Bezprecedensowy pozew o fuzję Orlenu z Lotosem

Przebieg i skutki sprawy dwóch mniejszościowych akcjonariuszy, którzy zaskarżyli uchwałę o połączeniu naftowych potentatów, budzą zainteresowanie.

Publikacja: 24.08.2022 03:00

Bezprecedensowy pozew o fuzję Orlenu z Lotosem

Foto: Adobe Stock

– Uważamy, że ta fuzja jest szkodliwa dla akcjonariuszy i nieracjonalna z punktu widzenia biznesowego – przekonują w przekazanym mediom komunikacie prasowym dwaj akcjonariusze Lotosu. – Żądamy w pierwszej kolejności stwierdzenia nieważności uchwały przez sąd, a na wypadek nieuwzględnienia tego żądania złożyliśmy wniosek ewentualny o uchylenie uchwały ze względu na wiele uchybień, w szczególności, że godzi ona w interes spółki oraz krzywdzi akcjonariuszy – wskazał mec. Sławomir Staszak z kancelarii K&S, pełnomocnik powodów.

Takie dwie procedury przewiduje kodeks spółek handlowych, a pozew wpłynął w ubiegły piątek do łódzkiego Sądu Okręgowego. Jak ten proces może przebiegać i na jakie przeszkody może natrafić, pytamy prawników zaprawionych w takich sprawach.

Szeroka analiza okoliczności

– Zaskarżenie uchwały połączeniowej Lotosu jest bezprecedensowe na wielu płaszczyznach. W tego typu procesie sąd prowadzi zwykle bardzo szeroką analizę okoliczności dotyczących zgodności uchwały z prawem, jak i korzyści z jej podjęcia dla akcjonariuszy – w tym mniejszościowych – spółki biorącej udział w łączeniu. W tak kompleksowej transakcji, jaką jest fuzja Orlenu z Lotosem (obejmującej także m.in. zbycie wybranych aktywów Lotosu), zakres okoliczności, które będą wymagały weryfikacji, będzie ogromny, co z pewnością przełoży się na wieloletni czas trwania procesu i jego koszty. Co więcej, z pozwem wystąpiono po wpisie połączenia do KRS, w związku z czym fuzja wywołała już skutki prawne – wskazuje dr Piotr Moskała, adiunkt w Katedrze Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego WPiA UW i radca prawny w SK&S.

Co mogłoby znaczyć hipotetyczne prawomocne wzruszenie uchwały połączeniowej Lotosu? – pytamy prawnika.

– Po wielu latach procesu powodowałoby konieczność przywrócenia stanu sprzed wpisu, co w praktyce mogłoby się okazać ekstremalnie trudne, jeżeli w ogóle możliwe. Nie można w związku z tym wykluczać, że sprawa zakończy się wcześniej, np. w drodze ugody – ocenia mec. Moskała.

Wyścig z czasem

– W każdej sprawie dotyczącej uchwał możliwe jest wstrzymanie przez sąd rejestrowy, na podstawie art. 423 § 1 kodeksu spółek handlowych, rejestracji fuzji – mówi mec. Andrzej Mikosz z kancelarii TaylorWessing. – Należy jednak zauważyć, że w sprawie połączenia spółki z Gdańska ze spółką z Płocka może dojść do szczególnej sytuacji. Niezależnie od oceny sądu przesłanek podniesionych w powództwie, Lotos już dzisiaj jest przedmiotem swoistego rozbioru. W wykonaniu tzw. środków zaradczych, zaproponowanych przez Orlen, a zaakceptowanych przez Komisję Europejską, podpisane zostały już umowy, które dokonują właściwie rozbioru aktywów i potencjału Grupy Lotos. Umowy te dotyczą zarówno potencjału produkcyjnego rafinerii w Gdańsku czy zakładów produkujących asfalt, jak i pozycji na rynku paliw – baz paliwowych czy stacji benzynowych.

Sąd może wszystko wstrzymać

Na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o zabezpieczeniu roszczeń niepieniężnych sąd może wydać spółce nakaz powstrzymania się od określonych czynności prawnych, ale taki nakaz sąd może uzależnić od wniesienia przez wnioskodawców kaucji.

Czytaj więcej

Fuzja Orlenu i Lotosu. Symboliczne połączenie krzyży w bazylice

– Biorąc pod uwagę wielomiliardową wartość transakcji dotyczących podziału majątku Lotosu, wydaje się mało prawdopodobne, aby wnioskodawcy, drobni akcjonariusze, uzyskali zabezpieczenia pozwalające na powstrzymanie tegoż podziału majątku gdańskiej spółki.

Co mówią przepisy?

Dwie drogi uchylenia uchwały SA

- Uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona pozwem o uchylenie uchwały.

- Osobom tym lub organom spółki przysługuje także prawo do wytoczenia przeciwko spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały sprzecznej z ustawą.

- Prawo do wytoczenia takiego powództwa przysługuje: zarządowi, radzie nadzorczej oraz ich członkom; akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu.

Prof. Michał Romanowski
Uniwersytet Warszawski

Decyzja o przejęciu przez Orlen Lotosu jest kontrowersyjna, a przez to wzbudza wiele pytań i emocji. Dobrze zatem stało się, że znaleźli się akcjonariusze mniejszościowi, który korzystają z korporacyjnej drogi skarżenia uchwał. Ocena ich szans wymagałaby analizy podniesionych przez nich argumentów. W tej sprawie istotne wydaje się ukazanie wpływu Skarbu Państwa na decyzje o fuzji podejmowane przez Orlen i Lotos w kontekście wypadkowej interesu wszystkich akcjonariuszy obu spółek, a nie tylko Skarbu Państwa jako akcjonariusza wiodącego. Interesujący może być tu kontekst decyzji podejmowanych przez władze Orlenu w świetle publicznych deklaracji, iż rolą zarządu jest realizowanie polityki gospodarczej PiS dla dobra Polski oraz niedawna nominacja prezes Lotosu na prezesa spółki Energa zależnej Orlen. Od strony prawnej sąd może być zmuszony do odpowiedzi na pytanie czy spółki giełdowe kontrolowane przez państwo (de facto partię rządzącą) mogą kierować się interesem innym niż budowanie wartości dla wszystkich akcjonariuszy. 

– Uważamy, że ta fuzja jest szkodliwa dla akcjonariuszy i nieracjonalna z punktu widzenia biznesowego – przekonują w przekazanym mediom komunikacie prasowym dwaj akcjonariusze Lotosu. – Żądamy w pierwszej kolejności stwierdzenia nieważności uchwały przez sąd, a na wypadek nieuwzględnienia tego żądania złożyliśmy wniosek ewentualny o uchylenie uchwały ze względu na wiele uchybień, w szczególności, że godzi ona w interes spółki oraz krzywdzi akcjonariuszy – wskazał mec. Sławomir Staszak z kancelarii K&S, pełnomocnik powodów.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP