Żłobkowe absurdy

Rodzic do pracy, dziecko do żłobka – wprowadzana przez rząd reforma prorodzinna wymaga rozlicznych poprawek w wielu ustawach i rozporządzeniach dotyczących żłobków – alarmują „Rz" dyrektorzy tych placówek.

Po zreformowaniu systemu opieki nad najmłodszymi ustawodawca pozostawił luki w prawie, które utrudniają pracę tych placówek, a w niektórych przypadkach szkodzą samym dzieciom. W większości są one efektem tego, że nie dokonano zmian wszystkich przepisów dotyczących żłobków. Problem dotyczy 715 żłobków, które istnieją w Polsce dla ok. 60 tys. dzieci poniżej trzeciego roku życia.

Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech (tzw. ustawa żłobkowa) obowiązuje od ponad półtora roku. Według danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej rocznie rodzi się w Polsce ok. 375 tys. dzieci, z czego do żłobków chodzi zaledwie 3 proc. z nich.

Żłobki nie są już traktowane jako zakłady opieki zdrowotnej, dzięki czemu łatwiej je zakładać np. jako zwykłą działalność gospodarczą. Problem w tym, że w efekcie zmian systemowych opieka nad dziećmi podlega dziś wyłącznie Ministerstwu Pracy, choć żłobki nadal pełnią funkcję edukacyjną i z zakresu zdrowia (placówki muszą zatrudniać pielęgniarki). Tracą, bo nie korzystają np. z dobrodziejstw subwencji oświatowej.

– Brak przypisania opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech do konkretnego resortu oświaty, zdrowia lub opieki społecznej spowodował, że żłobki traktowane są dziś jak przedszkola, co ma negatywne skutki, np. wyroki sądów w sprawach opłat za żłobki – mówi Krystyna Konieczny, dyrektor Gdańskiego Zespołu Żłobków.

Problem z opiekunami

Ogromnym problemem w żłobkach po reformie jest kadra. Ale nie dlatego, że wyśrubowano wymogi. – Uczelnie wyższe nie dostosowały swojej oferty do wymagań w przepisach – wyjaśnia Krystyna Konieczny.

Polskie uczelnie najczęściej kształcą na kierunku pedagogika opiekuńcza, podczas gdy ustawodawca wymaga, aby na stanowisku opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym zatrudniać pedagoga opiekuńczo-wychowawczego. – W efekcie nie wiemy, kogo możemy zatrudniać, bo ustawa zablokowała nam możliwość wyboru – mówi dyrektor gdańskich żłobków.

Jednocześnie, na co zwraca uwagę Halina Mazur, dyrektor Miejskiego Zespołu Żłobków w Łodzi, wprowadzono bardzo niski wymóg w stosunku do dyrektora zespołu żłobków lub klubów dziecięcych. To minimum roczne doświadczenie w kierowaniu taką placówką, bez wymogu studiów wyższych. Co nie daje gwarancji dobrej opieki dla malucha.

– Dlaczego chcemy obniżać standardy? Czy osoby zajmujące się dziećmi do lat trzech mają mu zapewnić tylko i wyłącznie warunki lokalowe? A co ze znajomością psychiki tak małego dziecka i zasad rozwoju? – wytyka dyrektor Mazur.

We Wrocławiu w takim punkcie żłobkowo-przedszkolnym opiekunki znęcały się nad dziećmi fizycznie i psychicznie. Podobne zdarzenie miało miejsce w Starogardzie Gdańskim.

Przepisy żłobkowe spowodowały też, że wszyscy wychowawcy traktowani są jako opiekunowie. – Problem w tym, że zawód opiekun nie występuje w klasyfikacji zawodów. W efekcie w żłobku opiekunami są salowa i wychowawca. Rodzi to problem np. w rozróżnieniu wynagradzania pracowników oraz bałagan w sprawozdawczości, za którą odpowiadamy, a np. pielęgniarkę musimy zakwalifikować do grupy pracowników „pozostali" – dodaje dyrektor Mazur. Łódź proponuje, by wprowadzić stanowisko: wychowawca małego dziecka, opiekunka dziecięca oraz nowe specjalności – asystent wychowawcy małego dziecka i asystent opiekunki dziecięcej.