Roman Rybarski – narodowy liberał

Sukcesu cywilizacyjnego Polski upatrywał przede wszystkim w budowie silnej klasy średniej, której rząd nie powinien przeszkadzać w uczciwym bogaceniu się.

Aktualizacja: 25.10.2021 17:48 Publikacja: 21.10.2021 21:00

Roman Rybarski (1887–1942)

Roman Rybarski (1887–1942)

Foto: NAC

Roman Rybarski był uznawany za jednego z czołowych polskich ekonomistów ery międzywojnia. Jednocześnie był jednym z głównych działaczy Narodowej Demokracji. Współcześnie do jego myśli odwołują się głównie gospodarczy liberałowie i przeciwnicy etatyzmu.

Urodził się 3 sierpnia 1887 r. w Zatorze, a w 1906 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam zafascynował się austriacką szkołą ekonomiczną. Jako student publikował swoje pierwsze prace poświęcone historii gospodarczej. W 1910 r. uzyskał tytuł doktora praw na UJ, a później studiował również w paryskiej Szkole Nauk Politycznych. W 1917 r. był już profesorem UJ, ale trzy lata później zrezygnował z pracy na tej uczelni. W 1919 r. został jednym z ekspertów delegacji polskiej na konferencję pokojową w Paryżu. Trzy lata później zaczął pracę na Politechnice Warszawskiej i opublikował książkę „Wartość, kapitał i dochód". W 1924 r. redagował statut Banku Polskiego i objął Katedrę Skarbowości Uniwersytetu Warszawskiego. W kolejnych latach opublikował wiele prac dotyczących ekonomii i historii gospodarczej Polski.

Bardzo krytycznie patrzył również na politykę gospodarczą sanacji, a także na etatystyczne pomysły młodego pokolenia narodowców.

Mocno angażował się również politycznie. W czasach zaborów należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet" i Ligi Narodowej. W II RP był członkiem władz Obozu Wielkiej Polski i posłem na Sejm w latach 1928–1935. Był przewodniczącym klubu Stronnictwa Narodowego. Jego teksty publikowano m.in. w „Przeglądzie Wszechpolskim" i „Myśli Narodowej". Dużą rolę dla kształtowania się programu endecji miały jego książki, takie jak „Idea gospodarki narodowej" (1919), „Naród, jednostka, klasa" (1926), „Polityka i gospodarstwo" (1927), „Przyszłość gospodarcza świata" (1932), „Przyszłość gospodarcza Polski" (1933) czy „Program gospodarczy" (1937).

Czytaj więcej

Stanisław Grabski – piewca kapitalizmu czynnego

Rybarski był zwolennikiem ograniczenia wpływu państwa na gospodarkę do niezbędnego minimum. Wierzył w to, że zapewnienie swobody działania przedsiębiorcom będzie w najlepszy sposób stymulowało wzrost gospodarczy i przyczyni się do wzrostu dobrobytu narodu. W trakcie wielkiego kryzysu przekonywał, że kapitalizm wciąż ma świetlaną przyszłość, bo nie wymyślono lepszego ustroju gospodarczego. Był przeciwnikiem nadmiernego fiskalizmu i krytykował z tego powodu nawet bliskiego mu ideowo premiera Władysława Grabskiego. Bardzo krytycznie patrzył również na politykę gospodarczą sanacji, a także na etatystyczne pomysły młodego pokolenia narodowców. Wskazywał też jednak, że siła podatkowa państwa jest jednym z czynników decydujących o jego potędze. Wierzył przy tym, że Polska może dojść do dobrobytu swoim własnym wysiłkiem, uniezależniając się od negatywnych obcych wpływów. Jego zdaniem każdy naród miał swoją własną drogę rozwoju ekonomicznego, opartą na jego doświadczeniach historycznych, kulturze i normach moralnych. Choć był gospodarczym liberałem, to nie postrzegał interesu ekonomicznego jako głównego spoiwa społeczeństwa.

Czytaj więcej

Fryderyk Skarbek – ojciec polskiej ekonomii

Podczas okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność Polskiego Państwa Podziemnego – stanął na czele departamentu skarbu. W maju 1941 r. został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu na Pawiaku, skąd wywieziono go do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Zaangażował się tam w działalność obozowej konspiracji. Wszedł w skład założonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego tajnej Rady Wojskowej. Zmarł 5 lub 6 marca 1942 r. Część źródeł mówi, że został rozstrzelany przez Niemców za udział w ruchu oporu, inne – że zmarł na anginę lub dezynterię.

rp.pl

Roman Rybarski był uznawany za jednego z czołowych polskich ekonomistów ery międzywojnia. Jednocześnie był jednym z głównych działaczy Narodowej Demokracji. Współcześnie do jego myśli odwołują się głównie gospodarczy liberałowie i przeciwnicy etatyzmu.

Urodził się 3 sierpnia 1887 r. w Zatorze, a w 1906 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam zafascynował się austriacką szkołą ekonomiczną. Jako student publikował swoje pierwsze prace poświęcone historii gospodarczej. W 1910 r. uzyskał tytuł doktora praw na UJ, a później studiował również w paryskiej Szkole Nauk Politycznych. W 1917 r. był już profesorem UJ, ale trzy lata później zrezygnował z pracy na tej uczelni. W 1919 r. został jednym z ekspertów delegacji polskiej na konferencję pokojową w Paryżu. Trzy lata później zaczął pracę na Politechnice Warszawskiej i opublikował książkę „Wartość, kapitał i dochód". W 1924 r. redagował statut Banku Polskiego i objął Katedrę Skarbowości Uniwersytetu Warszawskiego. W kolejnych latach opublikował wiele prac dotyczących ekonomii i historii gospodarczej Polski.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie