Brexit odłożony na lata

Wyrok wywraca cały kalendarz negocjacji, jaki ogłosiła kilka tygodni temu premier Theresa May. Chciała rozpocząć formalne rozmowy rozwodowe z Brukselą w marcu i zgodnie z art. 50. traktatu o UE zakończyć je dwa lata później.

– Teraz wiemy już, że Brexit będzie trwał bardzo długo, lata – mówi „Rz" prof. Andrew Russel, dziekan wydziału politologii Manchester University.

Z pozwem przeciwko rządowi May wystąpiła finansistka z City Gina Miller wspierana przez grupę obywateli krajów UE, w tym hiszpańskiego fryzjera Deira Dos Santosa. Ich zdaniem rząd nie ma prawa samodzielnie rozpocząć negocjacji z Unią, lecz musi wcześniej uzyskać aprobatę parlamentu.

Trzech sędziów Wysokiego Trybunału podzieliło ten argument. Ich zdaniem zarówno akt akcesyjny Wielkiej Brytanii do ówczesnej EWG z 1972 r. jak i art. 50 traktatu o UE nie wspomina o możliwości zerwania z Brukselą na podstawie referendum. A to oznacza, że tak, jak we wszystkich innych obszarach decyzję w tej sprawie musi podjąć parlament.

– Zwolennicy Brexitu powinni się z takiego wyroku cieszyć. Przecież zawsze twierdzili, że suwerenem jest Westminster, nie Bruksela – uważa Russel.

Ale reakcja May była inna. Premier przyznała, że jest „zawiedziona" decyzją Wysokiego Trybunału i zapowiedziała, że odwoła się od niej do Sądu Najwyższego. Ten, orzekając w pełnym składzie 11 sędziów, zapewne wyda w tej sprawie wyrok 7 grudnia. Jeśli będzie on taki sam jak Wysokiego Trybunału, May pozostanie już tylko jedna możliwość obronienia swojego stanowiska: poprzez odwołanie do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu (w sprawie interpretacji art. 50).

– To byłaby najsłodsza z ironii – mówi Russel, z trudem powstrzymując śmiech.

Bo i rzeczywiście trudno nie mówić o paradoksie, skoro jednym z najważniejszych postulatów zwolenników Brexitu było wypowiedzenie kompetencji ETS na terenie Wielkiej Brytanii.

Zarówno w Izbie Gmin, jak i w Izbie Lordów zdecydowaną większość mają zwolennicy pozostania w Unii. Ale mimo to parlament zapewne zatwierdziłby decyzję o Brexit. Tak by się stało, bo większość posłów pochodzi z okręgów, w których Brexit zwyciężył. Przeciwstawienie się stanowisku wyborców w tak kluczowej sprawie oznaczałoby dla nich polityczne samobójstwo.

– Jeśli Partia Pracy przeciwstawi się Brexitowi, w następnych wyborach może zostać zmiażdżona przez Partię Niepodległościową Zjednoczonego Królestwa (UKIP). Z kolei po stronie torysów nie jest wykluczone, że May zarządzi dyscyplinę głosowania – mówi Russel.

Zaraz po ogłoszeniu decyzji Wysokiego Trybunału lider Partii Pracy Jeremy Corbyn rzeczywiście mówił ostrożnie o Brexicie. Zamiast zapowiedzi pozostania w Unii wolał apelować do Theresy May o jak najszybsze przedstawienie w parlamencie warunków, na jakich rząd chciałby wyprowadzić kraj z Unii.