Nie wszystkim powiodło się w roku 1918, tak jak Finom, Polakom, Czechom i Słowakom, którzy wraz z obywatelami krajów nadbałtyckich i południowymi Słowianami uzyskali lub odzyskali w tym czasie niepodległość. Dążyły do niej również elity białoruskie i ukraińskie, marzyła o suwerenności część przynajmniej Czarnogórców i Rusinów Zakarpacia.
Irlandia rozpoczęła swoją drogę do współczesnej niepodległości jako pierwsza, powstaniem przeciw ościennemu imperium kolonialnemu, które wybuchło w Dublinie w Niedzielę Wielkanocną 1916 r. Co prawda pełną niezależność od Wielkiej Brytanii kraj uzyskał dopiero w roku 1921, ale obchody stulecia niepodległości Irlandczycy zaczęli jako pierwsi, w 1916 roku.
Teraz szykują się do nich Finowie, którzy proklamowali niezależność 6 grudnia 1917 r., a w w 2018 roku przyjdzie czas – wiadomo – na Litwę, Estonię, Polskę oraz sukcesorów Czechosłowacji. Mało kto będzie świętował powstanie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców na podzielonych Bałkanach. Węgrzy też lepiej niż proklamowanie republiki pamiętają rychłą utratę większości historycznych ziem. Reszta jednak szykuje kotyliony w barwach państwowych.
Jubileuszowy maraton
Dziś już można podsumować szeroko zakrojone rządowe obchody stulecia irlandzkiego powstania wielkanocnego. Kulminacyjne wydarzenia 27 marca tego roku przyciągnęły blisko ćwierć miliona ludzi, którzy obserwowali na żywo gigantyczną paradę wojskową. Pół miliona obejrzało obchody przed telewizorami. Łącznie w pięciuset wydarzeniach kulturalnych, które odbyły się tylko w Dublinie, w świąteczną niedzielę i poniedziałek wzięło udział 750 tys. osób – a dodajmy, że mówimy o kraju, który liczy 5 milionów mieszkańców. Liczby pokazują skalę powodzenia.
Oficjalny program zbudowano na trzech filarach: pamięć (remeber), przemyślenia (reflect) oraz wyobrażenia sobie przeszłości na nowo (reimagine). Obok upamiętnień, inscenizacji i rekonstrukcji za priorytety uznano działania lokalne, promocję irlandzkiego jezyka gaelic i działania kierowane do młodzieży: przez rok zrealizowano ponad 5 tys. inicjatyw tego typu.
