Skarbówka może o nas wiedzieć za dużo

Krajowa Administracja Skarbowa ma zbyt szerokie i za bardzo ogólnie określone prawo dostępu do danych obywateli - sygnalizuje znów Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Publikacja: 30.12.2024 19:35

Skarbówka może o nas wiedzieć za dużo

Foto: Adobe Stock

dgk

PUODO po raz drugi pisze do Ministerstwa Finansów w sprawie ustawy o KAS, którą jego zdaniem należy czym prędzej zmienić doprecyzowując przepisy. Chodzi o to, że oprócz tropienia nieuczciwych podatników, KAS prowadzi czynności analityczne, prognostyczne i badawcze. Wykorzystuje do tego dane zgromadzone przez organy w rejestrach, bazach, ewidencjach, zbiorach i systemach. W lipcu PUODO zwracał uwagę, że zgodnie z przepisem art. 47 ustawy o KAS organy Krajowej Administracji Skarbowej mają prawo przetwarzać dane osobowe szczególnych kategorii, w tym dane dotyczące wyroków skazujących oraz czynów zabronionych lub powiązanych środków bezpieczeństwa. Tak szeroki zakres kompetencji i ich realizacja z użyciem danych osobowych, również w sposób zautomatyzowany, w tym poprzez profilowanie, wiąże się z możliwością powstania wielu ryzyk dla prywatności i ochrony danych osobowych – zauważył wtedy Prezes UODO.

Czytaj więcej

Prezes UODO: przepisy o KAS są sprzeczne z konstytucją i RODO

PUODO: potrzebny zakaz przetwarzania pewnych danych przez KAS

Teraz PUODO sygnalizuje problem z art. 46a ustawy o KAS, który dotyczy wymiany informacji między Ministrem Zdrowia a organami KAS. Zdaniem KAS przepis ten wyklucza pozyskiwanie danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby. Informacje te stanowią szczególne kategorie danych osobowych w rozumieniu RODO i podlegają wyższemu reżimowi ochrony.

W piśmie do wiceministra finansów i szefa KAS Marcina Łobody Prezes UODO zauważa jednak, że brzmienie tego przepisu jest na tyle ogólne, że można z niego wywieść prawo do przetwarzania również takich danych osobowych.

- Żeby tak nie było, przepisy powinny jasno to stwierdzić - tak jak w przypadku przepisów o NIK, które wprost zabraniają kontrolerom NIK przetwarzania danych osobowych szczególnych kategorii podczas czynności kontrolnych. Przetwarzanie danych osobowych przez organy KAS w celach analitycznych – w ocenie organu do spraw ochrony danych osobowych – powinno być dokonywane wyłącznie na danych zanonimizowanych. To też winno znaleźć odzwierciedlenie w przepisach prawa – sygnalizuje PUODO.

Konto każdego podatnika bez ochrony

Podobnie doprecyzowania wymaga, w ocenie PUODO, art. 48 ustawy o KAS, który daje skarbówce prawo do pozyskiwania informacji o rachunkach bankowych. Ma ono związek z podejrzeniem przestępstwa lub wykroczenia i dotyczy również tych obywateli, którzy nie mają statusu osoby podejrzanej o przestępstwo lub wykroczenie. Informacje te mogą także obejmować dane szczególnych kategorii.

- KAS w korespondencji z PUODO tłumaczyła, że „celem znowelizowanego przepisu jest ujednolicenie oraz doprecyzowanie uprawnień KAS w zakresie dostępu do informacji bankowych w przypadku, gdy organy KAS prowadzą postępowanie przygotowawcze”. Jednak poszerzenie w 2022 r. przetwarzania danych osobowych pozyskiwanych na podstawie art. 48 ustawy o KAS, zarówno w aspekcie podmiotowym jak i przedmiotowym, nie wiązało się z uzasadnieniem przez projektodawcę niezbędności takiego rozwiązania – wskazuje PUODO i dodaje, że zwracał na to również uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich.

„Jakkolwiek przedmiotem ochrony prawa karnego skarbowego są interesy finansowe Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej, to jednak fundamentalna jest ochrona życia prywatnego osoby fizycznej w czasie prowadzenia postępowania w sprawie, a nie przeciwko tej osobie” - pisał RPO do Ministra Finansów. Jego przedstawiciel zapewniał wówczas, że korzystanie przez organy KAS z omawianego uprawnienia podlega stałemu monitorowaniu.

Prawo karne
Prawomocny wyrok dla Dody. "Sterowała z tylnego siedzenia"
Materiał Promocyjny
Suzuki e VITARA jest w pełni elektryczna
Prawo w Polsce
Myśliwi nie będą mogli polować na siedem gatunków ptaków
Prawo karne
Projekt zaostrzenia kar dla kierowców. Przepadek stanie się fikcją?
Praca, Emerytury i renty
Komu przysługuje zasiłek dla bezrobotnych? Wysokość świadczenia w 2025 r.
Materiał Promocyjny
Warta oferuje spersonalizowaną terapię onkologiczną
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego