Reklama
Rozwiń

Polska pozwana do Trybunału w Strasburgu. Chodzi o smog

Prawnicy z dwóch fundacji - Frank Bold i ClientEarth - przygotowali skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) w Strasburgu, ponieważ polskie sądy odrzucają skargi obywateli na nieskuteczne przepisy programów ochrony powietrza.

Publikacja: 31.05.2022 17:35

Polska pozwana do Trybunału w Strasburgu. Chodzi o smog

Foto: Adobe Stock

mat

Prawnicy złożyli skargę w imieniu mieszkanki Zakopanego, Jolanty Sitarz-Wójcickiej. - Nie chcę, by kolejne osoby próbujące wpłynąć na poprawę powietrza i ochronę zdrowia w swojej miejscowości odbijały się od drzwi sal sądowych. Nie wszyscy mogą liczyć na to, że ich lokalni włodarze bez odpowiedniego wyroku opamiętają się i poprawią przepisy. Jeśli moja historia może pomóc innym i skłonić polskie władze do przyznania obywatelom prawa do walki o czyste powietrze przed sądem, to spróbuję tej drogi – mówi Sitarz-Wójcicka.

Zaskarżyć miejscowe programy ochrony powietrza próbowali też mieszkańcy Szczecina, Rybnika czy Warszawy.

– To problem systemowy. Sądy odrzucają skargi na wadliwe programy ochrony powietrza z powodów formalnych, uzasadniając to brakiem legitymacji procesowej po stronie skarżących. To oznacza, że skargi są odrzucane bez poddania ich merytorycznej analizie i bez badania, czy zaskarżony POP w ogóle odpowiada prawu – wskazuje Miłosz Jakubowski, radca prawny z Frank Bold i pełnomocnik skarżącej.

Prawnicy z Frank Bold, działając na rzecz mieszkanki Zakopanego, wyczerpali całą drogę krajową zaskarżania programów jakości powietrza. Jej skargę odrzuciły kolejno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie i Naczelny Sąd Administracyjny. Nieskuteczna okazała się również skarga do Trybunału Konstytucyjnego.

Zdaniem pełnomocników mieszkanki Zakopanego, polskie prawo, na które powołują się sądy, jest sprzeczne z prawem UE i orzecznictwem TSUE, z którego jednoznacznie wynika, że programy ochrony powietrza powinny podlegać kontroli sądu na wniosek obywateli.

– Taka sytuacja nie powinna mieć miejsca i potrzebna jest zmiana, która zapewni, że obywatele i obywatelki będą mieć dostęp do sądu w zakresie prawa do zdrowego powietrza. Od maja 2020 r. trwa postępowanie Komisji Europejskiej przeciwko Polsce w tej sprawie. Czas ucieka, powietrze nadal jest trujące, a nic się nie zmienia. Sytuacja ta narusza prawa człowieka zagwarantowane Konwencją, jak prawo do sądu i prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego – tłumaczą Irmina Kotiuk i Małgorzata Kwiędacz-Palosz, prawniczki z ClientEarth zaangażowane w przygotowanie skargi.

Czytaj więcej

TK - ochrona prawna przed smogiem tylko dla tych którzy wykażą konkretne naruszenia prawa

Z wyroku Trybunał Konstytucyjny z lipca 2021 roku (sygn. akt SK 23/17) wynika, że chociaż udział obywateli w tworzeniu lokalnych programów ekologicznych jest wskazany, to nie mają oni z automatu prawa do ich sądowego oprotestowywania. Musieliby wykazać naruszenie ich konkretnego interesu, konkretnych praw.

Podobne stanowisko zajął w uchwale Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 27/20). Stwierdził, że aby dana osoba mogła się domagać ochrony prawnej przed skutkami życia w smogu, trzeba najpierw wykazać, że to właśnie złe powietrze jest przyczyną naruszenia np. konkretnie jej zdrowia.

Czytaj więcej

Nie ma rekompensaty za smog, ale może być za utratę zdrowia - uchwała SN
Prawo drogowe
Egzamin na prawo jazdy będzie trudniejszy? Jest stanowisko WORD Warszawa
Sądy i trybunały
Krystyna Pawłowicz przeniesiona w stan spoczynku. Uchwała TK
Prawnicy
Kto najlepiej uczy przyszłych prawników w Polsce? Ranking „Rzeczpospolitej”
W sądzie i w urzędzie
Dziedziczenie nieruchomości: prostsze formalności dla nowych właścicieli
W sądzie i w urzędzie
Od 1 lipca nowości w aplikacji mObywatel. Oto, jakie usługi wprowadzono