Zadośćuczynienie dla córki Cimoszewicza od Wprost zbyt duże jak na polskie realia

Polski sąd może uznać zagraniczny wyrok tylko w części – to sedno piątkowego precedensowego postanowienia Sąd Najwyższego (sygnatura akt I CSK 697/12), w rezultacie którego córka byłego premiera Włodzimierza Cimoszewicza nie dostanie 4 mln „karnego odszkodowania" za zniesławienie ze strony tygodnika „Wprost".

Grozi jej też zmniejszenie zasądzonego przez amerykański sąd cywilny (w składzie ławniczym i w wyroku zaocznym) „udowodnionego odszkodowania" za naruszenie jej dóbr osobistych w wysokości 750 tys. dolarów.

Klauzula porządku

Aby w ogóle zagraniczny wyrok mógł być egzekwowany na terenie Polski, musi być stwierdzona jego wykonalność przez polski sąd. Tymczasem Sąd Okręgowy i Apelacyjny w Warszawie odmówiły uznania wyroku wydanego przez sąd amerykański, stwierdzając, że narusza on tzw. klauzulę porządku publicznego, a więc podstawowe zasady polskiego porządku prawnego (art. 1146 § 1 pkt 7 kodeksu postępowania cywilnego; podobną regulację zawiera rozporządzenie Bruksela 1, regulujące te kwestie w Unii Europejskiej).

5 mln dolarów zasądził amerykański sąd córce b. premiera Cimoszewicza za publikację „Wprost"

Polskie prawo nie zna karnego odszkodowania. Poza tym odszkodowanie ma naprawiać szkodę i nie może jej – co do zasady – przekraczać.

Sąd Najwyższy podzielił to stanowisko w zakresie 4 mln dolarów „karnego odszkodowania", wskazując, że ten karny środek nie jest do pogodzenia z podstawowymi zasadami polskiego, a także europejskiego prawa cywilnego. Jego tolerowanie naraziłoby polskich dłużników (a nawet wierzycieli) na szkody, jakie mogłyby wyniknąć z egzekucji zagranicznych, rażąco wygórowanych wyroków.

– Dopuszczenie do egzekwowania tak wysokich kwot, nieproporcjonalnych w stosunku do wyrządzonej szkody, zdestabilizowałoby polski system prawny, podważyłoby byt ekonomiczny wydawcy, a nawet mogłoby stanowić ograniczenie wolności słowa – powiedział w uzasadnieniu orzeczenia sędzia Tadeusz Ereciński, prezes Izby Cywilnej SN.

Da się natomiast pogodzić z polskim porządkiem prawnym orzeczone w USA „udowodnione odszkodowanie", odpowiadające polskiemu zadośćuczynieniu, pod warunkiem że odpowiada ono zasądzanym w Polsce kwotom – wskazał SN.

100 tys. zł to maksymalna kwota zasądzana w Polsce w sprawach o zniesławienie

Ważna proporcja

Wiadomo, że najwyższe sumy zasądzane w Polsce w takich sprawach są znacznie niższe (wynoszą ok. 100 tys. zł). Tę część wyroku SN zwrócił Sądowi Apelacyjnemu, aby zbadał, jaka kwota zadośćuczynienia jest w polskich realiach do zaakceptowania.

Najważniejszym rozstrzygnięciem w całej sprawie jest bowiem stwierdzenie SN, że jeśli wyrok dotyczy kilku roszczeń, to sąd polski może uznać niektóre z nich, a innych – nie. Co więcej, jeśli dane świadczenie jest podzielne, np. odszkodowanie, to też może uznać je jedynie w części.