Austria: Podatki w kraju tanecznego walca

W powszechnej świadomości Polaków data 1 maja 2011 jest tą, która otwiera dla nich niemiecki rynek pracy. To jednak niecała prawda, bo kończy się także okres ochronny w Austrii i Szwajcarii. Zajmijmy się w tym miejscu podatkowymi i składkowymi konsekwencjami wyjazdu do Austrii dla kilkudziesięciu tysięcy naszych rodaków (tak przewidują najodważniejsze szacunki).

Gdy znajdziemy pracę, to, niezależnie od tego czy pomogła nam polska lub austriacka agencja pracy czy to efekt naszej obrotności, powinniśmy zadać sobie podstawowe pytanie: czy przyjechaliśmy tu, by wyemigrować na stałe z Polski, czy też praca w Austrii jest okazją, aby podreperować domowy budżet, a na razie przyszłość wiążemy z ojczyzną?

Od odpowiedzi na nie zależy nasz status podatkowy i nasze pieniądze. Przyjmijmy dla porządku, że zamierzamy zostać w Austrii na  stałe. Dla polskiego fiskusa sytuacja taka nastąpi, gdy nie będziemy mieli już na terytorium Polski tzw. centrum interesów życiowych.

O co chodzi polskim urzędom skarbowym, opisują przepisy polskiej ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm., dalej ustawa o PIT).

Liczy się rezydencja

Zgodnie z art. 3 ustawy o PIT osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium RP podlegają opodatkowaniu od całości swoich dochodów niezależnie od miejsca położenia ich źródeł.

Miejsce zamieszkania na terytorium Polski dla celów podatkowych wiąże się z dwoma kryteriami:

- posiadaniem na terytorium naszego kraju centrum interesów życiowych (osobistych),

- przebywaniem na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (nie kalendarzowym).

Spełnienie chociaż jednego z tych warunków oznacza, że jesteśmy polskimi rezydentami podatkowymi, i obliguje nas do rozliczenia się w Polsce. Niezależnie od tego w związku z pracą w Austrii możemy zostać także austriackimi rezydentami podatkowymi zobligowanymi do opodatkowania dochodu w ojczyźnie najpiękniejszego walca.

Wtedy to stosujemy przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską i Austrią podpisanej w Wiedniu 13 stycznia 2004 (dalej umowa) oraz protokołu zmieniającego niektóre postanowienia tej umowy podpisanego w Warszawie 4 lutego 2008 (dalej protokół).

W myśl art. 4 ust. 1 umowy określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającym się państwie” oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze, i obejmuje również to państwo, jego jednostkę terytorialną lub organ lokalny.

Pojęcie to nie obejmuje jednak osób, które podlegają opodatkowaniu w  tym państwie w zakresie dochodu osiąganego tylko ze źródeł w tym państwie lub z tytułu majątku położonego w tym państwie.

Z kolei art. 4 ust. 2 umowy odwołuje się do kryterium interesów życiowych, w przypadku gdy nie można ustalić, gdzie dany podatnik ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Jeśli więc wymeldowaliśmy się i wyjeżdżamy całą rodziną do Austrii, to tam będziemy rozliczani jako austriacki rezydent podatkowy.

Uwaga! Rezydentami podatkowymi Austrii będą także obywatele krajów UE i EOG, których 90 proc. dochodów pochodzi ze źródeł austriackich.

Każda osoba pracująca na terenie Austrii musi najpierw wyrobić kartę podatkową (Lohnzettel) a następnie przekazać ją swojemu pracodawcy. Ten według tej karty odpowiednio potrąca podatek od płac (Lohnsteuer) i odprowadza go do urzędu skarbowego (Finanzamt).

Ile odprowadzimy

W Austrii istnieje jeden podatek dochodowy od osób fizycznych. Płacą go zarówno pracownicy najemni, jak i samozatrudnieni.

Pamiętać należy też, że do dochodu pracownika wlicza się niektóre świadczenia rzeczowe (Sachbezüge), np. samochód, mieszkanie służbowe. Poza tym dochody uzyskane z działalności w rolnictwie i leśnictwie podlegają opodatkowaniu zgodnie z ustawą o podatku dochodowym.

Dochodem pracownika podlegającym opodatkowaniu w Austrii jest jego wynagrodzenie podstawowe i wartość dodatkowych świadczeń w naturze lub w gotówce otrzymywanych od pracodawcy.

Uwaga! Austriackie prawo pozwala ubiegać się o zwrot podatku za trzy minione lata. Przez cały rok można składać wnioski w tej sprawie.

Formularze rozliczeniowe podatków dostępne są na stronie internetowej http://wien.arbeiterkammer.at.

Będą ulgi

Co w sytuacji gdy nasz rodzimy fiskus będzie uważał, że osiągnęliśmy dochody w Polsce? Tu zastosowanie znajdą postanowienia protokołu i umowy (art. 24 ust. 2). Austria zwolni od opodatkowania taki dochód lub majątek.

Dla niektórych ściśle określonych przychodów (np. dywidendy, odsetki etc.) zezwoli na odliczenie od podatku od dochodu tej osoby kwoty równej kwocie podatku zapłaconego w Polsce. Odliczenie takie nie może jednak przekroczyć tej części podatku, jaka została obliczona przed dokonaniem odliczenia i która odpowiada częściom dochodu osiągniętego w Polsce.

A jeśli dla celów podatkowych ciągle mieszkamy w Polsce? W takim wypadku musimy pamiętać, że tu się musimy rozliczyć. Dochody austriackie od wejścia w życie protokołu nie będą opodatkowane dzięki zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Metoda ta zakłada, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty w Austrii. Wysokość austriackiego dochodu bierze się jedynie pod uwagę przy ustalaniu procentowej (progresywnej) stawki podatku od pozostałych dochodów, które podlegają opodatkowaniu w Polsce.

Przy delegowaniu

Co w sytuacji gdy polski pracodawca, w tym agencja pracy tymczasowej, delegują nas do pracy w Austrii? W przypadku podatków znaczenie będzie miał art. 15 ust. 2 umowy.

Przewiduje on, że mimo reguły opodatkowywania dochodów z pracy w danym kraju wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie otrzymuje za pracę najemną wykonywaną w drugim umawiającym się państwie, podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym z nich. Ale pod warunkiem że:

- odbiorca przebywa w drugim państwie przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni w danym roku podatkowym i

- wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie, oraz

- wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.

Jeśli wszystkie warunki będą spełnione, nasze dochody z pracy świadczonej dzięki oddelegowaniu będą i tak opodatkowane w Polsce. W innym razie w grę wchodzą zasady ogólne.

Austria wprowadziła wiele ulg dla cudzoziemców, także oddelegowanych do pracy na jej terytorium.

Mają one zastosowanie, gdy dana osoba nie była austriackim rezydentem przez ostatnie dziesięć lat i będzie pracować tymczasowo w Austrii dla austriackiego pracodawcy w imieniu zagranicznego pracodawcy przez okres nieprzekraczający pięciu lat.