30. rocznica wprowadzenia stanu wojennego

Uzasadniono go groźbą zamachu stanu przez opozycję zgromadzoną głównie w NSZZ „Solidarność", załamania gospodarki i interwencji wojsk radzieckich.

Władzę w okresie stanu wojennego sprawowała WRON – Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim.

Przepisy stanu wojennego spowodowały zawieszenie funkcjonowania organizacji społecznych i związków zawodowych, przy czym niektóre z nich rozwiązano – np. NSZZ „Solidarność" i  Niezależne Zrzeszenie Studentów.

Od początku stanu wojennego wprowadzono godzinę  milicyjną, która obowiązywała aż do maja 1982 roku. Internowano głównych działaczy „Solidarności" i opozycjonistów – łącznie w obozach internowania przebywało ok. 10 tys. osób.

Strajki i demonstracje, które wybuchły po wprowadzeniu stanu wojennego, tłumiło wojsko i Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej. Do pacyfikacji protestujących używano także ciężkiego sprzętu bojowego. W wyniku decyzji o użyciu broni ostrej w grudniu 1981 roku zginęło m.in. 9 górników w kopalni Wujek.

Do dziś nieznana jest dokładna liczba  ofiar stanu wojennego. Sejmowa komisja do spraw zbadania działalności MSW, powołana przez Sejm kontraktowy (tzw. Komisja Rokity), ustaliła, że spośród 122 niewyjaśnionych przypadków zgonów w czasie stanu wojennego, do 88 przyczyniła się bezpośrednio działalność funkcjonariuszy MSW.

Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, zniesiony 22 lipca 1983, a w lutym 1992 Sejm uznał jego wprowadzenie za nielegalne.

30. rocznica - na Śląsku

Dotychczas obchody rocznic wprowadzenia stanu wojennego odbywały się w Stoczni Gdańskiej, na całym świecie kojarzonej z wydarzeniami Sierpnia '80. Władze NSZZ „Solidarność" zdecydowały, że centralne uroczystości z okazji 30. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego odbędą się na Śląsku, który najboleśniej ucierpiał w grudniu 1981 roku.

W celu przygotowania uroczystości powstał  Krajowy Obywatelski Komitet Obchodów 30. Rocznicy Wprowadzenia Stanu Wojennego i Wydarzeń Grudnia 1981. Organizatorami obchodów są: Stowarzyszenie Pokolenie, Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK Wujek Poległych 16 Grudnia 1981, Instytut Pamięci Narodowej, NSZZ „ Solidarność", Fundacja „Instytut Lecha Wałęsy". Honorowy patronat objął Prezydent RP Bronisław Komorowski.

W komitecie honorowym znaleźli się: Przewodniczący Parlamentu Europejskiego – Profesor Jerzy Buzek, Przewodniczący KK NSZZ „Solidarność" Piotr Duda,Ordynariusz Diecezji Katowickiej Jego Ekscelencja Arcybiskup Damian Zimoń, Wojewoda Śląski Zygmunt Łukaszczyk, Marszałek Województwa Śląskiego Adam Matusiewicz, Prezydent Katowic Piotr Uszok, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński.

Głównym wydarzeniem będzie plenerowy, multimedialny spektakl pod Krzyżem KWK Wujek, zaplanowany na dzień  pacyfikacji, 16 grudnia. Ma on być poświęcony ludziom „Solidarności", stanowi wojennemu i tragicznym wydarzeniom w kopalni Wujek.