Art. 70 ust. 21 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. DzU z 2021 r., poz. 1062) gwarantuje współtwórcom utworu audiowizualnego (np. filmu czy serialu) dodatkowe wynagrodzenie w ściśle określonych przypadkach. W szczególności znaczenie ma tu pkt 3 (patrz ramka poniżej).
PRAWO I DOKTRYNA
Art. 70 ust. 2(1 )prawa autorskiego
21.Współtwórcy utworu audiowizualnego oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do: (...)
3) stosownego wynagrodzenia z tytułu nadawania utworu w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów;
„W doktrynie zwracano uwagę, że rekonstrukcja pojęcia »nadawanie utworu poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów« jest stosunkowo trudna, jako że występuje ono wyłącznie w art. 70 ust. 21 pkt 3, a w szczególności brak go w uporządkowanych nowelizacją z 2002 r.: katalogu pól eksploatacji (art. 50) oraz ustawowym słowniczku (art. 6). Niemniej jednak, mimo że udostępnianie utworów w sieci internetowej obecnie zostało wyodrębnione jako osobne pole (...), należy przyjąć, że regulacja art. 70 ust. 21 pkt 3, używająca terminu potocznego, a nie ściśle prawnego, obejmuje właśnie m.in. nadawanie utworów audiowizualnych przez internet czy np. poprzez telewizję interaktywną”.
M. Świętczak [w:] „Prawo autorskie i prawa pokrewne,komentarz”, Machała Wojciech (red.), Sarbiński Rafał Marcin (red.). WKP, 2019
– Współautorom utworu audiowizualnego przysługują prawa wynikające ze współautorstwa, tyle tylko że przenoszą je oni na podstawie umów na producenta i przestają być ich dysponentami. Wtedy pozostaje im tylko dodatkowe wynagrodzenie z art. 70 ust. 21, które jest nieprzenoszalne – tłumaczy dr hab. Wojciech Machała z Uniwersytetu Warszawskiego. I dodaje, że w Polsce przyjął się pogląd, że wynagrodzenia dla współtwórców utworów audiowizualnych odtwarzanych w formie streamingu, nie są nim objęte – a zatem tantiemy z tego tytułu się nie należą.
Polscy artyści tracą
Sprawa nie jest nowa, ale ostatnio znów pojawiła się w przestrzeni publicznej przy okazji święcącego triumfy na Netflixie serialu „Wielka woda”. Jak podał portal wirtualnemedia.pl, przez wspomnianą wyżej lukę w prawie polscy artyści nie otrzymają z tego tytułu tantiem. Głównie z powodu braku implementacji przez Polskę dyrektywy ws. prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym z 17 kwietnia 2019 r. Termin minął w czerwcu 2021 r. Prawo takie przewiduje art. 18 dyrektywy. Ponadto na podstawie cytowanego art. 70 praw mogą dochodzić tylko organizacje zbiorowego zarządzania, a nie sami twórcy czy artyści wykonawcy.
Czytaj więcej
Mimo ogromnej popularności polskiego serialu "Wielka woda" na Netfliksie zarówno aktorzy, jak i filmowcy, nie mogą liczyć na tantiemy - pisze portal wirtualnemedia.pl.
