Rosja: Pięciokrotny wzrost konfiskat majątków w czasie wojny. Kreml łata budżet

W ciągu ostatnich pięciu lat liczba osób skazanych na konfiskatę majątku wzrosła prawie dziesięciokrotnie – z 2 580 w 2020 roku do 24 078 w 2024 roku. Szczególnie gwałtowny wzrost przypada na okres od rozpoczęcia wojny z Ukrainą: w 2022 roku wyroki z konfiskatą dostało 4 195 osób, w 2023 – 15 583, a w 2024 – już ponad 24 tysiące. Oznacza to, że w trakcie wojny liczba konfiskat zwiększyła się niemal pięciokrotnie, podczas gdy przed wojną wzrost był umiarkowany, na poziomie około tysiąca przypadków rocznie.

Czym jest konfiskata majątku? Rozszerzanie katalogu przestępstw  

Konfiskata to przymusowe odebranie pieniędzy, wartościowych przedmiotów i innych dóbr, które zdaniem organów ścigania zostały pozyskane w wyniku przestępstwa. Procedura ta następuje po uprawomocnieniu się wyroku skazującego.

W odróżnieniu od grzywien, które mogą być karą główną lub dodatkową, konfiskata jest środkiem o charakterze karnym, stosowanym na mocy ponad 90 artykułów rosyjskiego kodeksu karnego, w tym licznych wprowadzonych po 2022 roku.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Rosja nie odzyska swoich pieniędzy, jeśli nie zapłaci Ukrainie?

Szefowa dyplomacji UE Kaja Kallas przed nieformalnym spotkaniem szefów MSZ państw UE w Kopenhadze...

Od początku wojny wprowadzone zostały liczne zmiany prawne poszerzające zakres przestępstw zakończonych konfiskatą mienia. Obejmują one m.in. współpracę z zagranicznymi organizacjami, ujawnianie tajemnic państwowych, działalność dywersyjną, niewłaściwy dostęp do informacji, a nawet „nielegalny zbiór cennych roślin i grzybów”. W 2024 roku konfiskata rozszerzona została także na działania związane z rozpowszechnianiem „fake newsów” o wojsku oraz działalnością wymierzoną przeciwko bezpieczeństwu państwa.

Chociaż konfiskaty pojawiają się również w sprawach politycznych, takich jak oskarżenia o działania rzekomo antypaństwowe, ich stosowanie jest tutaj rzadkie i trudne do udowodnienia. Eksperci podkreślają, że państwo musi wykazać bezpośredni związek między majątkiem a przestępstwem popełnionym dla zysku, co w przypadku politycznych oskarżeń jest skomplikowane i zdarza się bardzo rzadko.

Jak budżet Rosji zasiliły „sprawy generałów”

Konfiskaty są najczęściej stosowane wobec urzędników i przedsiębiorców, zwłaszcza w sprawach dotyczących korupcji i łapownictwa na dużą skalę. Liczba osób skazanych za wysokie łapówki (powyżej miliona rubli) wzrosła w ostatnich pięciu latach ponaddwukrotnie. Przykładem jest sprawa generała Wadima Szamarina, oskarżonego o przyjęcie łapówek w wysokości 36 mln rubli, którego majątek zostanie sprzedany na pokrycie grzywny.  Ponieważ jednak przy Szamarinie nie znaleziono gotówki, komornicy sprzedadzą jego majątek – mercedesa, którego wartość nie została określona, ​​ale jest wyraźnie niższa niż kwota łapówki, o którą został oskarżony.

Kolejna „sprawa generała” dotyczy skazania byłego asystenta szefa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Siergieja Umnowa i dwóch jego podwładnych, generałów Aleksieja Siemionowa i Iwana Abakumowa. Według śledczych, utworzyli oni fikcyjny fundusz, do którego biznesmeni przelewali pieniądze w zamian za preferencyjne traktowanie ze strony funkcjonariuszy policji. W ciągu sześciu lat do funduszu wpłynęło 65 milionów rubli.  Umnow na przykład przeznaczył te pieniądze na zakup drogich samochodów, remont swoich biur, instalację armatury sanitarnej w toalecie za 800 000 rubli i organizację bankietów dla swoich przełożonych.

Skonfiskowane generałom dobra w tej sprawie, o wartości 11 mln rubli,  obejmowały  zegarki Rolex i Balmain oraz kolekcję historycznej broni i mundurów, w tym bagnety i mundury SS, pistolet Luftwaffe, niemiecki sztylet, kilka szabli i pistolet Mauser. Umnow został skazany na 12 lat więzienia, Siemionow na 10,5 roku, a Abakumow na 11 lat.

Podobne konfiskaty miały miejsce w sprawach innych wysokich rangą urzędników policji oraz sędziów, którym odebrano wartościowe dobra, jak zegarki luksusowych marek czy nieruchomości. W jednym z takich procesów skazano m.in. byłą sędzię moskiewskiego sądu arbitrażowego, pozbawiając ją dużej nieruchomości oraz szeregu innych aktywów i skazując na 9 lat więzienia.