Ukraina przystosowuje prawo do przyjęcia pomocy w odbudowie kraju

Niemal 800 przedsiębiorców uczestniczyło w konsultacjach branżowych poświęconych powojennej odbudowie Ukrainy. Pierwsze takie spotkanie odbyło się w Warszawie.

Publikacja: 06.09.2022 08:56

Ukraina przystosowuje prawo do przyjęcia pomocy w odbudowie kraju

Foto: PAP/Mykola Kalyeniak

W programie, który z ramienia polskiego rządu koordynuje PAIH, chce już uczestniczyć 1200 firm z różnych sektorów. - Przy okazji dowiedzieliśmy się, co trapi polskie firmy działające w Ukrainie. Wśród bieżących problemów znalazły się przede wszystkim drożność na przejściach granicznych, większa niż dawniej korupcja, czy trudności ze zwrotem podatku VAT – wylicza prezes PAIH Krzysztof Drynda. - Jesteśmy zdeterminowani, by odbudować Ukrainę, jako nowoczesny, europejski kraj. Wierzę, że to możliwe, jeżeli połączymy siły” – mówi zaś Ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Zwarycz.

Ukraina przedstawiła pewne ogólne zasady w celu zapewnienia „płynnego” ożywienia gospodarczego. Należą do nich m.in. przejrzystość danych publicznych, reforma praworządności, ład korporacyjny, reforma usług publicznych, czy regulacje antymonopolowe (nowe progi dla fuzji). Oczywiście wdrożenie tego wszystkiego w życie wymaga zmiany całego szeregu przepisów, ale na bieżąco pracuje nad tym ukraińska legislacja.

Jak wziąć udział w odbudowie Ukrainy?

Jak zwraca uwagę dr Luiza Wyrębkowska, radca prawna, Counsel w B2RLaw, ukraiński plan odbudowy, co prawda nie wskazuje precyzyjnie szczegółowych warunków prawnych i szczególnych mechanizmów, które będą mieć zastosowanie w poszczególnych sektorach gospodarki. Niemniej jednak istnieje szereg możliwości, dzięki którym podmioty zagraniczne mogą uczestniczyć w planie odbudowy.

Aktualnie podmioty zagraniczne mogą uczestniczyć w planie odbudowy Ukrainy poprzez:

- tworzenie wspólnie z ukraińskimi osobami prawnymi i fizycznymi nowych podmiotów gospodarczych lub nabycie udziałów w istniejących przedsiębiorstwach;

- tworzenie przedsiębiorstw będących w całości własnością inwestorów zagranicznych lub ich oddziałów, a także nabywanie w całości istniejących przedsiębiorstw;

- bezpośrednie nabywanie nieruchomości lub mienia ruchomego zgodnie z wymogami ukraińskiego prawa, w tym: domów, lokali użytkowych, sprzętu, pojazdów i innych składników majątkowych;

- nabywanie akcji, obligacji i innych papierów wartościowych;

- nabywanie, samodzielnie lub z udziałem ukraińskich osób prawnych lub fizycznych praw do użytkowania gruntów i korzystania z zasobów naturalnych na terytorium Ukrainy;

- prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie umów o dystrybucji produktów.

Czytaj więcej

Ponad 500 polskich firm chce odbudowywać Ukrainę. Rząd zawiezie plan do Zełenskiego

Jak tłumaczy mec. Wyrębkowska, przepisy dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych regulują także prawo do odszkodowania za szkody, jakie mogą ponieść inwestorzy, w tym do odszkodowania za utracony zysk i szkody moralne, wyrządzone im w wyniku działania, bezczynności lub niewłaściwego postępowania organów państwowych.

PPP dla Ukrainy

Inne sposoby zaangażowania obejmują inwestycje kapitałowe typu venture (venture funds), partnerstwo publiczno-prywatne, inwestycje portfelowe itp.

- Ukraińska administracja właśnie partnerstwo publiczno-prywatne wskazuje, jako najlepszy sposób zaangażowania się tak dla zagranicznych, jak i dla krajowych inwestorów. Taki mechanizm daje możliwość współpracy państwa z przedsiębiorcami w sferze budowlanej, eksploatacji autostrad, dróg, linii kolejowych, pasów startowych lotnisk, mostów, wiaduktów, tuneli i metra, portów morskich i rzecznych oraz pozostałej infrastruktury, czyli obszarów najbardziej zniszczonych działaniami wojennymi – mówi prawnik z Kijowa Danyila Zubach.

Jak opowiada prawniczka, projekty w ramach partnerstwa mogą być realizowane z wykorzystaniem takich instrumentów administracyjno-prawnych jak koncesje, ale także poprzez wspólne zarządzanie nieruchomościami, wspólną eksploatację obiektów lub w oparciu o inne umowy cywilnoprawne.

- W procedurze partnerstwa prywatny partner musi być wybrany w ramach procedur konkursowych. Powstał już projekt ustawy, który wprowadza wiele zmian do przepisów regulujących partnerstwo publiczno-prywatne. Zmiany mają dotyczyć przyspieszenia procesu zawierania umów, a także dostosowania trybu do współpracy z instytucjami unijnymi oraz podmiotami z zagranicy. Z kolei od 1 lipca 2024 roku planowane jest wprowadzenie procedur przetargowych za pośrednictwem elektronicznego systemu transakcyjnego – tłumaczy Zubach.

Wsparcie projektów inwestycyjnych

Od 2020 r. w Ukrainie wprowadzono nowy mechanizm wsparcia przez państwo projektów inwestycyjnych. Umożliwia on zwolnienie z obowiązku zapłaty niektórych opłat i podatków. Chodzi tu na przykład o:

- zwolnienia z cła nowego sprzętu (wyposażenia) i akcesoriów, które są importowane wyłącznie w celu realizacji projektu inwestycyjnego;

- zabezpieczenie preferencyjnego prawa użytkowania nieruchomości gruntowej w celu realizacji istotnego projektu inwestycyjnego, tj. o wartości co najmniej 20 mln EUR, realizowanego w okresie nie dłuższym niż 5 lat w obszarze związanym z budową, modernizacją, technicznym i technologicznym doposażeniem obiektów inwestycyjnych w przemyśle przetwórczym;

- wydobywaniu w celu dalszego przetwarzania kopalin (z wyjątkiem węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego); gospodarki odpadami; transportu, gospodarki magazynowej, działalności pocztowej i kurierskiej, logistyki; edukacji, działalności naukowej i technicznej, ochrony zdrowia, sztuki, kultury, sportu, turystyki.

Nowe szczegółowe przepis dają też specjalne prawa Polakom, mieszkającym w Ukrainie.

- Polacy w zasadzie dostają niemal takie same prawa i gwarancje, jakie obowiązują Ukraińców przebywających w Polsce – mówi dr Luiza Wyrębkowska, z kancelarii B2RLaw. Oznacza to, że obywatele Polski mogą przebywać w Ukrainie przez 18 miesięcy, mogą być zatrudniani bez zezwoleń i wiz oraz mogą prowadzić działalność gospodarczą, tak samo jak Ukraińcy. Posiadając umowę o pracę, obywatele polscy mogą uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy na okres maksymalnie 3 lat. - Generalnie zezwolenie na pobyt jest wydawane na ten sam okres, który jest wskazany w umowie o pracę. Te regulacje również będą miały wpływ na wsparcie odbudowy Ukrainy ze strony Polski ze względu na możliwość optymalizacji procesów zatrudniania pracowników – wyjaśnia mec. Wyrębkowska.

Specjalny podmiot do kontroli i podziału środków

Rząd Ukrainy planuje także utworzyć specjalny podmiot kontrolujący i rozdzielający środki, które Ukraina otrzyma w ramach realizacji Planu Odbudowy Ukrainy. Wszystko wskazuje na to, iż będzie to Narodowy Bank Rozwoju, który powstanie na bazie jednego z istniejących banków.

- Ukraińskie władze zapewniają również o swoim zaangażowaniu w realizację międzynarodowych zobowiązań w zakresie zwalczania korupcji. Dlatego przygotowują się do przeprowadzenia reformy organów antykorupcyjnych, wdrożenia reformy sądownictwa, zapewnienia zgodności przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy zgodnie ze standardami FATF oraz wdrożenia ustawy antyoligarchicznej. Proces jest w toku, a niedawno powołano szefa specjalnej prokuratury antykorupcyjnej – zaznacza prawniczka Danyila Zubach. Plan odbudowy Ukrainy stanowi bez wątpienia wyzwanie, jakiego od dekad nie było w Europie, ale równocześnie daje ogromne perspektywy rozszerzenia działalności polskim przedsiębiorstwom, które będą miały odwagę zainwestować w Ukrainie.

Zniszczenia i plany odbudowy

Od początku agresji Rosji na Ukrainę zniszczonych zostało wiele budynków użyteczności publicznej, infrastruktury oraz własności prywatnej. Zniszczeniu uległo 1893 szkół, z czego najwięcej z nich w obwodzie donieckim i charkowskim. Także w obwodzie donieckim, ale i ługańskim zniszczono największą część powierzchni mieszkalnych. W całej Ukrainie liczba zniszczeń jest bliska 60 mln mkw. Zniszczeniu uległo wiele dróg i mostów. Potrzebna jest odbudowa ponad 23 tysięcy kilometrów dróg, z czego najwięcej z nich w obwodach chersońskim i charkowskim. Poważne straty dotyczą także szpitali, gdzie zniszczonych zostało aż 743 takich obiektów. Wiele z nich mieściło się w obwodzie charkowskim, donieckim, a także kijowskim, w których grasowała rosyjska armia. Skala zniszczeń wymaga, więc ogromnej pracy i środków, by odbudować potencjał Ukrainy.

Krajowe programy odbudowy Ukrainy dotyczą 17 obszarów projektowych skupionych praktycznie na wszystkich obszarach funkcjonowania państwa, począwszy od instytucji państwa, cyfryzacji i obronności, poprzez integrację z Unią Europejską i odbudowę środowiska naturalnego, aż po sektory energetyczne, w tym ten zielony, finansowe i biznesowe.

W programie, który z ramienia polskiego rządu koordynuje PAIH, chce już uczestniczyć 1200 firm z różnych sektorów. - Przy okazji dowiedzieliśmy się, co trapi polskie firmy działające w Ukrainie. Wśród bieżących problemów znalazły się przede wszystkim drożność na przejściach granicznych, większa niż dawniej korupcja, czy trudności ze zwrotem podatku VAT – wylicza prezes PAIH Krzysztof Drynda. - Jesteśmy zdeterminowani, by odbudować Ukrainę, jako nowoczesny, europejski kraj. Wierzę, że to możliwe, jeżeli połączymy siły” – mówi zaś Ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Zwarycz.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP