- Od niedawna zatrudniamy obywateli Ukrainy i Białorusi w transporcie międzynarodowym na terenie UE (firma posiada siedzibę w Polsce). Jest to zatrudnienie w pełni legalne, pracownicy mają zezwolenia na pracę i pobyt. Mamy problem z uzyskaniem w naszym inspektoracie ZUS poświadczenia dokumentu A1 na podstawie art. 13.1 rozporządzenia 883/2004. ZUS, mimo otrzymania oświadczenia pracownika o miejscu zamieszkania na terenie Polski, żąda: dowodu zameldowania, umowy najmu lokalu, oświadczenia o zamiarze pozostawania w Polsce oraz o sytuacji życiowej, rodzinnej pracowników. W kolejnych pismach sugeruje, że do naszych pracowników mają zastosowanie przepisy o uchodźcach i bezpaństwowcach, ale nie podaje jakie. Z powodu braku A1 jesteśmy zmuszeni do kupna prywatnych polis ubezpieczeniowych na wypadek leczenia za granicą, bo nie możemy otrzymać kart EKUZ. Dodatkowo we Francji wprowadzono niedawno przepisy, które wymagają, aby pracownik posiadał przy sobie dokument A1 na wypadek kontroli. Czy ZUS ma prawo żądać takich informacji? Czy to możliwe, żeby mimo niekwestionowania obowiązku ubezpieczenia pracownika w Polsce, nie otrzymał on poświadczenia ustawodawstwa właściwego? – pyta czytelniczka.
Po analizie rozporządzeń unijnych należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy ZUS ma wątpliwości co do miejsca zamieszkania danego pracownika, może wymagać od pracodawcy przedstawienia – poza zezwoleniem na pracę i pobyt – dodatkowych dokumentów.
Podstawa oświadczenia
Przepisy koordynujące systemy zabezpieczenia społecznego w UE w sytuacji oddelegowania pracowników do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim lub wykonywania pracy w kilku krajach członkowskich są zawarte w dwóch rozporządzeniach:
- wskazanym przez czytelniczkę Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz
- Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. zawierającym przepisy wykonawcze do rozporządzenia (WE) nr 883/2004.