8 marca: Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet

8 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet. RPO przypomina, że impulsem do stworzenia takiego wydarzenia były idee feministyczne: walka o prawa kobiet oraz prawa wyborcze.

Publikacja: 08.03.2021 09:52

Dzień Kobiet

Dzień Kobiet

Foto: AdobeStock

RPO wskazał, że jesteśmy w połowie drogi po równość: na 100 możliwych punktów w Gender Equality Index Polska zdobyła 56. Przedstawił postulaty równościowe, o których Rzecznik mówi głośno od wielu lat.

Na 100 punktów w Gender Equality Index, europejskim narzędziu zbierającym 31 wskaźników dotyczących równości płci, Polska zdobyła 56 punktów i zajmuje 24. miejsce w UE. Jesteśmy obecnie o 12 pkt niżej niż unijna średnia.

Czytaj także: Prawa kobiet: szanujmy same siebie

Dlatego nadal musimy mówić o problemach kobiet jako całej grupy, mimo że w rzeczywistości społecznej mają one bardzo różne potrzeby na różnych etapach życia, a płeć nie jest jedyną cechą, jaka je identyfikuje. Ta cecha sprawia jednak, że napotykają problemy z realizacją prawa do godnej emerytury, do równości w pracy, pewności siebie kształtowanej już na etapie edukacji, prawa do niezależności finansowej, którą zapewnia sprawiedliwy rynek pracy, czy możliwości łączenia różnych ról społecznych - życia zawodowego i prywatnego.

W wyborach parlamentarnych 2019 roku kobiety zyskały 28% mandatów w Sejmie.

Polacy i Polki popierają ideę wyrównania szans w życiu publicznym i politycznym. Z badań opinii społecznej zrealizowanych w 2018 roku w ramach wspólnego projektu Uniwersytetu SWPS i Biura RPO wynika, że zwolennicy mechanizmu kwotowego stanowią znaczną grupę respondentów, bo ponad 50% (53-54%), z czego około 35% (34-38%, w zależności od typu wyborów) opowiada się za wprowadzeniem parytetu na listach.

Brak odpowiedniej reprezentacji w życiu publicznym sprawia, że problemy kobiet są załatwiane poza nimi. Tak się stało w 2020 r., kiedy wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, bez debaty parlamentarnej i społecznej, drastycznie ograniczono prawa kobiet do decyzji o kontynuacji lub przerwaniu ciąży w sytuacji, gdy zachodziło wysokie prawdopodobieństwo, że płód obciążony jest nieuleczalną chorobą lub ciężką i nieodwracalną wadą. Nie poprawiły się równocześnie w żaden sposób standardy opieki okołoporodowej, dostęp do gabinetów ginekologicznych, badań prenatalnych czy edukacji seksualnej.

Liczne protesty przeciwko temu wyrokowi w całym kraju zostały przez władzę zignorowane, a momentami tłumione. Pandemia pogłębiła dodatkowo niepewność Polek dotyczącą macierzyństwa (m.in. przez ograniczony dostęp do porodów rodzinnych, opieki ginekologicznej) i w efekcie w 2020 roku mieliśmy do czynienia z najniższym wskaźnikiem dzietności od prawie 15 lat.

Zepchnięcie kobiet do sfery prywatnej skutkuje ich dodatkowymi obowiązkami: prócz pracy zawodowej mają ogromne obowiązki. Jest to kolejny przejaw nierówności płci.

Nie da się tego zmienić bez rozwoju sieci przedszkoli, żłobków i klubików, ale też bez zmiany nastawienia mężczyzn do nieodpłatnej pracy w domu i pełnienia ról rodzinnych. Między 2011 a 2017 rokiem liczba placówek opieki nad dziećmi wzrosła siedem razy (w 2018 r. było już 137 600 dla dzieci), co jest dużym osiągnięciem. Postaw mężczyzn, jak podkreśla RPO, nie da się zmienić bez debaty i kampanii społecznych przeciwdziałających stereotypowemu postrzeganiu ról społecznych kobiet i mężczyzn. Bardzo ważne jest zachęcanie ojców do korzystania z urlopu rodzicielskiego. Choć uprawnieni do niego są oboje rodzice, w przeważającego większości wciąż korzystają z niego matki.

Przemoc domowa i seksualna należy do najbardziej dotkliwych naruszeń praw człowieka, z którym spotykają się kobiety na całym świecie. W Polsce zdecydowana większość osób dotkniętych przemocą w rodzinie to kobiety: 54% w 2019 roku. Z kolei wśród zatrzymanych sprawców przemocy w rodzinie zdecydowaną większość stanowili mężczyźni – 96 %. Więcej na ten temat: Raport RPO „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych.

RPO przedstawił rekomendację dotyczącą zmiany definicji przestępstwa zgwałcenia, w taki sposób by na pierwszym miejscu stawiana była zgoda osób w relacji intymnej. To brak dobrowolnej i świadomej zgody na obcowanie płciowe, a nie sprzeciw, powinny przesądzać o zaistnieniu przestępstwa zgwałcenia. W ramach akcji ZA ZgodąRPO z organizacjami społecznymi przygotował także specjalny poradnik, w którym rozlicza się z niektórymi mitami i fałszywymi przekonaniami dotyczącymi przemocy seksualnej oraz zgody w relacjach seksualnych.

Kobiety w Polsce mają dostęp do edukacji, ale na ich wybory zawodowe wciąż wpływ mają stereotypy. Kobiety stanowią dziś większość zatrudnionych w: branżach zajmujących się zdrowiem i opieką socjalną (80% pracowników to kobiety), edukacji (78%), finansach i ubezpieczeniach (63%) czy gastronomii i zakwaterowaniu (62%). W bardziej „technicznych" sektorach kobiet jest znacznie mniej, np. w sektorze transportowym stanowią 23% pracowników, a w budownictwie zaledwie 12%.

Kobiety ciągle zarabiają mniej od mężczyzn wykonując taką samą jak oni pracę. Tę różnicę wylicza się na 900 zł miesięcznie (wg danych za GUS, Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2018 r). Luka płacowa wynosi u nas 8,8% i choć jest niższa niż średnia unijna (w Unii Europejskiej luka płacowa sięga 14,8%), to nadal pokazuje skalę dyskryminacji. Trzeba pamiętać, że niższa płaca to nie tylko ograniczony dostęp do dóbr i usług teraz, ale i niższa emerytura w przyszłości i ryzyko ubóstwa.

RPO wskazał, że jesteśmy w połowie drogi po równość: na 100 możliwych punktów w Gender Equality Index Polska zdobyła 56. Przedstawił postulaty równościowe, o których Rzecznik mówi głośno od wielu lat.

Na 100 punktów w Gender Equality Index, europejskim narzędziu zbierającym 31 wskaźników dotyczących równości płci, Polska zdobyła 56 punktów i zajmuje 24. miejsce w UE. Jesteśmy obecnie o 12 pkt niżej niż unijna średnia.

Pozostało 91% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara