W oczekiwaniu na zwarcie

Zbigniew Ziobro budzi uwielbienie i strach. Nie pozostawia obojętnym. Na jego spotkania przedwyborcze przychodziły tłumy. Były oklaski, kwiaty, prośby o zdjęcia i autograf. W Małopolsce do sal, w których występował były minister sprawiedliwości, potrafiło przyjść ponad tysiąc osób. I uzyskał drugi wynik w Polsce – 327 tys. głosów. Więcej niż ktokolwiek z PiS. Lokalna konkurentka – Róża Thun z PO – rozgromiona.

– To najbardziej wyrazisty polityk swojego pokolenia. Nie ma równego sobie rywala w swojej generacji – mówi Krzysztof Szczerski, politolog, ekspert Instytutu Kościuszki, były wiceminister spraw zagranicznych wspierający Zbigniewa Ziobrę. – Wzbudza entuzjazm, oddanie, wywołuje silne spontaniczne reakcje. Ziobro to realny przywódca. W Platformie jest tylko plastik albo lateks. A jego się kocha albo nienawidzi – mówi.

Wielu polityków spogląda na niego z nadzieją, wielu z obawą, wielu ze szczerą niechęcią. Zdolny, pracowity i konsekwentny. Jeszcze bardziej ambitny. I bardzo brutalny oraz bezwzględny – te opinie o Zbigniewie Ziobrze powtarza niemal każdy, z kim rozmawiam.

Zaskakujące, jak wielu ludzi z PiS zgodziło się spotkać ze mną i opowiadać o metodach działania byłego szefa resortu sprawiedliwości. Ziobro oprócz potężnej grupy uwielbiających go wyborców wyhodował sporą armię ludzi z własnej partii, którzy mają go dość, poturbowanych przez niego albo jego otoczenie. Chętnie rozmawiają, nie chcą jednak, by podawać ich nazwiska w tekście. Bo nikt z nich nie wyklucza, że Zbigniew Ziobro zostanie jeszcze kimś bardzo ważnym.

Z opowieści osób mu niechętnych, choć wywodzących się z małopolskiego PiS, wyłania się obraz brutalnego, prącego do przodu, sprawnego polityka otoczonego ekipą wiernych mu ludzi, którzy – gdy byli u władzy – obsadzali w mieście i regionie wszystkie możliwe stanowiska, rozprawiając się z oponentami.

W opowieściach osób mu życzliwych obraz jest inny: głęboko ideowo zaangażowanego człowieka, który poświęcił życie dla poprawy działania sprawiedliwości i pomocy zwłaszcza biednym ludziom. A przy tym lojalnego polityka i twardego przywódcy.

Zbigniew Ziobro na zarzuty o brutalność odpowiada krótko: – Wszystko nieprawda. To czarny PR ludzi, którzy chcą doprowadzić PiS do kłopotów.

Arkadiusz Mularczyk, poseł PiS, bliski współpracownik i przyjaciel Ziobry: – Nigdy nie działamy brutalnie. Zawsze staramy się być koncyliacyjni i dochodzić do porozumienia z ludźmi. Być może ktoś się czuje pokrzywdzony, ale w polityce tak jest, że na bok odchodzą osoby, które nie zgadzają się z realizacją takiej czy innej linii politycznej.

Zbigniew Wassermann, partyjny konkurent Ziobry: – Dzisiaj w partii standard skuteczności jest ważniejszy od jakości pracy i uczciwości. Najważniejsze jest osiągnięcie celu. Jakimi środkami, to jest mniej ważne. Mnie udaje się uciec od metod stosowanych przez Zbyszka.

[srodtytul]Ciche liczenie szabel[/srodtytul]

Po sukcesie Ziobry w europejskich wyborach nikt już nie ma wątpliwości, że pewnego dnia ruszy po władzę w partii albo założy swoje ugrupowanie. Ci, którzy znają dobrze sytuację w PiS, mówią, że sytuacja między Ziobrą a braćmi Kaczyńskimi jest bardzo napięta. I chyba już trudna do naprawienia.

– Zbyszek już nie ma wyjścia. Został wypchnięty, a dynamika sytuacji zmusza go do parcia do przodu. Musiał mieć sukces w Krakowie i teraz będzie szedł dalej – mówi poseł PiS starający się nie deklarować po żadnej ze stron. Wszyscy opowiadają rozmaite, trudne do zweryfikowania szczegóły walki, jaka odbywa się między nim a spin doktorami, czyli Adamem Bielanem i Michałem Kamińskim. „Doktorzy”, jak nazywają ich w partii, znani są ze swojej przebiegłości, twardej i wyrafinowanej gry. Ale tym razem kosa trafiła na kamień. Zwolennicy Ziobry przekonują, że to Bielan z Kamińskim doprowadzili do sytuacji, w której i prezes PiS, i prezydent przestali ufać Ziobrze. Przeciwnicy mówią, że ma tak wielkie ambicje, iż bracia Kaczyńscy po prostu dostrzegają w nim zagrożenie. Zwłaszcza że wiele osób podszeptuje im, iż ich wychowanek może się stać ojcobójcą.

A Ziobro, choć nie ukrywa niechęci do doktorów, to w oficjalnych i prywatnych wypowiedziach podkreśla, jak bardzo szanuje i Lecha, i Jarosława Kaczyńskich. Jednocześnie wykonuje gesty mające pokazać siłę, wysyła do partii sygnały: „Jestem mocny, jestem samodzielny”. Trudno uwierzyć, że przypadkowo w jednym z tabloidów, który dość życzliwie traktuje byłego ministra, pojawiło się nagle zdjęcie, jak wychodzi ze spotkania z Ludwikiem Dornem. A kilka dni później fotoreporter tej gazety oczywiście zupełnie przypadkowo złapał Zbigniewa Ziobrę na spotkaniu z Bogdanem Święczkowskim, dawnym szefem ABW.

Równie koncyliacyjnie wypowiada się Jarosław Kaczyński. W wywiadach zapewnia, że żadnego konfliktu nie ma, ale jednocześnie zamiast gratulować Ziobrze świetnego wyniku, publicznie go upokarza, mówiąc, by teraz uczył się angielskiego. A Lech od roku ani razu nie przyjął go w Pałacu Prezydenckim. A byli przecież w znakomitych relacjach.

Rozwiązanie tej sytuacji raczej nie nastąpi zbyt szybko. Jarosław Kaczyński, który bez trudu pozbywa się niewygodnych polityków, nie robi tego z Ziobrą. Jak mówią w PiS, Ziobro ma coś, co jest dziś w tej partii bardzo cenne, a czego nie mają bracia: wsparcie ojca Rydzyka, czyli kilka, a może i kilkanaście punktów procentowych. Radio Maryja udzieliło jasnego wsparcia „drużynie Ziobry” przeciw „ludziom Kaczyńskiego”. Tydzień przed eurowyborami Jerzy Robert Nowak udzielał słuchaczom szczegółowych wskazówek, jak się zachować w dniu głosowania: „Absolutnie nie wolno popierać ludzi powiązanych z liderami PiS – Jarosławem Kaczyńskim, Adamem Bielanem i Michałem Kamińskim. (...) Polecam osoby współpracujące ze Zbigniewem Ziobrą. We Wrocławiu należy więc głosować na Beatę Kempę, wiceminister sprawiedliwości, gdy resortem tym rządził Ziobro, w Warszawie na znanego z lustrowania sędziów Trybunału Konstytucyjnego posła Arkadiusza Mularczyka, a w Olsztynie na bulteriera PiS Jacka Kurskiego. Kurski to polityczny rębajło. Jest potrzebny” – reklamował w toruńskiej rozgłośni Nowak.

Ziobro na razie unika zwarcia i unika jakichkolwiek krytycznych słów o swoim prezesie: – PiS jest wartością w polityce. Jarosław Kaczyński może liczyć na moją lojalność i wsparcie. Teraz dla PiS najważniejsza jest reelekcja Lecha Kaczyńskiego. O tym, że tak samo uważa prezes, świadczy jego ostatni wywiad w „Rzeczpospolitej”. Jestem przekonany, że naturalne w każdym środowisku politycznym różnice zdań, jakie zachodzą między mną a Adamem Bielanem czy Michałem Kamińskim, nie wpłyną na moje relacje z prezesem Kaczyńskim. Moje obecne plany obejmują pięcioletnią kadencję w Parlamencie Europejskim, a co potem – zobaczymy. Osoby grające na konflikt między mną a prezesem nie kierują się ani dobrem PiS, ani życzliwością wobec mnie, ani prezesa Jarosława Kaczyńskiego – takiej wypowiedzi udzielił mi Zbigniew Ziobro w tej sprawie.

Jak to można przetłumaczyć? Ziobro robi dziś wszystko, by przekonać prezesa, że nie chce być ojcobójcą, składa mu ofertę współpracy.

Ale gdyby do zwarcia doszło, można się spodziewać, że odpowie ostro. W bardzo prywatnych rozmowach jego zwolennicy nie wykluczają, że w takiej sytuacji może doprowadzić do rozłamu i wyjść z grupą swoich ludzi. Po cichu liczą szable i potencjał. Ale woleliby nie atakować.

Kiedy to może nastąpić? – Pewnie po wyborach prezydenckich – powtarzają politycy PiS. Wolą uniknąć określenia „po przegranych”. W wywiadach wprawdzie zapewniają, że Lech Kaczyński ciągle ma duże szanse, ale nieoficjalnie nikt już nawet nie próbuje do tego przekonywać.

[srodtytul]Brat i struktury[/srodtytul]

Poseł X: – Wielu myśli, że Zbyszek jest ciągle poczwarką zamkniętą w kokonie. Mylą się. Ta poczwarka już się z kokonu wykluwa. Jest coraz bardziej profesjonalny w swoich działaniach. Zbudował w regionie jednolite struktury. Wszędzie ma swoich ludzi – mówi. – Zbyszek doprowadził już Małopolskę do postaci niemal tak idealnej, jaka jest w Świętokrzyskiem – śmieje się jeden z polityków PiS, robiąc wyraźną aluzję do sposobu działania Przemysława Gosiewskiego.

Ziobro metodycznie i umiejętnie buduje swoją pozycję – tego nie zaprzeczają nawet wrogowie. Dobrze współpracuje z mediami. Mimo że jest bardzo zajęty, dla dziennikarzy, których uzna za przydatnych, zawsze znajdzie czas. Nigdy nie powie – jak Jarosław Kaczyński – że RMF to niemieckie radio, a pracy w Radiu Zet należy się wstydzić. Wie, że warto przyjść i do Moniki Olejnik, i bywać regularnie u ojca dyrektora. Umie wykorzystywać tabloidy.

W Krakowie moi liczni rozmówcy podkreślają, że za Zbigniewem stoi brat Witold, który tworzy jego intelektualne zaplecze. To on opracowuje strategię działania. Był współzałożycielem Instytutu Kościuszkowskiego, think-tanku zajmującego się głównie sprawami międzynarodowymi. Pracował w Brukseli w Biurze Parlamentarnym Klubu Unii na rzecz Europy Narodów, które w poprzedniej kadencji zrzeszało polskich eurodeputowanych PiS i PSL „Piast”. – Witek jest bardzo kreatywny. Ma tysiące pomysłów na minutę – mówi jeden z najbardziej znanych polityków PiS.

W okręgach w Małopolsce na pozycję Ziobry skutecznie pracują czterej szefowie lokalnych struktur: Arkadiusz Mularczyk, Andrzej Adamczyk, Beata Szydło i Edward Czesak.

Czesak, samorządowiec z Brzeska, szef lokalnej struktury PiS w Tarnowie: – Jestem postrzegany jako człowiek Ziobry. To prawda. On pomógł mi w kampanii. Jest bardzo lojalny wobec braci Kaczyńskich. Nigdy nie usłyszałem od niego złego słowa o prezesie czy prezydencie. Jest zawodnikiem, który ma jasne cele, ale chce je realizować w drużynie. I ja jestem lojalny wobec niego, bo dzięki niemu znalazłem się w Sejmie. Tak samo jak jestem lojalny wobec Jarosława Kaczyńskiego. Ale prawdą jest też, że w partii powinno się coś zmieniać. Powinni być zauważani nie tylko starzy działacze z PC – mówi.

Człowiekiem Ziobry nie był dawny szef struktury nowosądeckiej, ale obecny prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak. – Nie byłem jego żołnierzem. Nie we wszystkim się z nim zgadzałem. Dążył więc do wyeliminowania mnie i to mu się udało. Bolesne było dla mnie, że się starał, bym nie znalazł się na liście wyborczej PiS. W końcu decyzją prezesa Kaczyńskiego trafiłem na nią, na ostatnie miejsce – opowiada. Potem z powodzeniem wystartował w wyborach na prezydenta Nowego Sącza. – Ostatecznie dostałem poparcie PiS, ale wielu kolegów z partii robiło wiele, by mi utrudnić kampanię.

Nowak przestał być pełnomocnikiem PiS na Nowosądecczyźnie. Jego miejsce zajął Arkadiusz Mularczyk. – I teraz on buduje swoje struktury, ma swoich ludzi – mówi Nowak. Ale on sam przyznaje, że zmiany personalne w polityce są czymś naturalnym i działacze mają do tego prawo.

– Nie eliminuję ludzi, którzy są nielojalni. Naturalne jest, że ktoś, kto zdobywa w polityce pewną pozycję, ma swoich przeciwników politycznych – tłumaczy Mularczyk. – Struktur nie buduje się dla samych siebie. One służą do osiągnięcia celu. To ciężka praca. Jeżdżenie po miastach, rozmowy z ludźmi, spotykanie się, po tym, którzy mają problemy – opowiada. – Tego nie widać z Warszawy, ale kiedy znikam z telewizji, na weekend wracam do okręgu i ostro pracuję.

[srodtytul]Wyjątek Wassermanna[/srodtytul]

W Krakowie wszyscy wiedzą, że tak długo, jak istnieje PiS, tak długo trwa rywalizacja między Zbigniewem Ziobrą a Zbigniewem Wassermannem. Panowie poznali się w mieszkaniu krakowskiego prawnika Pawła Kuglarza, jednego z założycieli PiS. Początkowo dobrze ze sobą współpracowali, osiągali podobne wyniki. Mało kto już pamięta, że to Ziobro zaproponował Lechowi Kaczyńskiemu, by Wassermann został prokuratorem generalnym. A potem Wassermann namówił Kaczyńskiego, by Ziobro został wiceministrem.

Kiedyś istniał nieformalny podział – Ziobro rządzi w regionie, Wassermann w mieście. Aż do momentu, kiedy związana z tym drugim grupa krakowskich radnych PiS została wyrzucona z partii. Pretekst był dość banalny: głosowanie w sprawie diet. Czwórka Wassermanna zagłosowała inaczej. - Wyrzucenie ich poważnie mnie osłabiło - przyznaje Wasserman. – To był tylko pretekst. Kompletnie błahe głosowanie. Tak naprawdę Ziobro tylko czyhał na okazję. Pozbył się ich, bo nie byli mu ulegli – mówią zwolennicy wyrzuconych.

Ludzie Ziobry widzą to inaczej. – To nie Zbigniew Ziobro wyrzucał ich z partii, tylko zarząd na wniosek rzecznika dyscyplinarnego posła Marka Suskiego. A zostali usunięci, bo nie chcieli się podporządkować naszej polityce zapobiegania korupcji w samorządzie – tłumaczy Bolesław Kosior, krakowski działacz PiS, który potem przez jakiś czas był szefem radnych klubu PiS.