Obok kwalifikacji merytorycznych niezbędnych do wykonywania pracy zatrudniony musi też mieć właściwe kwalifikacje zdrowotne. Ponieważ stan zdrowia podlega mniejszym lub większym wahaniom, obowiązkiem pracodawcy w zakresie tzw. profilaktycznej opieki zdrowotnej jest kierowanie podwładnych na badania lekarskie – wstępne, okresowe oraz kontrolne. Każde z nich przeprowadza się w określonej sytuacji.
Niezdolność do pracy spowodowana chorobą trwająca dłużej niż 30 dni powoduje konieczność przeprowadzenia badań kontrolnych. Natomiast co pewien czas pracownik musi również przejść badania okresowe. Ich terminy wyznacza lekarz medycyny pracy w zaświadczeniu o braku przeciwwskazań do wykonywania obowiązków na konkretnym stanowisku.
W praktyce bywa, że w okresie korzystania przez pracownika ze zwolnienia lekarskiego traci ważność zaświadczenie medyczne z przeprowadzonych wcześniej badań okresowych. Szef może mieć wówczas problem z prawidłową oceną sytuacji – czy w chwili powrotu podwładnego do pracy powinien go skierować na dwa rodzaje badań, czy wystarczy, że przejdzie on jedno z nich – kontrolne lub okresowe. Ostatecznie obydwa one mają przecież na celu wydanie orzeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy (zakładając, że są medyczne podstawy do wydania takiego orzeczenia).
Odnosząc się do tych wątpliwości, należy w pierwszej kolejności zauważyć, że są to całkowicie odrębne i niezależne rodzaje badań profilaktycznych. Celem tych okresowych jest cykliczna weryfikacja zdolności podwładnego do wykonywania pracy na konkretnym stanowisku w warunkach opisanych na skierowaniu. Ich częstotliwość zależy od rodzaju czynników szkodliwych lub uciążliwych występujących na stanowisku pracy. W zaświadczeniu wydanym po badaniu okresowym lekarz wskazuje datę kolejnej kontroli stanu zdrowia. Badania należy wykonać przed upływem ważności obowiązującego orzeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na dotychczasowym stanowisku.
Badania kontrolne związane są z kolei z koniecznością kontroli stanu zdrowia pracownika, który był niezdolny do pracy z powodu choroby przez co najmniej 30 dni. Ma na celu ustalenie, czy ta niedyspozycja nie wpłynęła na jego zdolność do wykonywania umówionej pracy. Oznacza to, że badania okresowe są zupełnie niezależne od kontrolnych, a wykonanie jednych nie wyłącza konieczności przeprowadzenia drugich. Te kontrolne są bowiem konieczne, mimo że pracownik posiada ważne badania okresowe.
