Skarby Kartografii

Album „Skarby Kartografii" Arkad to wydawniczy rarytas dla marzycieli, podróżników, kartografów i miłośników pięknych książek.

Publikacja: 06.12.2013 15:41

Skarby Kartografii

Foto: materiały prasowe

Można stąd dowiedzieć się wszystkiego o historii map od starożytności do współczesności.

Zobacz na Empik.rp.pl

Jedną z pierwszych była naskalna mapa w Ameryce Północnej (w stanie Idaho), powstała około 10 tys. lat p.n.e. Najstarszą mapę starożytnego Egiptu z 1300 r. p.n.e. (przechowywana w Muzeum Egipskim w Turynie) wykreślono na papirusie. Mapę państwa Babilończyków (obecnie w zbiorach British Museum w Londynie) wyryto na glinianej tabliczce około 600 r. p.n.e.. Jeszcze w XX wieku mieszkańcy Wysp Marshalla  posługiwali się jak ich przodkowie mapkami z żyłek liści palmowych, powiązanych włóknami orzechów kokosowych, na których wyspy oznaczano kamykami lub muszelkami. Choć większość europejskich map, które album prezentuje, powstała już na papierze.

Książka prof. Jana A. Wendta z Uniwersytetu Gdańskiego, dzieli się na sześć rozdziałów. Pierwsze cztery: Mapy świata starożytnego, „Mapy średniowiecznej Europy", „Portolany i mapy połowy XV wieku", „Prymat niderlandzkiej szkoły kartografii" pozwalają na historyczną wędrówkę szlakiem geograficznych odkryć.

W końcu średniowiecza powstała mapa Fra Mauro, mnicha z Wenecji. Ta XV-wieczna mapa ma kształt koła. Nie znajdziemy w niej odwołań do mitologii, bo dzieło, uważane za jedną z najpiękniejszych map średniowiecza, opiera się na relacjach podróżników. Dzięki Marco Polo są na niej Chiny i Mongolia. A linia brzegowa Afryki jest dość szczegółowa dzięki portugalskim żeglarzom, którzy szukali drogi do Indii, płynąc tą trasą. Jest to też jedna z pierwszych europejskich map, na których zaznaczono Wyspy Japońskie.

W XVI wieku jednym z najważniejszych kompendiów wiedzy o świecie stały się mapy  Gerarda Mercatora, matematyka i geografa z Flandrii. To on pierwszy użył określenia atlas dla zbioru map. W jego atlasie świata są zaznaczone już obie Ameryki, a na mapie Europy poprawiono wiele błędów, np. kształt Morza Śródziemnego. Ziemie polskie Mercator  nakreślił zgodnie z mapami Polaka Bernarda Wapowskiego.

W rozdziale „Rzeczpospolita na mapach i planach"  dowiemy się, że Wapowski  był pierwszym wielkim polskim kartografem, autorem mapy „Sarmacja Północna i Południowa, która ukazała się w Krakowie w 1526 roku.

Rozdział „Nauka i technika w służbie kartografii" mówi z kolei o rozwoju badań kartograficznych w XVIII i XIX wieku. Zgromadzone mapy w albumie to jednak nie tylko skarbnice wiedzy czy przewodniki dookoła świata. To prawdziwe dzieła sztuki, poszukiwane przez kolekcjonerów. Niejednokrotnie przypominają grafiki, ozdobione postaciami alegorycznymi, personifikacjami żywiołów, wizerunkami baśniowych zwierząt i potworów lub portretami odkrywców i władców. Należy do nich m.in. słynna mapa Ptolomeusza, znana z XIV-wiecznych kopii (oryginał pochodził z około 150 roku), ozdobiona personifikacjami wiatrów.

Czy z tymi wspaniałymi mapami przeszłości mogą się równać współczesne mapy Google?

Monika Kuc

Jan A.Wendt „Skarby Kartografii", Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2013

Można stąd dowiedzieć się wszystkiego o historii map od starożytności do współczesności.

Zobacz na Empik.rp.pl

Pozostało 95% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski