Należało więc racjonalizować, a więc dowartościowywać stan, na który nie miało się wpływu. Kiedy jednak zrozumiało się wreszcie, że największym zagrożeniem dla Polski są Polacy: nacja ciemna, religijna i ksenofobiczna, a komuniści jacykolwiek byli, ale nieśli oświecenie, od tego momentu szło już z górki.
Oto Maciej Stasiński rozlicza się ostatnio ze swoich młodzieńczych błędów. Trzeba przyznać, choć to wstyd, że kiedy knuł przeciw stanowi wojennemu, odmawiał jego twórcom patriotyzmu. Dziś przeprasza ich swoim niekończącym się artykułem.
W ostatnią rocznicę stanu wojennego pisarz z tego samego plemienia zadał wreszcie fundamentalne pytanie: A co ty zrobiłbyś na miejscu Jaruzelskiego? I odpowiedział w swoim imieniu: To samo. Stefan Chwin pochlebia sobie. Na pozycję, a więc dylematy Jaruzelskiego, trzeba było sobie zapracować. Trzeba było wystarczająco gorliwie służyć Moskwie, donosić wojskowej bezpiece, robić antysemickie czystki w wojsku, u boku pana pacyfikować sąsiadów i przywoływać do porządku niesforne społeczeństwo.
Ale ujęcie Chwina jest twórcze, gdyż usprawiedliwia wszystko. Różne stanowiska wymagają rozmaitych decyzji. Co ma na przykład zrobić nadzorca obozu, kiedy więźniowie się lenią, a wymagania centrali są jasne?
Stasiński, Chwin i współplemieńcy zracjonalizowali właściwie. Brakuje tylko kropki nad i. Trzeba przeprosić włodarzy PRL za przeszkadzanie w ich patriotycznej robocie. Sęk w tym, że plemię wyborcze swoją pozycję uzasadnia właśnie tym przeszkadzaniem, o czym przypomina przy byle okazji. I znowu dylemat. Ciężka dola. Z czasem jednak i to da się zracjonalizować.