Rząd nadrabia zaległości. Projekty wdrażające dyrektywy w wykazie prac

Do wykazu prac legislacyjnych trafiły projekty ustaw implementujących Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej (mamy ponad 3 lata opóźnienie) i dyrektywę o prawach autorskich na jednolitym rynku cyfrowym (jesteśmy ponad 2,5 roku po czasie).

Publikacja: 01.02.2024 10:35

Rząd nadrabia zaległości. Projekty wdrażające dyrektywy w wykazie prac

Foto: Adobe Stock

Projekt zmiany prawa autorskiego i niektórych innych ustaw (UC3) to realizacja założeń przede wszystkim dyrektywy o prawach autorskich na jednolitym rynku cyfrowym. Termin na to minął w czerwcu 2021 r., a o wprowadzenie tych przepisów od dawna zabiegają zarówno środowiska artystyczne, jak i medialne. Dla twórców filmowych szczególne znacznie mają przewidziane w dyrektywie regulacje przewidujące dodatkowe wynagrodzenie za odtwarzanie ich dzieł online. Lekko zmodyfikowana zostanie tzw. klauzula bestsellerowa, pozwalająca na uzyskanie dodatkowego wynagrodzenia w przypadku dużego sukcesu dzieła. Twórcy będę też mogli cofnąć licencję wyłączną podmiotowi, który nie rozpowszechniał ich dzieła przez 10 lat.

Prawa pokrewne dla wydawców prasy

Nowe prawo pokrewne zyskają wydawcy prasy, w zakresie korzystania z ich materiałów online. Prawo to nie będzie obejmowało jednak linków i krótkich fragmentów tekstów prasowych, rozpowszechnianych przez osoby fizyczne w celach prywatnych. Połowa z dodatkowego wynagrodzenia, jakie wydawcy otrzymają z tego tytułu, ma trafić do twórców treści (dziennikarzy).  Wykonywanie tego nowego prawa pokrewnego nie będzie podlegać obowiązkowemu pośrednictwu organizacji zbiorowego zarządzania.

Czytaj więcej

Twórcy oczekują na tantiemy z sieci

Co się zmieni dla użytkowników YouTube

Dyrektywa przesądza też, że dostawcy usług udostępniania treści online (portale, na których użytkownicy mogą umieszczać swoje materiały, jak np. YouTube), powinny dysponować odpowiednimi licencjami na treści publikowane przez tychże użytkowników (o ile nie działają oni na zasadach komercyjnych, albo ich dochody są niewielkie). Dyrektywa określa także szczególne zasady odpowiedzialności tych podmiotów, przy czym są one łagodniejsze dla mniejszych serwisów. Mają one jednak zapewnić "skuteczny i sprawny mechanizm składania skarg i dochodzenia roszczeń” ws. o usunięcie treści zamieszczonych przez użytkownika bądź zablokowania do nich dostępu (w dalszej kolejności będzie też możliwość odwołania się do sądu lub zastosowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów). 

Zasady korzystania z utworów

Prócz tego implementowana dyrektywa wprowadza kilka nowych rodzajów dozwolonego użytku (eksploracja tekstów i danych, prawo do baz danych, korzystanie z utworów w postaci cyfrowej w ramach transgranicznej działalności dydaktycznej oraz ich powielanie w celu zachowania dziedzictwa kulturowego). Zmodyfikowane zostaną zasady korzystania z utworów i przedmiotów praw pokrewnych niedostępnych w handlu, oraz wprowadzenie środki ułatwiające licencjonowanie udostępniania utworów w ramach usług wideo na żądanie.

Nowelizacja ma implementować także dyrektywę SATCAB II, dotyczącej świadczenia przez nadawców radiowych i telewizyjnych tzw. dodatkowych usług online i ujednolicającej zasady zawierania umów na reemisję, bez względu na technologię, jaką do niej zastosowano. Proponowane zmiany odpowiadają na rozwój technologii cyfrowych, w związku z którym zmieniły się sposoby rozpowszechniania programów i dostępu do nich (radio i telewizja internetowa).

Wraca prawo komunikacji elektronicznej

Do wykazu prac trafił także projekt prawa komunikacji elektronicznej, który ma zastąpić obecne prawo telekomunikacyjne i drożyć Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej. Z tą implementacją Polska jest spóźniona jeszcze bardziej, bo powinna ona nastąpić jeszcze w grudniu 2020 r. (dwa lata po wejściu z życie EKŁE). W poprzedniej kadencji próbowano co prawda przyjąć te przepisy, tworząc obszerny projekt, jednak dodanie do niego przepisów tzw. „lex pilot” spowodowało powszechny opór w branży i ostatecznie projekt przepadł w Sejmie. Tym razem również ustawa obejmuje przepisy niewynikające bezpośrednio z EKŁE, ale niezbędne dla prawidłowego działania krajowego rynku komunikacji elektronicznej i zagwarantowania ochrony praw użytkowników tych usług.

Projektowana regulacja obejmie więc całość przepisów w tej materii. niezbędne definicje; zasady wykonywania gospodarczej działalności w tym obszarze,(także wpisy do właściwych rejestrów, obowiązki informacyjno-sprawozdawcze, opłaty, zasady prowadzenia konsultacji i konsolidacji) bezpieczeństwo sieci i usług, gospodarowanie częstotliwościami, analizy rynku, obowiązki regulacyjne, kalkulację kosztów i rachunkowość regulacyjną. Uregulowane zostaną kwestie świadczenia usług komunikacji elektronicznej , w tym prawa użytkowników, odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie tych usług, tajemnica komunikacji elektronicznej, cyfrowe transmisje telewizyjne i radiofoniczne; jak również właściwość organów i postępowania przed nimi (szczególnie Urzędem Komunikacji Elektronicznej) oraz przepisy karne i kary pieniężne.

Dla konsumentów, biznesu i NGO

Jedną z najważniejszych zmian jest uwzględnienie innych podmiotów niż tradycyjni przedsiębiorcy telekomunikacyjni (w tym dostawców komunikatorów internetowych niewymagających wybrania numeru). Przewidziano liczne przepisy zachęcające do inwestycji w budowę lub wymianę infrastruktury. Przedsiębiorcy będą też mogli przedstawiać Prezesowi UKE propozycje samoregulacji w zakresie sieci o bardzo dużej przepustowości.

Ale przepisy przewidują także poważne wzmocnienie pozycji konsumenta w relacji z dostawcą usług i to jeszcze przed zawarciem umowy. Przykładowo usługodawca będzie musiał przekazać cały pakiet informacji dotyczących usługi – tak, by klient mógł podjąć w pełni świadomą decyzję i wybrać najkorzystniejszą ofertę. Warunki umowy trzeba będzie zwięźle podsumować na specjalnym, jednolitym w całej UE formularzu – bezpłatnie i na stałym nośniku. Użytkownicy będą mieć też dostęp do niezależne narzędzia pozwalającego porównywać usługi dostępu do internetu lub komunikatory (w zakresie ceny i jakości). Jeśli nie znajdzie się komercyjny dostawca takiego narzędzia, będzie musiał je zapewnić UKE. Wiele z uprawnień dotyczących konsumentów będzie stosowanych także do mikro- lub małych przedsiębiorców oraz organizacji non-profit.

Projekt zawiera także przepisy dotyczące wykorzystywania częstotliwości zharmonizowanych, oraz ich rezerwacji (także ponownej). W przypadku częstotliwości zharmonizowanych na potrzeby systemów szerokopasmowych rezerwacji dokonuje się na czas nie krótszy niż 15 lat i nie dłuższy niż 20 lat. Dla innych systemów będzie to maksymalnie 15 lat. Projektowane przepisy zawierają też harmonizację gniazd ładowania urządzeń elektronicznych –standardem ma być USB typu C.

Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Sądy i trybunały
Sędzia Michał Laskowski: Tomasz Szmydt minął się z powołaniem