- Po stwierdzeniu niekonstytucyjności przepisów, na podstawie których została wydana decyzja, strona chce domagać się wznowienia postępowania w jej sprawie. Czy w sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny odroczył utratę mocy tych niekonstytucyjnych przepisów, strona może wnieść skargę o wznowienie w terminie miesiąca od utraty przez nie mocy? – pyta czytelnik.

Tak.

W art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) przewidziano, że można żądać wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją również na tej podstawie, że Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego, na podstawie którego została wydana decyzja, z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK. W omawianym przypadku wznowienie następuje tylko na żądanie strony (art. 147 k.p.a.). W razie niezachowania terminu do złożenia skargi o wznowienie, strona może wnieść wniosek o przywrócenie terminu. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 sierpnia 2017 r. (sygn. III AUa 109/16, LEX nr 2379155) stwierdzono jednak, że brak wiedzy o wejściu w życie orzeczenia TK nie stanowi przesłanki uzasadniającej przywrócenie terminu na wniosek strony, gdyż orzeczenia TK jako akty powszechnie obowiązujące podlegają niezwłocznemu i obowiązkowemu ogłoszeniu. Zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483 ze zm.) orzeczenie TK wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, ale TK może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć 18 miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny – 12 miesięcy. W orzecznictwie przyjmuje się, że w razie odroczenia wyrokiem TK utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niekonstytucyjny, miesięczny termin na wniesienie skargi przez stronę biegnie od dnia utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu. Dopiero bowiem utrata mocy obowiązującej przez przepisy, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia we wcześniejszym postępowaniu administracyjnym, rodzi sytuację, gdy prawa i obowiązki jednostki mogą zostać określone w sposób jednoznacznie zgodny z Konstytucją (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 23 stycznia 2017 r., sygn. V SA/Wa 4812/15, LEX nr 2480578). Zwraca się także uwagę, że – w razie odroczenia utraty mocy obowiązującej przepisu – TK daje ustawodawcy czas na dostosowanie systemu prawnego do konstytucyjnych wymagań. Jeżeli ustawodawca wprowadził nowe przepisy w okresie odroczenia wejścia w życie wyroku TK, to brak jest warunków do wznowienia postępowań. Orzeczenie TK z odroczonym skutkiem co do zasady nie powoduje konsekwencji w sferze spraw indywidualnych, opartych na konstytucyjnie zdyskwalifikowanej normie, jeśli ustawodawca w terminie wydał przepisy zastępujące przepisy, co do których orzeczono niekonstytucyjność (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 października 2018 r., sygn. II FSK 2636/17, LEX nr 2582960).

— Anna Puszkarska, radca prawny

Podstawa prawna:art. 145a, art. 147 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2096 ze zm.)