Jan Paweł II: Dzień papieski w TVP

Dzień Papieski zainicjowała w 2001 roku Fundacja Episkopatu Polski „Dzieło Nowego Tysiąclecia”. Święto obchodzone jest co roku, w niedzielę poprzedzającą wybór Karola Wojtyły na Ojca Świętego (16 października 1978). Poprzez modlitwę, spotkania, sesje naukowe i imprezy kulturalne Polacy w kraju i wielu miejscach za granicą czczą pontyfikat swojego wielkiego rodaka, Jana Pawła II.

– Dzień Papieski będzie szczególną okazją do refleksji nad przełomowością tego pontyfikatu, jak również refleksją nad konkretnymi sposobami odpowiedzi na jego nieustanne wołanie, na które pozostajemy wciąż głusi – mówił w 2001 roku biskup Jan Chrapek, jeden z organizatorów przedsięwzięcia. Wśród wydarzeń religijnych są katechezy dla młodzieży, dni kultury chrześcijańskiej, koncerty, spektakle teatralne. Przeprowadzane są także zbiórki na rzecz najbardziej utalentowanej młodzieży z biednych rodzin. – Chcemy dostrzec w Ojcu Świętym jego mądrość i cierpienie. Jest to również okazja, żeby podziękować Janowi Pawłowi II za jego pielgrzymki i wybiegać w przyszłość, kierując się jego naukami – mówił kardynał Józef Glemp. – Przy tej okazji warto również zwrócić uwagę na naukę papieża o miłosierdziu i w Dzień Papieski wspomóc podczas zbiórki ubogą młodzież, która nie ma szans zdobycia wykształcenia.

Przed drugą edycją Dnia Papieskiego w 2002 roku Ojciec Święty podkreślił swoją łączność z rodakami. W czasie modlitwy Anioł Pański w niedzielne południe w Watykanie powiedział: Życzę, aby ten dzień był okazją do wspólnego odkrywania wszystkich wartości religijnych i kulturowych, jakie stanowią duchowe dziedzictwo naszego narodu.

Pierwsze cztery edycje Dnia Papieskiego, odbywające się za życia Jana Pawła II, kończyły się modlitwą w jego intencji. Były dniem wdzięczności i duchowej łączności z Ojcem Świętym. Od 2005 roku ten dzień służy pamięci papieża Polaka i promuje jego nauczanie.

[srodtytul]Katolickie nagrody i koncerty[/srodtytul]

Jednym z najważniejszych wydarzeń Dnia Papieskiego jest uroczystość wręczenia nagród Totus (sobota, TVP 2, godz. 16.45, TVP Polonia, godz. 21.20). Wyróżnienie to przyznawane jest osobom i instytucjom, „których działalność w sposób wybitny przyczynia się do podkreślenia wartości człowieka”. Nagrody wręczane są w czterech kategoriach: „Promocja człowieka, praca charytatywna i edukacyjno-wychowawcza”, „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”, „Propagowanie nauczania Jana Pawła II”. Czwarty Totus – tzw. medialny – ustanowiony został dla upamiętnienia biskupa Jana Chrapka oraz jego roli w ukazywaniu osoby i nauczania Jana Pawła II w mediach. Laureatów Totusów wybiera specjalna kapituła. Oprócz srebrnej statuetki otrzymują oni nagrodę finansową w wysokości 50 tysięcy złotych. Uroczystość odbywa się na Zamku Królewskim w Warszawie.

Hasłem tegorocznego X Jubileuszowego Dnia Papieskiego jest „Odwaga świętości”. Będzie do niego nawiązywał uroczysty koncert, który w niedzielę wyemituje telewizyjna Jedynka. Jak zapewniają organizatorzy imprezy, donośnie zabrzmi tego dnia wezwanie skierowane do każdego człowieka do bycia świętym. Jako powracający motyw koncertu chór i wykonawcy zaśpiewają fragmenty „Litanii do wszystkich świętych”. Wystąpią znani artyści polscy i zagraniczni. Małgorzata Walewska wykona słynną „Ave Maria”. Wyśpiewane zostaną słowa ks. Józefa Tischnera i wiersze ks. Jana Twardowskiego. Lora Szafran zaprezentuje utwór „Pod niebem pełnym cudów” do słów Adama Nowaka z zespołu Raz Dwa Trzy. Wystąpią też Monika Kuszyńska, Piotr Fronczewski, Ewelina Flinta, Sylwia Wiśniewska oraz Krzysztof Kiljański. Jedną z gwiazd będzie Ray Wilson, który przypomni pieśń Phila Collinsa „Another Day in Paradise”.

Tematyka papieska wypełni także kolejny odcinek programu „Rozmowy istotne” w TVP Kultura (niedziela, godz. 3.25). Gościem będzie Georg Weigl, amerykański pisarz katolicki, działacz społeczny i polityczny, autor najlepiej sprzedającej się biografii papieża Jana Pawła II „Świadek nadziei”. Weigl jest uważany za pisarza w kwestiach wiary ortodoksyjnego. Główną część jego twórczości zajmują sprawy religii i kultury.

[srodtytul]Lekcja przebaczenia[/srodtytul]

Z okazji Dnia Papieskiego TVP pokaże najsłynniejszy film poświęcony polskiemu papieżowi „Jan Paweł II” w reż. Johna Kenta Harrisona i w międzynarodowej obsadzie. „Rzeczpospolita”, która towarzyszyła filmowcom na planie, miała okazję rozmawiać z odtwórcami roli tytułowej: Carym Elwesem oraz Jonem Voightem. Obaj przyznali, że ta praca była dla nich rodzajem bardzo osobistych rekolekcji.

– Zagrać taką postać jak Karol Wojtyła to wielki dar od losu – przyznał Cary Elwes, który grał postać młodego Karola Wojtyły. – Jeśli chce się zrozumieć fenomen Jana Pawła II, nie sposób pominąć własnej wiary. Własnego dochodzenia do Boga. Kiedy studiowałem losy przyszłego papieża, zastanawiałem się nad swoim życiem. Pochodzę z katolickiej rodziny. Dla mnie była to oczywistość, dla mamy – wybór świadomy, bo do 18. roku życia była wyznawczynią Kościoła anglikańskiego. Ja, mimo że czuję się praktykującym katolikiem, studiując biografię papieża, często zadawałem sobie pytanie, dlaczego jego droga do świętości wymagała takich ofiar. Czy musiał stracić rodzinę i wielu najbliższych? Po bolesnych doświadczeniach wojennych Polska przeżywała nieludzką mękę komunizmu. Kiedy umarł mu ojciec, Karol Wojtyła powiedział: „Teraz zostałem sam. Pozostał mi tylko Bóg”. I myślę, że to przekonanie dawało mu ogromną siłę.

Cary Elwes twierdził, że przykład polskiego papieża okazał się dla niego wskazówką w życiu prywatnym. – Czytając teksty Jana Pawła II, zwróciłem uwagę na to, jak wiele miejsca poświęca on przebaczeniu. Pamiętam, jak bardzo pomogło mi to w prywatnym życiu. Nie chcę zagłębiać się w szczegóły, ale w moim życiu był ktoś, z kim moje drogi wyraźnie się rozeszły. Znaleźliśmy się w impasie. Żadna ze stron nie chciała przebaczyć. Przeczytawszy słowa Karola Wojtyły, zrozumiałem, że w dużym stopniu to ja niosłem negatywną energię i krok zrobiony ku pojednaniu, rezygnacja z części własnych ambicji sprawiły, że minął kryzys i do dziś jesteśmy przyjaciółmi.

[srodtytul]Promieniujący uśmiech[/srodtytul]

Jon Voight, ceniony aktor amerykański, który w filmie zagrał papieża w wieku dojrzałym, nie ukrywał, że do roli Ojca świętego przygotowywał się skrupulatnie. Czytał teksty jego encyklik, oglądał filmy dokumentalne.

– Budowanie każdej postaci jest dla mnie jak tworzenie bardzo misternej kompozycji – mówił Jon Voight. – Wszystko zaczyna się od szukania cech wspólnych, do których można się odwołać. A jak wiadomo, w każdym człowieku istnieją zarówno pokłady dobra jak i zła, więc jest z czego czerpać. W przypadku mrocznych postaci jest to proces oswajania zła, w przypadku tak jasnych i promieniujących dobrem jak Jan Paweł II – chęć pokazania ich wymiaru ludzkiego. Zwrócenie uwagi choćby na poczucie humoru, ale także cierpienie, któremu nie poddawał się do końca.

Czułem wielką odpowiedzialność, bo przecież wiedziałem, że widzowie mają wciąż w pamięci tego niezwykłego człowieka i patrząc na moją grę, doskonale wyłapią każdy fałsz. Miałem jednak pewien atut, który ułatwił mi zmierzenie się z tą rolą. Na początku lat 80. miała powstać filmowa wersja jednego z utworów Karola Wojtyły. Reżyser zaproponował mi w niej udział i choć do realizacji w końcu nie doszło, kandydaturę do tej roli zaakceptował sam papież. To stanowiło dodatkową zachętę. Przygotowując się do filmu, czytałem dużo tekstów Jana Pawła II, poznałem lepiej historię Polski. Studiowałem nie tylko jego bardzo charakterystyczny tembr głosu, a nawet robiłem wszystko, by nikt z widzów nie zauważył, że mam aż 191 cm wzrostu. Nie ograniczyłem się oczywiście do fizycznego podobieństwa. Znacznie trudniejsze było wejście w duchowość tego człowieka. Bardzo pomogło mi katolickie wychowanie oraz fakt, że wyrastałem w nowojorskiej dzielnicy Yonkers, gdzie katolicyzm funkcjonował obok protestantyzmu i judaizmu.

Jon Voight wielokrotnie wspominał o charyzmie polskiego papieża i jego przesłaniu, które przetrwało próbę czasu.

– Muszę przyznać, że Jan Paweł II bardzo przypominał mi lwa – opowiadał aktor. – Kiedy patrzyło się na niego, czuło się dostojeństwo i wielką siłę. Zawsze, nawet złożony chorobą, parł do przodu, spoglądał ludziom w oczy. Kiedy wyciągał ramiona, miało się wrażenie, że obejmuje nimi wszystkich. Cary Elwes zwrócił mi uwagę na jego promieniujący uśmiech. Ten wewnętrzny uśmiech, który widać było w jego oczach. Słów „Nie lękajcie się” użył Jan Paweł II jako skutecznego narzędzia do walki ze złem komunizmu i nazizmu, ale dziś brzmią one aktualniej niż kiedykolwiek. Stanowią prawdę, którą wszyscy powinniśmy nosić w sercu i głosić ludziom. Prawdziwa duchowość jest zawsze skuteczną bronią. W propagowaniu papieskiego przesłania, by nie lękać się i przeciwstawiać złu, widzę szczególne zadanie nie tylko dla osób duchownych, ale również polityków i artystów.

[ramka][srodtytul]Dni Papieskie[/srodtytul]

Pierwszemu Dniu Papieskiemu w 2001 roku towarzyszyło hasło „Dzielmy się miłością”. Przebiegał on w duchu dialogu ekumenicznego. Na uroczystym koncercie w Operze Narodowej wystąpili przedstawiciele wszystkich znaczących nurtów muzyki chrześcijańskiej. Ryszard Karczykowski, światowej sławy tenor, zaśpiewał z zespołem New Life Music, Mietek Szcześniak z cerkiewnym chórem Syntaghma, a rockowa grupa 2 TM 2,3 z folkową Arką Noego. Gośćmi koncertu byli także Anna Maria Jopek, Natalia Niemen, zespół Deus Meus i Jorgos Skolias. Dochód z imprezy przeznaczono na stypendia naukowe dla utalentowanych dzieci z najuboższych polskich rodzin. W 2001 roku podczas zebrano 2,7 mln zł. W kolejnych latach Dni Papieskie odbywały się pod hasłami:

- 2002 Jan Paweł II – Świadek Nadziei. Po raz pierwszy zorganizowano dwa konkursy: dziennikarski dla maturzystów, w którym nagrodą były indeksy Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz konkurs o staż zawodowy dla studentów dziennikarstwa.

- 2003 Jan Paweł II – Apostoł Jedności. W niedzielę papieską między Watykanem, Częstochową, Warszawą, Krakowem i Wadowicami utworzono telemost, dzięki któremu tysiące wiernych zgromadzonych na ulicach i przed telewizorami mogło połączyć się z Domem Papieskim w Watykanie.

- 2004 Jan Paweł II – Pielgrzym Pokoju

- 2005 Jan Paweł II – Orędownik Prawdy. W obchody włączył się bezpośrednio nowy papież Benedykt XVI. W specjalnym telewizyjnym wywiadzie, wyemitowanym wieczorem 16 października, życzył wiernym, aby dzień jedności z Janem Pawłem II ożywiał wiarę Polaków i wrażliwość na drugiego człowieka.

- 2006 Jan Paweł II – Sługa Miłosierdzia. Narodowy Bank Polski wyemitował pierwszy polski banknot kolekcjonerski z wizerunkiem Jana Pawła II.

- 2007 Jan Paweł II – Obrońca Godności Człowieka

- 2008 Jan Paweł II – Wychowawca Młodych. Polacy modlili się o rychłą beatyfikację papieża.