Centralny Rejestr Umów. Posłowie za pozostawieniem progu 500 zł

Chodzi o nowelizację, która ma wdrożyć uchwalone jeszcze w 2021 r. przepisy o obowiązku udostępniania w jednym systemie teleinformatycznym informacji o umowach zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych.

Na mocy obowiązującej ustawy do Centralnego Rejestru Umów miały trafiać dane na temat wszystkich transakcji o wartości powyżej 500 zł. W październiku rząd przyjął jendak projekt nowelizacji przepisów autorstwa Ministerstwa Finansów, która podnosiła ten próg do 10 tys. zł.

Czytaj więcej

Administracja rządowa

Centralny Rejestr Umów. Organizacje biły na alarm. Rząd ich nie posłuchał

Próg wartości umów, które będą zamieszczane w CRU zostanie podniesiony z 500 zł na 10 tys. zł - z...

Organizacje pozarządowe: Jak przeciętny obywatel ma zaufać państwu?

Organizacje zajmujące się jawnością jeszcze na etapie konsultacji projektu alarmowały, że może to zniweczyć całą ideę CRU jako narzędzia zwiększającego transparentność wydatków publicznych. Apel w tej sprawie w kwietniu do premiera Donalda Tuska skierowały 44 organizacje pozarządowe. Powołano się w nim na badania przeprowadzone przez Instytut Finansów Publicznych i Sieć Obywatelską Watchdog Polska, z których wynikało, że w przypadku wprowadzenia progu 10 tys. zł, w rejestrze nie zostanie ujawnionych ok. 70 proc. umów zawieranych przez jednostki samorządu terytorialnego. 

Powołując się na badania wskazano również, że aż 97 proc. obywateli uważa, że zawierane przez publiczne podmioty umowy, a także faktury powinny być w pełni jawne. Co więcej, aż 94 proc. respondentów stwierdziło, że Centralny Rejestr Umów przyczyni się do odbudowy zaufania do sposobu zarządzania finansami publicznymi. „Propozycja Ministerstwa Finansów nie uwzględnia tych oczekiwań społecznych. Jak przeciętny obywatel ma zaufać państwu, jeżeli  budowany system w wielu samorządach i innych jednostkach finansów publicznych pokaże tylko niewielką liczbę umów. To będzie pozór, a wręcz atrapa przejrzystości” – podkreślono w apelu. 

Ministerstwo Finansów tłumaczyło podwyższenie progu próbą znalezienia kompromisu pomiędzy sprzecznymi oczekiwaniami. Z jednej strony przedstawiciele administracji zgłaszali postulaty podwyższenia wartości progu z 500 zł do 50 tys. zł (w celu ograniczenia kosztów realizacji tego obowiązku). Z drugiej zaś przedstawiciele strony społecznej oczekiwali publikowania informacji o każdej umowie, niezależnie od jej wartości. – Przyjęto jednak, że punktem wyjścia do dalszych prac legislacyjnych będzie próg wartości umowy na poziomie 10 tys. zł (bez podatku od towarów i usług) – wskazano w uzasadnieniu projektu.

Czytaj więcej

Administracja rządowa

Koalicja obiecywała obywatelom jawność publicznych wydatków. Organizacje biją na alarm

Kwota, powyżej której umowy będą publikowane w CRU powinna być obniżona – uważają organizacje poz...

Próg 500 zł zostaje, CRU już od 1 lipca 2026 r.

W piątek projektem nowelizacji zajmował się Sejm. Jak informuje Sieć Obywatelska Watchdog Polska, w sprawie wysokości progu zgłoszono trzy propozycje: 500 zł (Polska 2050 i Razem), 1000 zł (PiS) oraz próg równy płacy minimalnej – ok. 4806 zł w 2026 r. (KO i Lewica). Polska 2050 niespodziewanie wycofała swoją poprawkę, zapowiadając jednocześnie, że w Senacie będzie wnosić o próg 0 zł. Klub Razem uznał jednak, że Sejm powinien mimo wszystko przegłosować propozycję 500 zł – i tak się stało.  

Posłowie zdecydowali również o przyspieszeniu uruchomienia nowego systemu. Zgodnie z propozycją rządu, zamieszczanie informacji w systemie teleinformatycznym miało odbywać się etapowo. Najpierw obowiązek ten miał objąć administrację rządową (1 stycznia 2027 r.), później samorządy (1 lipca 2027 r.), a od 2028 r. pozostałe jednostki sektora finansów publicznych. W piątek przyjęto poprawkę, która zakłada, iż cały system ma wystartować 1 lipca 2026 r.

Teraz ustawa trafi do Senatu.