Oznacza to, że z tytułu takich czynności gmina nie ma statusu podatnika VAT. Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyroku z 10 października 2018 r., sygn. I SA/Lu 435/18.

Czytaj także: Fakturę za komputery dla szkoły wystawia się na gminę

Wniosek o interpretację

Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że jest organem prowadzącym szkoły i inne placówki oświatowe prowadzące działalność w formie gminnych jednostek budżetowych. Na podstawie ustawy – Prawo oświatowe placówki te uczestniczą w akcjach zbiórki makulatury, na przykład w ramach organizowanych przez gminę konkursów. Makulatura gromadzona jest przez szkoły i placówki nieodpłatnie (rodzice dzieci nie otrzymują za przyniesioną makulaturę żadnego wynagrodzenia), a następnie dostarczana jest do punktu skupu, od którego placówka otrzymuje zapłatę uzależnioną od ilości dostarczonej makulatury oraz cennika stosowanego przez dany punkt skupu. Celem ww. działań nie jest osiąganie zysku rozumianego w kategoriach ekonomicznych, lecz ma na celu rozbudzenie świadomości ekologicznej wśród dzieci i młodzieży oraz pokazanie, że każdy człowiek jest odpowiedzialny za środowisko naturalne. Uzyskane w ten sposób środki przekazywane są na potrzeby działalności statutowej jednostek oświatowych.

Gmina zapytała, czy dokonując zbycia poprzez jednostki budżetowe działające na podstawie ustawy – Prawo oświatowe makulatury pozyskanej nieodpłatnie od rodziców uczniów, gmina będzie występować w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT. Sama stanęła na stanowisku, że w odniesieniu do tego rodzaju czynności gmina nie będzie podatnikiem podatku VAT co konsekwentnie oznacza, że przedmiotowa sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 10 kwietnia 2018 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.115.2018.1.MK) uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Powołał się na art. 15 ust. 6 ustawy o VAT wskazując, że przewidziane w nim wyłączenie organów władzy publicznej z kręgu podatników VAT możliwe jest możliwe tylko wtedy, gdy organy te wykonują czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa czy obrony narodowej. Organy władzy publicznej są natomiast podatnikami VAT w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zdaniem organu, w rozpatrywanej sprawie gmina w odniesieniu do opisanych czynności zbierania i sprzedaży makulatury będzie wykonywała czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Czynności te bowiem wykonywane będą w reżimie cywilnoprawnym (a nie publicznoprawnym), w ramach odpłatnej dostawy towaru (makulatury). Istnieje również wymagany przepisami art. 5 ust. 1 ustawy o VAT bezpośredni związek pomiędzy otrzymaną zapłatą a dostawą towaru w postaci makulatury, gmina uzyskuje bowiem za zebraną makulaturę zapłatę, która stanowi jej dochód.

Wyrok WSA

Na powyższą interpretację gmina wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, który przychylił się do stanowiska gminy i interpretację uchylił. W ustnym uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym zaspokajanie potrzeb zbiorowych należy do zadań własnych gminy, a te z kolei obejmują m.in. sprawy z zakresu edukacji publicznej. Edukacja to ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych, a działania związane z propagowaniem zbiórki makulatury mają na celu rozbudzenie świadomości ekologicznej wśród dzieci i młodzieży oraz przekazanie im określonych wartości dotyczących odpowiedzialności człowieka za środowisko naturalne, w którym przebywa.

W ocenie sądu oznacza to, że podejmując takie działania gmina może być uznana za organ władzy publicznej. WSA odwołał się w tym zakresie do wyroku TSUE w sprawie C-520/14 Gemeente Borsele, stwierdzając m.in., iż fakt, że możliwe jest opodatkowanie VAT działalności organów władzy publicznej nie oznacza automatycznego kwalifikowania w taki sposób wszystkich czynności, lecz wymaga rozważenia każdego konkretnego przypadku. Jeżeli mamy do czynienia z tak niewielkim zakresem działalności, w ramach którego uzyskiwane są bardzo niewielkie środki, to trudno przyznać rację organowi interpretacyjnemu, który traktuje taką działalność jako działalność gospodarczą na gruncie VAT.

Zdaniem sądu, czynności sprzedaży makulatury mieszczą się w zadaniach własnych gminy i są wykonywane w ramach edukacji publicznej, a więc władztwa publicznego. A zatem gmina nie ma z tego tytułu statusu podatnika VAT. Wyrok nie jest prawomocny. ?

Agnieszka Bieńkowska doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe

Należy w pełni podzielić stanowisko sądu. Ustawa o VAT mówi, że pod pojęciem działalności gospodarczej rozumieć należy działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Tymczasem działalność gminy w zakresie organizacji zbiórek makulatury w szkołach nie ma nic wspólnego z działalnością tego typu prowadzoną przez profesjonalne podmioty. Inny jest cel tej działalności i inny jest rezultat. Nie jest to również działalność charakteryzująca się ciągłością czy zorganizowaniem.?