Gangi: liczy się tylko zysk

Choć świat przestępczy nie śpi i wciąż szuka nowych źródeł zysku, to policja, CBA i inne służby dość skutecznie zwalczają patologie – to wnioski z „Raportu o stanie bezpieczeństwa w Polsce" przygotowanego przez MSWiA, do którego dotarła „Rz". Np. policja w zeszłym roku ujęła sprawców ponad 12 tys. przestępstw korupcji, m.in. w  służbie zdrowia i urzędach. To ponad 50 proc. więcej niż w  2009 r.

– Generalna ocena płynąca z raportu jest pozytywna: w Polsce jest bezpiecznie, a służby czuwające nad bezpieczeństwem państwa pracują dobrze – mówi Adam Rapacki, wiceszef MSWiA. – Nie ma dziś dużych grup przestępczych. Te, które działają, są rozbijane, ich liderzy zatrzymywani lub objęci stałą kontrolą. Sprawcy przestępstw coraz skuteczniej są pozbawiani korzyści ze swej działalności.

Blisko 400-stronicowy raport trafił do najważniejszych osób w państwie. Dużo miejsca poświęca m.in. przestępczości zorganizowanej, kryminalnej, narkotykowej, korupcyjnej, nowym trendom i zagrożeniom.

W 2010 r. doszło w Polsce do 1 mln 138 tys. przestępstw – o ok. 0,8 proc. więcej niż rok wcześniej (w 2009 r. było ich 1 mln 129 tys.). Ich liczba jest większa głównie dlatego, że policja wykrywa więcej spraw narkotykowych i korupcyjnych.

1,1 mln do tylu przestępstw doszło w Polsce w ubiegłym roku. To o ok. 0,8 proc. więcej niż w 2009 r.

Mniej (o 2,8 proc.) w 2010 r. było przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, np. zabójstw. Więcej (o 2,9 proc.) tych przeciwko mieniu, np. samych kradzieży było 220 tys.

Z raportu wynika, że wzrosła liczba ujawnionych przypadków korupcji. Najbardziej w  branży sportowej – z 15 przestępstw wykrytych w 2009 r. do 658 w 2010 r.

Zdaniem policji najwięcej zagrożeń korupcyjnych jest w służbie zdrowia (m.in. dystrybucja leków i sprzętu) i administracji publicznej (przy rozdziale środków unijnych) oraz prowadzeniu badań technicznych przez stacje kontroli aut.

Z analizy CBA, które w zeszłym roku prowadziło 166 takich spraw (o 10 proc. mniej niż w 2009 r.) wynika, że korupcją jest zagrożona terenowa administracja rządowa, gospodarka i służba zdrowia. – Problem jest w upartyjnieniu administracji. Wyższe stanowiska są obsadzane przez ludzi bez wystarczających kwalifikacji, tylko lojalnych wobec danej opcji. Są w różnych układach politycznych – zauważa prof. Antoni Kamiński z PAN.

Uważa też, że służby zbyt rzadko stosują prowokację, nawet mając mocne sygnały, że ktoś składa korupcyjne propozycje. – Jaki szum się podniósł, gdy CBA urządziło prowokację wobec byłej posłanki PO Beaty Sawickiej – przypomina.

ABW zwraca uwagę na korupcję przy inwestycjach drogowych, w górnictwie i samorządach.

Z raportu wynika, że zorganizowane grupy trudnią się głównie narkobiznesem, ale coraz więcej z nich przestawia się na  branżę ekonomiczną: przemyt alkoholu i papierosów czy wyłudzanie podatku VAT. – Część liderów grup uznała, że przestępstwa ekonomiczne są bardziej intratne niż np. narkotyki. Zagrożenie karą jest mniejsze, zyski ogromne – mówi „Rz" insp. Adam Maruszczak, dyrektor Centralnego Biura Śledczego.

Raport podaje, że w zeszłym roku CBŚ rozpracowywało 547 gangów, a Straż Graniczna 220 takich grup. W 2010 r. CBŚ rozbiło 150 grup, Straż Graniczna – 116, ABW – 24.

– Zorganizowana przestępczość jest zdecydowanie inna niż przed laty. Kiedyś nie było tygodnia, by nie doszło do  strzelaniny czy wymuszenia haraczu. Teraz skala jest nieporównanie mniejsza – mówi wiceminister Rapacki.

Z przestępstw narkotykowych zyski czerpie ok. połowy grup. Z gospodarczych – 90.

W zeszłym roku policja wykryła łącznie 141 tys. przestępstw o charakterze gospodarczym i ustaliła 48 tys. podejrzanych – o 3,2 proc. więcej niż w 2009 r. Na związanych z obrotem paliwami, alkoholem i wyłudzaniem VAT państwo straciło w 2010 r. 952 mln zł, o 85 proc. więcej niż rok wcześniej.

„Przestępczość ekonomiczna jest najszybciej ewoluującą formą działalności przestępczej" – stwierdza raport. Jej nowy rodzaj to m.in. nadużycia związane z reaktywacją przedwojennych spółek i wyłudzenia unijnych dotacji.

Od 2009 r. rośnie liczba przestępstw narkotykowych – tych wykrytych w 2010 r. było najwięcej od dekady: 72 tysiące.

Polska wciąż jest jednym z czołowych producentów amfetaminy, ale też krajem tranzytowym i rynkiem zbytu narkotyków.  Polacy coraz częściej biorą udział w międzynarodowym przemycie kokainy. – Są kurierami, przemycają kokainę samolotami z Ameryki Południowej. Połykają kapsułki z narkotykiem – mówi policjant z CBŚ.

Jedna z grup przemycająca kokainę z Wenezueli dysponowała jachtem – podaje raport.

Straty spowodowane przestępstwami (w sprawach, które prowadziła policja) w 2010 r. wyniosły 7,2 mld zł. Udało się zabezpieczyć mienie sprawców warte tylko 307 mln zł.

– To sztuczny obraz stanu bezpieczeństwa stworzony przez rząd. Korupcja kwitnie, a przestępcy okradają państwo na ogromne sumy. Z naszej analizy wynika, że gdyby nie było przestępstw gospodarczych, Polska nie miałaby problemów z deficytem budżetowym – komentuje poseł Jarosław Zieliński (PiS), wiceszef Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. – Policja poprawiła