Egzekucja z aresztowanego statku

Próba odnalezienia majątku na zapłatę wierzytelności jest jedyną możliwością uwolnienia statku i ucieczki przed jego licytacją. Dla dłużnika jest to korzystniejsze rozwiązanie, ponieważ zwykle statek ma większą wartość niż dług.

[srodtytul]Celem jest zabezpieczenie[/srodtytul]

Pokazuje to sprawa szkolnego żaglowca „Fryderyk Chopin” aresztowanego w kornwalijskim porcie Falmouth na poczet roszczeń firmy, której kuter odholował statek po wypadku. Anglicy zażądali za to ok. 300 tys. dol. Tymczasem armator uważa, że należy im się nie więcej niż kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Pewne jest natomiast, że statek wart jest dużo więcej.

Spory powstałe na tle aresztu statków regulują konwencja w sprawie zajęcia statków morskich (Bruksela, 1952 r.) oraz przepisy krajowe. W Polsce jest to [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D987E3D2317F446E151B8AE9CBA5131A?id=70930]kodeks postępowania cywilnego[/link].

Sam areszt, a więc zatrzymanie w porcie, może być stosowany jako zabezpieczenie szeroko ujętych „wierzytelności morskich”, a więc powstałych w związku z eksploatacją statku. Nie ma natomiast znaczenia, kto jest aktualnie jego właścicielem. Areszt oznacza, że statek nie może opuścić portu, a ponieważ do tego dochodzą koszty eksploatacji i utrzymania załogi, nie trzeba wyjaśniać, jak duża to dolegliwość dla dłużnika.

Procedura aresztowania jest szybka: prawo polskie wymaga, by nastąpiło w ciągu tygodnia. Mecenas Magdalena Plewińska z kancelarii prawnej Domański i Wspólnicy sp.k., która zajmuje się tą tematyką, wskazuje, że na Cyprze trwa to cztery dni, we Francji jeden dzień, a na Wyspach Brytyjskich – kilka godzin, nie wyłączając świąt. [b]Postanowienie sądu o areszcie jest natychmiast wykonalne, a komornik może niezwłocznie zająć statek.[/b]

Jarosław Świeczkowski, prezes Krajowej Rady Komorniczej, który prowadzi kancelarię w Rumi, powiedział „Rz”, że kilka razy zajmował statki w polskich portach.

[srodtytul]Skuteczne narzędzie[/srodtytul]

Nasi rozmówcy zgodnie przyznają, że egzekucja ze statku jest bardzo skutecznym narzędziem ściągania długu. Jedyny sposób, aby uwolnić aresztowany starek, to zapłata tzw. sumy zabezpieczenia, czyli wartości wierzytelności morskiej (w Polsce pieniędzy na rachunek depozytowy sądu).

– Jeśli dłużnikiem jest przedsiębiorca, można uwolnić statek, wskazując inny składnik majątku, z którego można prowadzić egzekucję – mówi prezes Świeczkowski.

Jeżeli dłużnik nie ma zamiennego majątku albo nie jest przedsiębiorcą, to pozostaje mu porozumieć się z wierzycielem. W przeciwnym razie musi liczyć się z licytacją. Nie ma znaczenia, że statek jest kilka razy cenniejszy niż dług. Mecenas Dariusz Szybowski wskazuje typowy sposób uniknięcia takich licytacji. Wymaga on jednak porozumienia stron. Dłużnik zawiera z wierzycielem ugodę o rozłożeniu spłaty na raty, co umożliwia wystąpienie o zawieszenie egzekucji.

Trzeba jednak pamiętać, że procedura aresztu statku obwarowana jest zabezpieczeniami. Za bezprawny areszt czy jego nadużycie można obciążyć wierzyciela odszkodowaniem. Nieco łagodniejsze są rygory przytrzymania statku w postępowaniu egzekucyjnym, a więc już po wyroku sądu. Wtedy mogą służyć także egzekucji zwykłych, niemorskich wierzytelności.

[ramka][b]Wyłączenie spod egzekucji[/b]

[b] Z dobrodziejstwa wyłączenia konkretnego przedmiotu spod egzekucji można skorzystać, gdy:[/b]

- egzekucja skierowana jest do rzeczy niezbędnej do prowadzonej działalności gospodarczej;

- dłużnik wskaże inne składniki swego mienia, z których jest możliwe zaspokojenie.

- Decyzję podejmuje sąd po wysłuchaniu stron, biorąc pod uwagę interesy wierzyciela i dłużnika, a także społeczno-gospodarcze znaczenie działalności gospodarczej dłużnika.