Francji nie stać na rolę mocarstwa

Aby ratować finanse państwa Francois Hollande sięga nawet po imponderabilia. W ciągu dwóch tygodni prezydent ma ogłosić głębokie cięcia w wydatkach na obronę. Wojskowi ostrzegają, że po wejściu tego planu w życie Francja straci pozycję ostatniej, obok Wielkiej Brytanii, wielkiej potęgi militarnej w zjednoczonej Europie.

– Stawka tej rozgrywki jest ogromna: obrona terytorium kraju, zdolność do przeprowadzenia takich misji zamorskich jak te w Libii czy Mali, a nawet skuteczność odstraszania jądrowego – mówi dziennikowi „Le Figaro" proszący o zachowanie anonimowości doradca ministra obrony, Jeana-Yves'a Le Driana.

Konkurencyjne plany nadesłały do Pałacu Elizejskiego dwa ministerstwa. Resort finansów w programie nazwany „x" domaga się obcięcia kosztów o 30 mld euro w ciągu nadchodzących 5 lat. Wówczas wydatki na obronę spadłyby do 1,1-1,2 proc. PKB, znacznie poniżej minimum określonego przez NATO (2 proc. PKB). W praktyce, spekulują francuskie media, mogłoby się to przekładać na rezygnację z wielu fundamentalnych programów zbrojeniowych, łącznie z samolotem transportowym A400M. Władze musiałaby także ograniczyć o 1/3 liczbę zamawianych w koncernie Marcel Dassault myśliwców Rafale. A nawet sprzedać lotniskowiec Charles De Gaulle Indiom lub Brazylii. Sama liczba wojskowych zostałaby w takim przypadku zredukowana o 50 tysięcy, mniej więcej tyle, ile liczy dziś cała francuska marynarka wojenna.

Aby uratować, co się da z obecnych sił zbrojnych, ministerstwo obrony przedłożyło własny plan cięć nazwany „y". Przewiduje on o połowę mniejsze oszczędności – 15 mld euro. Ale i w tym przypadku wydatki na obronę (1,5 proc. PKB) byłyby o wiele mniejsze niż domaga się tego Sojusz Atlantycki.

Związana z prawicą fundacja „Synopia" ostrzega w specjalnym raporcie, że tak duże oszczędności mogą zadać śmiertelny cios gaullistowskiej wizji Francji jako kraju, który odgrywa ważną, jeśli już nie kluczową rolę na arenie międzynarodowej. W sondażu przeprowadzonym przez Instytut, aż 90 proc. Francuzów chce, aby ich ojczyzna nadal przejawiała takie ambicje. Ale jednocześnie 58 proc. przyznaje, że w ostatnich 10 latach rola ta została radykalnie zredukowana.

– Hollande stoi przed bardzo trudnym wyborem: utrzymać bezpieczeństwo finansowe albo bezpieczeństwo wojskowe kraju. Zachowanie jednego i drugiego wydaje się bardzo trudne – tłumaczy „Rz" Philippe Moreau Defarges z Francuskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (IFRI).

Tylko za kadencji Nicolasa Sarkozy'ego dług państwa zwiększył się o 1/3, do 1,8 bln euro. I rośnie nadal. Francja nie jest bowiem w stanie ograniczyć w tym roku deficytu budżetowego do 3 proc. PKB, jak to obiecała Brukseli.

– Jeśli państwo nie zacznie na poważnie zaciskać pasa, inwestorzy finansowi mogą stracić zaufanie do Francji. Przykład Hiszpanii, Włoch czy Portugalii pokazuje, do czego to może prowadzić – dodaje Moreau Defarges.

Problem jednak w tym, że w przeciwieństwie do innych pozycji budżetu, Paryż oszczędza na wydatkach na obronę już od wielu lat. Z danych NATO wynika, że od wybuchu kryzysu środki na ten cel zostały zredukowane o 1/5. Skutek: siły zbrojne już teraz z trudem wypełniając ambitne zadania wyznaczone przez Pałac Elizejski. Oddziały specjalizujące się w operacjach zamorskich  zostały na przykład zredukowane do 7 tys. ludzi, a sama operacja w Mali zaangażowała 5 tys. ludzi.

Pod znakiem zapytania stoi także zdolność do utrzymania doktryny jądrowej, która zakłada, że w każdej chwili przynajmniej co trzeci podwodny okręt atomowy pływa po oceanach i jest gotowy wystrzelić pocisk jądrowy na odległość nawet 10 tys. km z precyzją do 50 m. Utrzymanie takiego potencjału kosztuje jednak 3-5 mld euro rocznie. Francja jest jedynym, poza Stanami Zjednoczonymi i Rosją, krajem świata, który jest zdolny samodzielnie budować tej klasy jednostki pływające.

Oszczędności mogą także zadać bolesny cios francuskim producentom broni, którzy zbudowali trzecią największą branżę przemysłową kraju i zapewnili Francji pozycję piątego eksportera uzbrojenia na świecie.