Praca w USA, a gdzie emerytura

[b]- Pracodawca zaproponował mi oddelegowanie do pracy w spółce matce z siedzibą w Stanach Zjednoczonych na co najmniej trzyletni okres. Miałbym wziąć urlop bezpłatny w Polsce i zawrzeć umowę o pracę ze spółką amerykańską.

Zamierzam wyjechać z rodziną. Mam 28 lat. Dotychczas byłem zatrudniony i opłacałem składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne tylko w Polsce. Czy mogę nadal podlegać ubezpieczeniom w Polsce, a jeżeli nie, jak opłacanie składek w Stanach Zjednoczonych wpłynie na moją przyszłą emeryturę?[/b]

W okresie oddelegowania czytelnik będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom w USA. W Polsce może opłacać składki emerytalne i rentowe oraz zdrowotne na zasadzie dobrowolności. Po przejściu na emeryturę może otrzymywać świadczenie emerytalne jednocześnie z systemu polskiego i amerykańskiego, jeśli spełni warunki określone przez te państwa.

Od 1 marca 2009 r. między Polską a Stanami Zjednoczonymi obowiązuje umowa o zabezpieczeniu społecznym (dalej umowa). Zawiera ona podobne rozwiązania do tych, jakie obowiązują w zakresie świadczeń emerytalnych w Unii Europejskiej.

W przypadku czytelnika najważniejsza jest zasada uwzględniania okresów ubezpieczenia w obu państwach przy przyznawaniu świadczeń. Umowa reguluje zasady przyznawania i wypłaty emerytur w ramach polskiego systemu powszechnego (ZUS), rolników (KRUS) oraz w ograniczonym zakresie do środków gromadzonych w OFE, i w ramach amerykańskiego federalnego systemu ubezpieczeń emerytalnych.

[b]- Czy składki mogą być nadal płacone w Polsce?[/b]

Zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą w umowie składki na ubezpieczenia społeczne pracownika powinny być opłacane w państwie, w którym wykonywana jest praca.

Umowa dopuszcza możliwość, aby osoba wysłana do pracy w drugim państwie na okres do pięciu lat opłacała składki w kraju pochodzenia. Wyjątek ten dotyczy jednak ściśle określonych sytuacji, m.in. kiedy polski pracownik na czas oddelegowania do USA jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej z polskim podmiotem.

W świetle umowy czytelnik nie będzie mógł nadal podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Jego pracodawca amerykański będzie potrącał od wypłacanego wynagrodzenia składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na takich samych zasadach jak w przypadku innych pracowników amerykańskich.

W Polsce czytelnik może jedynie opłacać dobrowolne składki emerytalne i rentowe, zapewniając sobie w ten sposób ciągłość oszczędzania na przyszłą emeryturę w Polsce.

[b]- Jak ubiegać się o wypłatę emerytury?[/b]

Osoby, które w trakcie swojej kariery zawodowej były ubezpieczone w Polsce i w USA, składają tylko jeden wniosek o emeryturę. Zgłoszenie może być wypełnione w języku angielskim lub polskim.

Jeżeli przed ubieganiem się o emeryturę czytelnik będzie mieszkał i podlegał ubezpieczeniom w Polsce, wniosek o emeryturę powinien złożyć w I Oddziale ZUS w Warszawie – Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, lub w terenowej jednostce ZUS właściwej ze względu na ówczesne miejsce zamieszkania. Składa go na formularzu ZUS Rp-1E wraz z odpowiednimi załącznikami (np. formularzem pomocniczym WZO-PL-01).

Gdy bezpośrednio przed emeryturą czytelnik nie będzie ubezpieczony w Polsce, z wnioskiem powinien wystąpić do Federalnego Biura Świadczeń przy Ambasadzie USA w Warszawie. Natomiast jeśli w chwili ubiegania się o świadczenie będzie mieszkał w Stanach Zjednoczonych, wniosek (formularz PL/USA 4 wraz z załącznikami) powinien zostać złożony w terenowej placówce amerykańskiej instytucji Social Security Administration (SSA).

Złożenie wniosku o świadczenia do instytucji ubezpieczeniowej jednego państwa uruchamia postępowanie o przyznanie emerytury w instytucji drugiego państwa. Data zgłoszenia wniosku jest wiążąca dla obu instytucji. Czytelnik może ubiegać się w danym momencie o świadczenia tylko z jednego państwa. Wówczas powinien to wyraźnie zaznaczyć na składanym formularzu.

Jednocześnie, jeżeli czytelnik jest członkiem OFE, wniosek złożony na jeden z powyższych sposobów oznacza też wystąpienie o emeryturę kapitałową z II filaru, przysługującą na podstawie środków zgromadzonych na rachunku w wybranym OFE.

[b]- Jak zostanie obliczona moja emerytura?[/b]

Obie instytucje ubezpieczeniowe, tj. zarówno polska jak i amerykańska, równolegle rozpatrzą prawo do świadczenia i ustalą je zgodnie z wewnętrznymi przepisami. A jeżeli będzie taka potrzeba, zastosują postanowienia umowy, np. w zakresie sumowania długości okresów ubezpieczenia.

Obecnie wiek emerytalny dla mężczyzn w Polsce wynosi 65 lat. W związku z tym, że czytelnik będzie się ubiegał o emeryturę polską z tzw. nowego systemu emerytalnego, w którym prawo do świadczeń nie zależy od okresów ubezpieczenia, ZUS nie będzie stosował sumowania okresów w Polsce i w USA. Wysokość świadczenia emerytalnego z systemu polskiego zostanie obliczona wyłącznie na podstawie środków zewidencjonowanych na koncie emerytalnym w ZUS w trakcie kariery zawodowej czytelnika.

Wiek emerytalny w USA wynosi 67 lat (dla osób urodzonych po 1960 r. włącznie). Osoba pracująca w Stanach Zjednoczonych nabywa tzw. punkty kredytowe. Ilość punktów zależy od wysokości zarobków (np. w 2010 r. kredyt przysługiwał za każde zarobione 1120 USD, maksymalnie 4 pkt na rok). Staż pracy określa prawo do otrzymywania emerytury. Każda osoba urodzona po 1929 r. włącznie musi przepracować co najmniej dziesięć lat (czyli uzyskać 40 kredytów), aby zyskać prawo do poboru świadczeń emerytalnych.

Zatem przy rozpatrywaniu wniosku czytelnika o emeryturę amerykańska instytucja ubezpieczeniowa będzie musiała zsumować okresy ubezpieczenia zarówno w USA, jak i w Polsce z wyłączeniem tych, które się pokrywają. Uczyni to pod warunkiem że były opłacane składki ubezpieczeniowe w samych Stanach Zjednoczonych przez co najmniej 1,5 roku.

Jeżeli zgodnie z ustawodawstwem amerykańskim czytelnikowi będzie przysługiwało świadczenie, jego wysokość zostanie ustalona na zasadach określonych w umowie na podstawie m.in. średniego wynagrodzenia uzyskanego w trakcie oddelegowania oraz proporcji długości okresu ubezpieczenia w USA do całkowitego okresu wynikającego z sumowania.