Sądom ekspresowym nie pomogły zmiany

Dziś mija miesiąc od wejścia w życie poprawionych przepisów o postępowaniu przyspieszonym. Statystyki, do których udało nam się dotrzeć, nie napawają optymizmem – sądy 24-godzinne właściwie nie funkcjonują. Są nawet miejsca, w których po wprowadzeniu zmian policja wystosowała mniej wniosków o ukaranie niż w czerwcu 2009 r. O wyrokach, które zapadają w ciągu 72 godzin, praktycznie więc nie ma mowy. Mimo zmian wciąż są duże koszty i krótki czas na przesłuchania świadków i sporządzenie wniosku o ukaranie.

[srodtytul]Nawet nie drgnęło[/srodtytul]

Dużego zainteresowania trybem przyspieszonym nie widać np. w Wieluniu. Tu, jak informuje nas rzecznik komendy powiatowej policji, w czerwcu nie odnotowano żadnej sprawy w tym trybie.

Jeszcze gorzej było w Łodzi.

– W czerwcu 2009 r. mieliśmy 15 takich spraw, w tym roku pięć – podaje aspirant Radosław Gwiz z Komendy Wojewódzkiej Policji.

Nieco lepsze statystyki ma Rzeszów. Od początku roku policjanci skierowali tam do sądów 14 wniosków o ukaranie, z czego w czerwcu cztery. Wszędzie tam, gdzie udało się zastosować tryb ekspresowy, w grę wchodziły sprawy pijanych kierowców i rowerzystów.

[srodtytul]Kosztowna procedura[/srodtytul]

Dlaczego policja tak niechętnie sięga po tryb przyspieszony? Krzysztof Hajdas z Komendy Głównej Policji uważa, że na podsumowanie przyjdzie czas za przynajmniej dwa miesiące. – Na razie dajmy szansę nowym przepisom – mówi „Rz”.

Tryb, który pozwala na szybkie skazanie sprawców drobnych przestępstw, nie cieszy się też popularnością w sądach rejonowych.

– Nie wpływają do nas wnioski, więc i nie mamy takich spraw – tłumaczy nam Dariusz Zrębiec, prezes Sądu Rejonowego w Łańcucie. I przyznaje, że w jego sądzie w czerwcu nie odnotowano żadnej ekspresowej sprawy.

Jego zdaniem głównym powodem są zbyt duże koszty, trudności w doręczaniu wezwań i krótki czas na napisanie wniosku o ukaranie. Na koniec dodaje, że w polskiej procedurze jest tryb uproszczony, który pozwala na szybkie wyrokowanie.

Zwolennikiem trybu uproszczonego jest też Rafał Puchalski, sędzia Sądu Rejonowego w Jarosławiu, w którym w czerwcu sądzono ekspresowo dwie sprawy. – [b]W trybie uproszczonym udaje się zakończyć proces w ciągu miesiąca. To naprawdę szybko, a koszty dużo mniejsze[/b] – mówi.

– Powodem jest zła organizacja pracy – uważa prof. Zbigniew Ćwiąkalski, były minister sprawiedliwości, który przygotowywał zmiany w sądach ekspresowych. I przekonuje, że przepisy są dobre, ale potrzebna jest jeszcze chęć do ich stosowania.

– Resort nie ma bezpośredniego wpływu na stosowanie trybu w praktyce – tłumaczy Joanna Dębek, rzeczniczka ministra sprawiedliwości.

Zapewnia jednak, że minister zdecydował o wysłaniu pism do komendanta głównego policji i ministra spraw wewnętrznych i administracji z prośbą o przypomnienie i zwrócenie uwagi na zmienione prawo.

– Mamy nadzieję, że częściej będzie stosowany tryb, którego istotą jest szybkość i sprawność.

[ramka]

[b]Jak się zmienił tryb przyspieszony [/b]

- Nie ma obligatoryjnego zatrzymania każdej osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, a możliwe staje się zwolnienie zatrzymanego pod warunkiem zobowiązania go do stawiennictwa w sądzie w wyznaczonym miejscu i czasie.

- Sąd może prowadzić rozprawy pod nieobecność oskarżonego.

- Obrona oskarżonego przed sądem nie jest obligatoryjna – podejrzany ma nadal zagwarantowane prawo do skorzystania z obrońcy, jednak jest to jedynie prawo, a nie obowiązek.

- Policja z pominięciem prokuratora może wnioskować o ukaranie do sądu.