Kto, kiedy i na jakich zasadach może głosować za granicą? Gdzie zostały utworzone obwody głosowania? Jak za granicą zostać wpisanym do spisu wyborców lub uzyskać zaświadczenie o prawie do głosowania? Państwowa Komisja Wyborcza przygotowała poradnik dla polskich obywateli, którzy przebywają poza granicami kraju, a chcieliby wziąć udział w wyborach do Sejmu i Senatu, które odbędą się  w niedzielę 13 października 2019 r.

I tu ważna informacja: o obu Amerykach wybory odbędą się w sobotę 12 października 2019 r. Dlaczego? O tym niżej.

Kto może zagłosować za granicą?

Prawo wybierania w obwodzie utworzonym za granicą w wyborach do Sejmu i Senatu ma obywatel polski, który w dniu głosowania ma ukończone 18 lat i nie został pozbawiony praw publicznych ani ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu, nie został też pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.

Do urny tylko osobiście

Wyborcy przebywający czasowo za granicą będą mogli zagłosować w obwodach głosowania utworzonych za granicą wyłącznie osobiście. Gdzie? W jednym z 320 obwodów wyborczych utworzonych na mocy rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z 12 września 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1767). Załącznik do rozporządzenia to wykaz tych obwodów wraz z ich numerami i adresami siedzib obwodowych komisji wyborczych. W wielu krajach utworzono więcej niż jeden obwód wyborczy, a w USA jest ich kilkadziesiąt.

Jak zostać wpisanym do spisu wyborców?

Ponieważ konsul nie prowadzi stałego rejestru wyborców, osoby zamierzające wziąć udział w wyborach powinny zgłosić się do spisu wyborców sporządzanego przez właściwego terytorialnie konsula.

Można to zrobić ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca również do korzystania z elektronicznego systemu rejestracji e-wybory.

W zgłoszeniu trzeba podać:

- nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL,

- adres zamieszkania lub pobytu wyborcy za granicą,

- adres stałego zamieszkania wyborcy w kraju, tj. adres, pod którym wyborca ujęty jest w rejestrze wyborców (w odniesieniu do osób przebywających czasowo za granicą),

- numer oraz miejsce i datę wydania ważnego polskiego paszportu (w państwach, w których dowód osobisty jest wystarczającym dokumentem do przekroczenia granicy, w miejsce numeru ważnego polskiego paszportu można podać numer ważnego dowodu osobistego).

Zgłoszenia można dokonać do 10 października 2019 r. włącznie.

Rejestracja w systemie e-wybory

Osoby, które posiadają czynne prawo wyborcze (prawo do  oddania głosu na swojego kandydata w wyborach) i mieszkają za granicą na stałe albo czasowo, mogą zgłosić zamiar wzięcia udziału w wyborach w systemie rejestracji e-wybory.

Przed przystąpieniem do rejestracji trzeba mieć pod ręką numer PESEL i ważny polski paszport lub dowód osobisty (o ile zamierzamy głosować w państwie członkowskim Unii Europejskiej albo w państwie, na terytorium którego można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego).

Podczas rejestracji w systemie należy sprawdzić, czy komisja jest usytuowana w okręgu konsularnym, w którym będziemy przebywać w dniu głosowania. W przypadku problemów z określeniem okręgu konsularnego, można skontaktować się z konsulem w wybranej placówce dyplomatyczno-konsularnej.

Ważne! Osoba wpisana do spisu wyborców w obwodzie głosowania utworzonym za granicą, będzie mogła zagłosować w innym obwodzie (w tym także w miejscu stałego zamieszkania) wyłącznie po otrzymaniu od konsula zaświadczenia o prawie do głosowania.

Jak zdobyć zaświadczenie o prawie do głosowania?

Zmieniasz miejsce pobytu tuż przed wyborami? Potrzebne ci będzie zaświadczenie o prawie do głosowania. Wyda je urząd gminy lub właściwy konsul albo kapitan statku. Z takim zaświadczeniem możesz głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.

Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania możesz zgłosić pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej w urzędzie gminy (konsulacie lub na polskim statku morskim), w której będziesz ujęty w spisie wyborców, najpóźniej 11 października 2019 r.

Zaświadczenie odbiera się za pokwitowaniem osobiście lub przez upoważnioną pisemnie osobę. W szczególnie uzasadnionych przypadkach konsul może wysłać wyborcy zaświadczenie za zwrotnym pokwitowaniem odbioru.

Zaświadczenia o prawie do głosowania trzeba pilnować, bo w razie jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie dostaniemy nowego, a jednocześnie nie będziemy mogli wziąć udziału w głosowaniu w miejsca stałego zamieszkania.

Terminy, godziny głosowania

Głosowanie odbędzie się w niedzielę 13 października 2019 r. Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00 do godz. 21.00 czasu lokalnego.

Są jednak kraje, w których polskie wybory odbędą się dzień wcześniej. Art. 39 § 6 Kodeksu wyborczego (Dz. U. z 2019 r. poz. 684) stanowi bowiem, że jeżeli w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą, głosowanie miałoby być zakończone w dniu następnym po dniu głosowania w kraju, to przeprowadza się je w dniu poprzedzającym. W efekcie w obwodach utworzonych w: Republice Argentyńskiej, Federacji Republiki Brazylii, Republice Chile, Kanadzie, Republice Kolumbii, Republice Kuby, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Republice Panamy, Republice Peru, Stanach Zjednoczonych Ameryki głosowanie w wyborach do Sejmu i Senatu zostanie przeprowadzone 12 października 2019 r.

Wykaz godzin czasu miejscowego i polskiego, w jakich odbędą się głosowania za granicą w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2019 r. można znaleźć na stronie PKW.

Nie oddadzą głosu na kandydata na Podhalu

Osoby głosujące za granicą otrzymają dwie karty do głosowania - jedną w wyborach do Sejmu, a drugą w wyborach do Senatu. Karty do głosowania będą wyglądać jak w dwóch warszawskich okręgach: w okręgu nr 19 w wyborach do Sejm oraz  w okręgu nr 44 w wyborach do Senatu. To oznacza, że głosy z zagranicy wesprą kandydatów tylko z tych okręgów.