Zmiana przepisów w zakresie rękojmi

Rękojmia konsumencka

Najistotniejszą zmianą, jaką wprowadziła powyższa ustawa jest uregulowanie rękojmi w relacjach konsument-przedsiębiorca w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Nowe przepisy znajdą zastosowanie do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta – ustawodawca zrezygnował z posługiwania się pojęciem „rzeczy” – w tym w szczególności umów sprzedaży, umów dostawy oraz umów o dzieło będące towarem, jak również umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru i wykonania usługi oraz umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru z elementami cyfrowymi. Z uwagi na to, że towar został zdefiniowany jako rzecz ruchoma, nowe przepisy nie znajdą zastosowania do umów zobowiązujących do przeniesienia własności nieruchomości. W takim przypadku zastosowania znajdą przepisy o rękojmi zawarte w Kodeksie cywilnym.

Rękojmia konsumencka będzie miała zastosowanie również do osób fizycznych zawierających umowy bezpośrednio związane z ich działalnością gospodarczą, gdy z treści tych umów wynika, że nie posiadają one dla nich charakteru zawodowego.

Zgodność towaru z umową

Ustawodawca w nowych przepisach zrezygnował z posługiwania się pojęciem wady fizycznej i prawnej (jak w Kodeksie cywilnym) i zamiast tego posługuje się pojęciem braku zgodności towaru z umową. W myśl tych przepisów towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:

– opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi - również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji;

– przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.

Ponadto towar, aby został uznany za zgodny z umową, musi:

– nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk;

– występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi - również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie,

– być dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać;

– być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.

Ustawodawca zdecydował się na szeroki opis przypadków zgodności towaru z umową, w celu zapewnienia konsumentowi pełniejszej ochrony w ramach rękojmi. Przedsiębiorca nie będzie jednak ponosił odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową, jeżeli konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy:

– został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową, oraz

– wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru.

Czytaj więcej:

Biznes

Nowe przepisy o rękojmi – jakie zmiany czekają przedsiębiorców?

Dyrektywa unijna w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów nakłada na sprzedawców dodatkowe obowiązki. Będą m.in. zobowiązani przekazywać konsumentom więcej informacji przed zawarciem umowy, co ma zwiększyć świadomość kupujących o nabywanych towarach czy usługach.

Pro

Inne istotne zmiany

Nowe przepisy dotyczące rękojmi konsumenckiej wprowadzają także następujące zmiany w stosunku do rękojmi uregulowanej w Kodeksie cywilnym:

– wydłużony zostaje z 1 roku do 2 lat okres, w trakcie którego ciężar dowodu zgodności towaru z umową spoczywa na przedsiębiorcy;

– wydłużony zostaje okres, w ciągu którego konsument może dochodzić roszczeń z tytułu rękojmi poprzez odwołanie do zasad ogólnych (co do zasady będzie to 6 lat);

– wprowadzony zostaje termin maksymalnie 14 dni na zwrot przez przedsiębiorcę kwoty należnej wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny albo wskutek odstąpienia od umowy;

– wprowadzone zostaje domniemanie, że brak zgodności towaru z umową jest istotny;

– wprowadzony zostaje obowiązek odebrania towaru od konsumenta na koszt przedsiębiorcy.

Ustawodawca wprowadził także niekorzystną dla konsumenta hierarchię środków ochrony, poprzez możliwość domagania się w pierwszej kolejności przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę, a dopiero później, przy spełnieniu określonych przesłanek, możliwość obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy.

Konsument będzie mógł jednak od razu złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, jeżeli:

– brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego żądania naprawy towaru lub jego wymiany;

– z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.

Zmiany w Kodeksie cywilnym

Zmiany w Kodeksie cywilnym polegają głównie na usunięciu tych przepisów, które dotyczyły konsumentów. Podkreślić jednak należy, że z uwagi na dalsze stosowanie tych przepisów w zakresie sprzedaży nieruchomości pomiędzy przedsiębiorcą, jako sprzedającym, i konsumentem, jako kupującym, ustawodawca zachował art. 5561 § 2 k.c. który odnosi się do publicznych zapewnień w stosunku do konsumenta.

Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej

Ustawodawca jednocześnie usunął cały dział w Kodeksie cywilnym odnoszący się do roszczeń sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej, tj. roszczeń sprzedawcy względem jego poprzedników w przypadku poniesienia kosztów w wyniku wykonania przez konsumenta uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne. Sprzedawca będzie mógł jednak dochodzić roszczeń od poprzednich sprzedawców na zasadach ogólnych.

Przepisy przejściowe

Do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe nie znajdą zastosowania nowe przepisy.