Adwokaci: Przebieg nowelizacji kpk a uprawnienia radców obrońcy w sprawach karnych

We wtorek 9 lipca 2013 r., na wniosek Naczelnej Rady Adwokackiej, przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach zwołał posiedzenie Prezydium Komisji z przedstawicielami NRA oraz Krajowej Izby Radców Prawnych. Naczelną Radę Adwokacką reprezentował adw. Jacek Trela, wiceprezes NRA, wraz z zespołem doradców: adw. prof. Piotrem Kardasem, adw. prof. Piotrem Kruszyńskim, adw. dr. Michałem Jackowskim i adw. Jerzym M. Majewskim. Dyskusja nie doprowadziła do zbliżenia stanowisk między środowiskiem radców prawnych i adwokatów w sprawie projektowanej nowelizacji art. 82 KPK przyznającego radcom prawnym uprawnienia obrońców w sprawach karnych. Radcowie konsekwentnie domagają się przyznania im jako grupie zawodowej uprawnień adwokatów, jednocześnie sprzeciwiając się przyjęciu na siebie związanych z tym zobowiązań (niemożność pozostawania w stosunku pracy).

Po spotkaniu rozpoczęło się posiedzenie plenarne Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Poseł Krzysztof Kwiatkowski, przewodniczący Komisji, nie skorzystał z przysługujących mu prerogatyw i nie zdecydował samodzielnie, lecz  poddał pod głosowanie Komisji zgłoszony przez adw. Jerzego M. Majewskiego, działającego jako oficjalny lobbysta Naczelnej Rady Adwokackiej, wniosek o powołanie zespołu ekspertów do zbadania zagadnienia konstytucyjności przyznania radcom prawnym uprawnień obrońców. Mecenas Majewski we wniosku argumentował, że projekt nowelizacji art. 82 KPK nie jest projektem Komisji Kodyfikacyjnej przy ministrze sprawiedliwości, a rząd, wprowadzając do projektu nowelizacji KPK propozycję zrównania uprawnień radców prawnych i adwokatów, nie dysponował żadną opinią naukową, ekspertyzą prawną ani analizą socjologiczno-prawną (co zostało przyznane w oficjalnym piśmie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów).

Wniosek adw. Jerzego M. Majewskiego wsparł swoją opinią adw. dr Michał Jackowski, wskazując na liczne wątpliwości natury konstytucyjnej. Opinia ta, jako stanowisko NRA, została złożona w Komisji.

Stosunkiem głosów 6:6 Komisja Nadzwyczajna nie uwzględniła wniosku o powołanie zespołu ekspertów. Następnie Komisja przystąpiła do przyjmowania kolejnych jedostek redakcyjnych nowelizacji i przy punkcie 28 (nowelizacja art 82 KPK), przerwała obrady do dnia 11 lipca 2013.

W zaistniałej sytuacji, adw. Andrzej Zwara, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, zwołał zespół doradczy, zalecając zespołowi opracowanie projektu poprawki do nowelizacji KPK, która zakładałaby wpisanie z mocy prawa na listę adwokatów wszystkich radców prawnych, którzy w dacie wejścia w życie ustawy nowelizującej KPK nie pozostają w stosunku pracy (około 44% ogółu radców) i nie oświadczą, że nie chcą być obrońcami. Prezes NRA stwierdził, że w zaistniałej sytuacji bierze na siebie pełną odpowiedzialność wobec środowiska i ogółu koleżanek i kolegów za  tak radykalną i daleko idącą ofertę adwokatury wobec radców prawnych. Tego rodzaju rozwiązanie zostało ocenione jako dające szansę na utrzymanie standardów obrończych, w tym także etycznych, w ramach i pod kontrolą samorządu adwokackiego.

Zespół doradców Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej w składzie wymienionym na wstępie przeanalizował różne warianty tekstu poprawki do nowelizacji i ich możliwe konsekwencje zarówno w toku procesu legislacyjnego jak i w wypadku ich przyjęcia.

Ostatecznie przyjęto wersję poprawki opracowaną przez mecenasa Jerzego M. Majewskiego i adw. prof. Piotra Kardasa, zakładającą, że w projekcie nowelizacji skreślony zostanie punkt 28 (nowelizacja art. 82 KPK) i przepisy powiązane, a do przepiów przejściowych ustawy nowelizującej dodany zostanie przepis składający się z trzech ustępów i stanowiący, że:

(1) radcowie prawni wykonujący zawód radcy prawnego i nie pozostający w stosunku pracy w dniu wejścia w życie ustawy, zostają wpisani na listę adwokatów;

(2) wpiu, o którym mowa w ust. 1 dokonują właściwe okręgowe rady adwokackie na podstawie list przekazanych radom adwokackim przez właściwe okręgowe izby radców prawnych;

(3) na listach, o których mowa w ust. 2 nie uwzględnia się radców prawnych, którzy w terminie 3 miesięcy od daty wejścia w życie ustawy złożą właściwej okręgowej izbie radców prawnych oświadczenie, że nie zamierzają wykonywać funkcji obrońców w sprawach karnych.

W dniu 11 lipca 2013 r. Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacji kontynuowała obrady. Przewodniczący Komisji już na wstępie posiedzenia zapowiedział ograniczenie dyskusji. Taki sposób procedowania wykluczył możliwość zgłoszenia i poddania pod dyskusję projektu poprawki przez reprezentującego Naczelną Radę Adwokacką adw. Jacka Trelę, wiceprezesa NRA, jak i przez profesjonalnego lobbystę działającego na rzecz NRA adw. Jerzego M. Majewskiego. Opracowany przez zespół doradczy projekt poprawki zgłosił poseł Bartosz Kownacki. Poseł Józef Zych sprzeciwił się przyjęciu poprawki. Przeciwko był także Michał Królikowski, wiceminister sprawiedliwości. W rezultacie projekt poprawki bez głębszej dyskusji został odrzucony. Komisja przyjęła projekt nowelizacji art. 82 KPK w wersji przedstawionej przez rząd.