„Polacy ratujący Żydów w czasie Zagłady. Przywracanie pamięci" – to tytuł albumu wydanego w językach polskim i angielskim o 165 polskich bohaterach, którzy w czasie wojny ratowali żydowskich sąsiadów. To wspólna publikacja Kancelarii Prezydenta, MSZ, IPN i Muzeum POLIN.
Album trafił m.in. do placówek dyplomatycznych. Data jego promocji nie jest przypadkowa – 6 marca przypada Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Ustanowiony został w 2012 r. decyzją Parlamentu Europejskiego z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych. Organizacja ta postuluje utworzenie na całym świecie ogrodów Sprawiedliwych na wzór ogrodu w Instytucie Yad Vashem w Izraelu.
– Polacy to największa grupa osób, które uhonorowano medalem i tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – przypomina dr Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN. Wyróżnienie to od 1963 r. przyznawane jest przez jerozolimski instytut osobom, które niosły pomoc Żydom. Do 1 stycznia 2017 r. wyróżniono 6706 Polaków.
To jednak nie wszystkie osoby, które ratowały Żydów. Wiele z nich nie otrzymało nigdy medalu Instytutu Yad Vashem i również one zostały zaprezentowane w wydanym albumie.
W grupie tej jest m.in. Eugeniusz Szylar, żyjący do dziś mieszkaniec podkarpackiej wsi Markowa. W czasie wojny jego rodzina przechowała siedmioro Żydów.