120 jednostek samorządu terytorialnego bez zrównoważonego budżetu

Prawdopodobnie ponad 120 jednostek samorządu terytorialnego nie będzie w stanie przygotować zrównoważonych budżetów na 2014 r.

Publikacja: 24.06.2013 09:58

Brak budżetów to bezpośredni efekt wejścia w życie od 1 stycznia 2014 r. art. 243 ustawy o finansach

Brak budżetów to bezpośredni efekt wejścia w życie od 1 stycznia 2014 r. art. 243 ustawy o finansach publicznych.

Foto: www.sxc.hu

Brak budżetów to bezpośredni efekt wejścia w życie od 1 stycznia 2014 r. art. 243 ustawy o finansach publicznych. Artykuł ten zawiera wzór  indywidualnego wskaźnika zadłużenia (IWZ). Z jednej strony określa on obsługę długu jednostki, a z drugiej wyznacza limit tej obsługi. Uzależnia on możliwość zadłużenia od indywidualnej sytuacji finansowej w minionych trzech latach.

Groźna pułapka

Niespełnienie kryteriów tego wzoru uniemożliwia opracowanie budżetów  (po  pierwszym kwartale tego roku trudności takie sygnalizowały 103 gminy, pięć miast na prawach powiatu i 21 powiatów).  Jeśli  do 15 listopada jednostki  nie przedstawią regionalnym izbom obrachunkowym  projektów budżetowych, obowiązek ten spadnie na izby. Ryszard Paweł  Krawczyk, przewodniczący Krajowej Rady RIO, oświadczył na konferencji poświęconej temu wskaźnikowi w Katowicach, iż  izby też okażą się bezradne. Co jednak, gdy rady uchwalą budżety pomimo negatywnej opinii RIO? Jak zachowa się wówczas organ nadzorczy, czyli wojewoda?  Czy do samorządów wkroczą masowo komisarze? Na te pytania brakuje odpowiedzi.

Aby nie wpaść w pułapkę wskaźnika zadłużenia, niektóre samorządy zawyżają  dochody ze sprzedaży majątku lub dochody podatkowe, zapominając, iż rzeczywistość  je zweryfikuje i  podczas planowania budżetu na 2015 r., spotka ich niespodzianka.

Brak modyfikacji wskaźnika może zagrażać unijnym inwestycjom

– Mieliśmy zdolność kredytową w wysokości 50 mln zł. Po wprowadzeniu IWZ  spadnie nam ona do niespełna 10 mln zł – oświadczył Jan Grabiec, starosta legionowski. –  Obcięliśmy wydatki bieżące na remonty dróg oraz w oświacie. Gdzieś jednak istnieje granica rezygnacji. W ciągu roku trafia do nas np. ok. 10 tys. wniosków o pozwolenie na budowę. Mamy 60 dni na odpowiedź. Później za każdy dzień zwłoki trzeba zapłacić 500 zł kary, a stanie się tak, gdy zwolnimy  w ramach cięć  część pracowników – wyjaśnił.

IWZ  budził  wątpliwości  zarówno co do  konstrukcji, jak i następstw dla jednostek samorządu terytorialnego od chwili uchwalenia ustawy o finansach publicznych w 2009 r. Samorządowcy podkreślają też, iż brak modyfikacji może zagrozić inwestycjom finansowanym z nowego budżetu UE.

Czas na zmiany

Padały różne propozycje modyfikacji wzoru.  Jak jednak oświadczył Andrzej Porawski, dyrektor Biura Związku Miast Polskich, nikt z samorządowcami nie chciał rozmawiać.

– Ostatnio ZMP we współpracy ze Związkiem Banków Polskich oraz śląską Regionalną Izbą Obrachunkową przygotował modyfikację wzoru.  Chcemy przedstawić propozycję zmiany indywidualnego wskaźnika zadłużenia premierowi Tuskowi na najbliższym posiedzeniu KWRiST 26 czerwca  – powiedział Andrzej Porawski.

Nie wdając się w szczegóły skomplikowanego wzoru, jego modyfikacja  miałaby umożliwić sfinansowanie obsługi zadłużenia  z nadwyżki bieżącej, powiększonej o dochody ze sprzedaży i przychody z prywatyzacji. Zarówno wydatki,  jak i dochody mają się odnosić do dochodów bieżących, a nie, jak jest teraz, do dochodów ogółem.

Ważnym elementem modyfikacji wzoru byłoby również wydłużenie okresu, z którego wylicza się średnie arytmetyczne dane z trzech do siedmiu lat. Umożliwiłoby  to wyeliminowanie  czasowych zdarzeń, które mogą wpłynąć na wysokość dochodów j.s.t.

Sprawa modyfikacji wskaźnika jest pilna, bo brak możliwości przygotowania budżetu oznaczałby paraliż znacznej grupy jednostek samorządowych.

prof. Elżbieta Kornberger-Sokołowska, Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego

Prawo przewiduje awaryjny tryb w sytuacji, gdy jednostka samorządowa nie uchwali w określonym terminie budżetu. Wkracza wówczas RIO i przejmuje kompetencje jednostki. Ale nie jest powiedziane, czy te kompetencje wracają następnie do jednostki i rada ma uchwalić ten budżet, czy obowiązuje on w okrojonej formie cały rok. Co do art. 243 ustawy o finansach publicznych, warto zauważyć, iż samorządy miały czas na to, żeby się przygotować do wprowadzenia tego wskaźnika. Wskaźnik miał długie, bo trzyletnie, vacatio legis. Trzeba też jednak przyznać, że niektóre jednostki nie spełnią wymagań wskaźnika ze względu na naruszenie zasad adekwatności w systemie finansowanym przez rząd. Sam fakt, że nawet RIO nie będzie zdolna ustalić budżetu zastępczego, bo byłoby to naruszeniem prawa, świadczy o luce prawnej, którą należy jak najszybciej zlikwidować.

Brak budżetów to bezpośredni efekt wejścia w życie od 1 stycznia 2014 r. art. 243 ustawy o finansach publicznych. Artykuł ten zawiera wzór  indywidualnego wskaźnika zadłużenia (IWZ). Z jednej strony określa on obsługę długu jednostki, a z drugiej wyznacza limit tej obsługi. Uzależnia on możliwość zadłużenia od indywidualnej sytuacji finansowej w minionych trzech latach.

Groźna pułapka

Pozostało 90% artykułu
Sądy i trybunały
Rezygnacja Julii Przyłębskiej to jest czysta kalkulacja
Sądy i trybunały
Nowy plan Adama Bodnara. Sędziom mają pomagać studenci prawa
Prawo na świecie
Jest wyrok sądu ws. Romana Polańskiego i brytyjskiej aktorki
W sądzie i w urzędzie
Upoważnienie do konta bankowego na wypadek śmierci. Jak zrobić to zgodnie z prawem?
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Prawo
Czy Szymon Hołownia studiował w Collegium Humanum? Eksperci tłumaczą
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska