MF nie chce karać „złych banków”. Ale i tak dołoży im podatków

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem od odsetek od rezerw obowiązkowych banków utrzymywanych w Narodowym Banku Polskim – poinformował szef resortu Andrzej Domański w środę, na antenie Radia Zet. Minister szacuje, że podatek ten dałby 1,5–2 mld zł dochodów budżetowych w przyszłym roku.

Jaki podatek dla banków proponuje MF

Rezerwa obowiązkowa to jedno z ustawowych rozwiązań zobowiązujących banki komercyjne do lokowania pewnej część swoich środków na rachunkach w banku centralnym. Obecnie stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5 proc., co oznacza, mówiąc w dużym uproszczeniu, że od każdego 100 zł depozytu banki muszą oddać 3,5 zł do NBP.

Pieniądze leżące na rachunkach rezerw obowiązkowych są oprocentowane, obecnie w wysokości równiej stopie referencyjnej, czyli 5,25 proc. Bankom daje to pewien przychód z odsetek. Ile konkretnie? To oczywiście zmienna kwota. Ale zakładając, że rezerwy obowiązkowe na koniec 2024 r. wynosiły ok. 77 mld zł, to przy oprocentowaniu rocznym 5,25 proc. dawałoby to ok. 4 mld zł odsetek. A gdyby stopa referencyjna wynosiła 6,75 proc. (jak to miało miejsce jeszcze dwa lata temu), banki dostawałyby ponad 5 mld zł odsetek.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Minister finansów zapowiedział nowy podatek. „Około 2 mld zł do budżetu”

– W Ministerstwie Finansów pracujemy obecnie nad specjalnym podatkiem dotyczącym odsetek od rezer...

Dlaczego minister Domański chce opodatkować sektor

Choć rezerwy obowiązkowe są instrumentem polityki pieniężnej (stopę rezerw i oprocentowanie ustala NBP), minister Domański dopatruje się tu „pewnych nieefektywności”. – Między innymi taką nieefektywnością jest fakt, iż rezerwa obowiązkowa jest wysoko oprocentowana. To jest stawka powyżej 5 proc., podczas gdy w Europie praktycznie nigdzie rezerwy obowiązkowe nie są oprocentowane – wytykał minister.

– To jest polityka, którą prowadzi NBP. Ja jako minister finansów nie mogę jej oceniać. Natomiast to, co mogę zrobić, to zaproponować wprowadzenie podatku, z którego, szacuję, mogłoby trafić do budżetu około 1,5 mld zł, być może 2 mld zł w przyszłym roku – mówił minister finansów Andrzej Domański.

Więcej szczegółów szef MF nie podał, przykładowo, ile wynosić miałaby stawka tego podatku. Można jednak szacować, że byłaby ona dosyć wysoka, w okolicach nawet 50 proc., a więc dużo więcej niż zwykły tzw. podatek Belki od odsetek, gdzie stawka wynosi 19 proc.

Jakie reakcje giełdy na pomysły MF

Minister Domański zastrzegał przy tym, że jego propozycja nie ma być uderzeniem w „zły sektor bankowy” i „nie mówimy tutaj o podatku od nadmiarowych zysków”. Tym samym szef MF zdystansował się od postulatu wprowadzenia windfall tax dla banków. A tego właśnie domagało się jedno z ugrupowań koalicyjnych – Polska 2050, w tym jego lider i marszałek Sejmu Szymon Hołownia. Zysk sektora bankowego w 2024 r. wyniósł ok. 40 mld zł wobec średnio 13 mld zł w latach 2015–2019.

Być może właśnie z tego względu notowania giełdowe banków spadały w środę, ale gwałtownego załamania kursów nie było. Najwyraźniej inwestorzy ocenili, że podatek od odsetek od rezerw obowiązkowych byłby mniej dotkliwy niż podatek od zysków nadzwyczajnych. Choć oczywiście patrząc z punktu widzenia sektora (i jego interesariuszy), trudno go ocenić pozytywnie.

– To jest nowa propozycja, której skutek byłby zauważalny, bo oznaczałby ubytek około 5 proc. zysków sektora – mówi nam Michał Sobolewski, analityk DM BOŚ. Nowy podatek oznaczałby również poszerzenie gamy obciążeń regulacyjnych banków, które zaliczają się już do najwyższych  w krajach europejskich.

– Pomysł opodatkowania odsetek z rezerwy obowiązkowej nie wpłynie raczej korzystnie na rozwój akcji kredytowej – zaznacza Marcin Materna, analityk BM Banku Millennium. – A jeśli już tak chcemy „zbliżyć się” do standardów europejskich, o czym mówił minister Domański, to może znieśmy – jeden z najwyższych na świecie – podatek bankowy, który nie jest powszechną daniną w Europie – proponuje Materna.