Ministrowie oraz kierownicy urzędów centralnych organizują działalność kulturalną, tworząc państwowe instytucje kultury. Natomiast samorządowe instytucje kultury tworzone są przez jednostki samorządu terytorialnego. Prowadzenie działalności kulturalnej należy bowiem do obowiązkowych zadań własnych władz lokalnych.
Od czego zacząć
Organizator instytucji kultury (czyli jednostka samorządu terytorialnego) wydaje akt o utworzeniu instytucji kultury, w którym określa jej przedmiot działania, nazwę i siedzibę. Formy organizacyjne działalności kulturalnej to: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury. Może być też utworzona instytucja kultury prowadząca działalność kulturalną w więcej niż jednej formie.
Przykład
Rada powiatu uchwałą powierzyła gminie realizację zadania z zakresu właściwości powiatu dotyczącego organizacji dożynek – święta nawiązującego do kultury i tradycji ludowej. Dożynki miały być zorganizowane na podstawie porozumienia zarządu powiatu z wójtem gminy, określającego zakres zadań, termin wykonania, wysokość dotacji, zasady i termin jej przekazania oraz rozliczenia. Uchwałę zakwestionował wojewoda, który uznał, że powierzenie gminie organizacji dożynek powiatowych nie jest zadaniem publicznym, które powiat jest obowiązany realizować. W sporze, który powstał, konieczne okazało się rozstrzygnięcie, czy organizacja dożynek to zadanie publiczne o charakterze ponadgminnym z zakresu kultury.
Wojewódzki sąd administracyjny nie miał wątpliwości, że dożynki to impreza z zakresu kultury, ludowe święto plonów połączone z zabawą z okazji zakończenia zbiorów i sięga do tradycji dworskiej XVI wieku. Podobne stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny, który stwierdził, że podstawy do upowszechniania kultury reguluje ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, która nie zawiera nakazu wyboru prowadzenia działalności kulturalnej wyłącznie w wyliczonych formach, a zatem pozostawia podmiotowi samorządowemu wybór formy upowszechnienia kultury, do których należy zaliczyć organizowanie imprez kulturalnych – w tym dożynek.