Czytając dodatek „Sądy i prokuratura" w ostatnich miesiącach, można było odnieść wrażenie, że ostatnie nowelizacje prawa o ustroju sądów powszechnych doprowadziły do jakichś istotnych negatywnych zmian. Mają rzekomo fatalny wpływ na funkcjonowanie sądów powszechnych, w konsekwencji doprowadzą do upadku czy zapaści sądów. Jest to w mojej ocenie konkluzja zupełnie jednostronna i pomijająca zdecydowanie korzystne modyfikacje dotychczasowych przepisów. Dlatego warto przedstawić choć kilka niewątpliwie trafionych zmian.
Trzeba stwierdzić, że artykuły prasowe konsekwentnie pomijają istotne, nowe rozwiązania zwiększające uprawnienia i znaczenie sędziów sądów rejonowych. Przede wszystkim na podkreślenie zasługuje, że w wyniku nowelizacji z 20 lipca 2018 r. ( DzU z 2018 r., poz. 1443) sędziowie sądów rejonowych uzyskali po raz pierwszy w historii znaczącą reprezentację w kolegium sądu okręgowego, będącym ważnym organem sądu. Otóż wprowadzono zasadę, że każdy nawet najmniejszy sąd rejonowy ma w nim swojego przedstawiciela. Przy czym przedstawiciel ten jest wybierany przez sędziów danego sądu rejonowego.
Regulacja ta spowodowała, że najliczniejsza grupa sędziów, nierzadko najbardziej obciążonych pracą i pracujących niejako na pierwszej linii frontu, uzyskała realny wpływ na działanie kolegium. Faktycznie więc mogą oni obecnie decydować o treści wydawanych przez nie opinii dotyczących istotnych kwestii osobowych i organizacyjnych sądów.
Podkreślić należy, że uprzednio (w czasie obowiązywania poprzedniego art. 30 § 1 u.s.p.) byli oni w tym zakresie faktycznie poddani woli sędziów okręgowych, którzy posiadali większość głosów w kolegium sądu okręgowego. Ponieważ sędziowie sądów rejonowych stanowią znaczącą większość, nie można moim zdaniem przecenić tego faktu i nie zauważać tej poważnej i w pełni uzasadnionej zmiany.
Zwiększenie roli prezesów rejonów
Podobnie nie można pomijać zmiany dotyczącej uprawnień w ustalaniu podziałów czynności, które w sądach rejonowych od 10 sierpnia 2018 r. należą do uprawnień ich prezesów (art. 22a § 1 u.s.p.). Dotychczas uprawnienie to przysługiwało prezesowi sądu okręgowego, który w ten sposób mógł kształtować politykę kadrową w całym okręgu. Po zmianie jego rola została ograniczona do opiniowania jako jeden z członków kolegium sądu okręgowego.
