Jak ojciec może przekazać lokal lub działkę dziecku

Procedura związana z darowizną nieruchomości nie jest skomplikowana. Przepisy w tej sprawie zawiera kodeks cywilny (888-902 k. c.). Przewidują one dla tego typu umów formę aktu notarialnego (w przeciwnym razie darowizna będzie nieważna).

Pamiętaj! Darowizna to bezpłatne przysporzenie, innymi słowy darowizna ma miejsce wtedy, gdy obdarujemy kogoś jakimś dobrem, nie żądając nic w zamian. Dlatego np. ojciec. który chce podarować mieszkanie córce, nie może żądać od niej, żeby mu za to zapłaciła.

Nie mniej jednak, jeżeli okaże się, że w wyniku tej darowizny znacznie zmniejszą się jego dochody, wtedy może żądać od niej, by płaciła mu alimenty w granicach jego uzasadnionych potrzeb i do wysokości wartości przekazanej w darowiźnie nieruchomości.

Często dochodzi do sytuacji, w której darczyńca zapomina, że do dokonania darowizny nieruchomości niezbędna jest zgoda jego małżonka. Tymczasem ważność umowy darowizny zawartej przez jednego z małżonków bez zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. W przypadku, jeżeli to obdarowany pozostaje w związku małżeńskim objętym wspólnością majątkową, darczyńca może wskazać, czy przedmiot darowizny będzie wchodził w skład majątku osobistego obdarowanego, czy też wejdzie do majątku wspólnego małżonków.

Jeżeli darczyńca tego nie określi, nieruchomość będąca przedmiotem darowizny będzie przedmiotem majątku osobistego obdarowanego, czyli córki. Umowa darowizny może stanowić, iż córka będzie zobowiązana do określonego działania lub zaniechania. Takie zobowiązanie nazywane jest poleceniem. Przykładowo ojciec planuje podarować córce zakład usługowy. Chce, by córka kontynuowała po nim działalność. Może ona odmówić wykonania takiego polecenia, jeżeli jest to usprawiedliwione w skutek istotnej zmiany stosunków np. w sytuacji, w której prowadzenie zakładu usługowego stanie się już ekonomicznie nieopłacalne.

Pamiętaj! Nie każda umowa darowizny musi zawierać polecenie.

Za sporządzenie umowy darowizny trzeba notariuszowi zapłacić. Przepisy nie narzucają stawek. Strony ustalają je w porozumieniu z notariuszem. Nie mogą być one jednak wyższe od tych ustalonych w rozporządzeniu ministra Sprawiedliwości. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Według tego rozporządzenia zależą one od wartości nieruchomości

Po dokonaniu darowizny trzeba dokonać zmian w księdze wieczystej nieruchomości co najczęściej dokonuje się za pośrednictwem notariusza, który wysyła wypis aktu notarialnego do właściwego sądu. Za wpis prawa własności do księgi wieczystej sąd pobiera 200 zł. Do tego mogą dochodzić opłaty kancelaryjne.

Córka czy syn  nie zapłacą podatku od darowizny. Nie muszą też zawiadamiać o darowiźnie urzędu skarbowego. - Obejmuje ich bowiem zwolnienie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dotyczy ono nie tylko  mieszkań, ale także innego typu nieruchomości np. działek, budynków przeznaczonych pod działalność gospodarczą.  - tłumaczy Przemysław Bogusz, doradca podatkowy.

- Zgodnie bowiem z tym przepisem członkowie najbliższej rodziny są całkowicie zwolnieni z tego podatku. Do kręgu najbliższej rodziny zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Warunkiem zwolnienia od podatku od darowizny, jest dokonanie zgłoszenia darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Ale obowiązek zgłoszenia nie obejmuje m.in. nabycia na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Natomiast, gdyby - dodaje Przemysław Bogusz - np.  rodzice chcieli podarować mieszkanie  lub inną nieruchomość  nie tylko  swojemu synowi (córce) ale i jego żonie (mężowi), to już zwolnienie z art. 4a ich nie dotyczy (w części dotyczącej wartości otrzymanej przez synową lub zięcia). Stosuje się w tym wypadku art. 16 ustawy o podatku od spadku i darowizn, ale tylko odnośnie darowizny domu lub mieszkania.