzyma akt pełnomocnictwa. Tak samo postąpi w przypadku cofnięcia pełnomocnictwa przez wyborcę.

podstawa prawna: art. 54–61 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (DzU nr 21, poz. 112 ze zm.)

podstawa prawna: art. 3, art. 5, art. 62 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.)