Z biografii ryzykantki

W niedzielę gościem TVP Kultura będzie Izabella Cywińska. Widzowie zobaczą m.in. telewizyjną premierę „Wiśniowego sadu" wyreżyserowanego przez nią w Teatrze Nowym w Poznaniu. Początek „Niedzieli z...." o 17.25 - pisze Małgorzata Piwowar.

Aktualizacja: 01.03.2014 14:19 Publikacja: 01.03.2014 14:16

"Wiśniowy sad", fot. Bartłomiej Jan Sowa

Foto: TVP Kultura

Małgorzata Piwowar

- „Wiśniowy sad" jest opowieścią o tęsknocie za przeszłością i jednocześnie strachem przed przeszłością – opowiada Cywińska. – Potraktowałam to bardzo osobiście. Wyszło bardziej o strachu przed przeszłością.

Realizacja jednego z najważniejszych dramatów Czechowa w Teatrze Nowym w Poznaniu nie była przypadkowa. To swego rodzaju powrot sentymentalny po 24 latach do teatru, który odegrał istotną rolę w reżyserskiej karierze Cywińskiej.

Ale ten powrót do domu – mimo wszelkich sprzyjających okoliczności – więcej przysparza goryczy niż satysfakcji. Stuminutowa wersja sztuki Czechowa jest zaledwie namiastką bogatej opowieści bezkonkurencyjnego znawcy ludzkiej natury. Sto minut oznacza skróty. Skróty oznaczają kompromisy wyboru. Wybieranie z Czechowa, w którym każda napisana przez niego kwestia ma swoje znaczenie – jest ryzykowne. Zatem mamy do czynienia z konspektem z Czechowa, w którym westchnienia nie mają czasu wybrzmieć, a bohaterowie pokazać pełni swych pogmatwanych dusz. W tej inscenizacji Raniewska grana przez Antoninę Choroszy jest już tylko znerwicowaną egoistką... Ale i tak „Wiśniowy sad" warto zobaczyć (godz.18.25), bo klasyki i Czechowa jest w TVP tyle co na lekarstwo.

Atutem „Niedzieli z Izabellą Cywińską" jest rozmowa z bohaterką, która zaprosiła do udziału w niej przyjaciół i współpracowników. Wśród nich są: Małgorzata Niezabitowska, Wiesław Myśliwski, Agnieszka Krukówna, Hanna Krall, Jerzy Satanowski, Wiesław Komasa.

- Ma szacunek i wrażliwość wobec literatury – opowiada Myśliwski o Cywińskiej.

Mówi, że zawierzył jej na tyle, by nie akceptować przez realizacjami adaptacji swojej prozy, woli być zaskakiwany. I dodaje, że uważa ją za ryzykantkę, skoro podejmuje się adaptacji tak nieteatralnych tekstów. A spektakli Teatru Telewizji, które powstały na motywach prozy tego pisarza, Cywińska zrealizowała już cztery: „Drzewo" (1998), „W poszukiwaniu zgubionego buta" (1998), „Dotknięcia" (2001), „Saksofon" (2013). Teraz reżyserka wyznaje, że przymierza się do realizacji piątego spektaklu... W czasie rozmowy ujawnia, że kończy właśnie pracę nad swoją autobiografią, która jest nie tylko rodzajem diariusza, ale i refleksją nad życiem i pracą.

- Kazali zostawiać w tekście wszystko, co świadczy o mnie paskudnie – wspomina z uśmiechem.

Opowiada także dlaczego tak uparcie zdawała na reżyserię (dostała się dopiero za trzecim razem), przywołuje trudne momenty ze swego zawodowego życia. Mówi, że dyrektor teatru musi mieć swój zespół, z którym się rozumie i że właśnie dlatego nie udała jej się ostatnia dyrekcja w Teatrze Ateneum w Warszawie. Widzowie dowiedzą się także, czego żałuje Izabella Cywińska i jaki jest jej stosunek do feminizmu.

O wystąpieniu na pierwszym posiedzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego, gdy poprosiła o nadzieję na pieniądze, których nie było – mówi Małgorzata Niezabitowska, ówczesna rzeczniczka rządu.

Po „Wiśniowym sadzie" o 20.15 TVP Kultura wyemituje film „Cud purymowy" (2000). W kolejne wtorki przypomniane zostaną jeszcze trzy Teatry Telewizji zrealizowane przez Izabellę Cywińską: „Wysocki" Władysława Zawistowskiego (4 marca, godz. 20.20), „W poszukiwaniu zgubionego buta" wg Wiesława Myśliwskiego (11 marca, godz. 20.20) oraz „Druga matka" na podstawie opowiadań Hanny Krall (18.03, godz. 20.20).

Małgorzata Piwowar