Janosikowe trafi do Trybunału?

Zarząd województwa mazowieckiego podjął wczoraj decyzję o zaskarżeniu janosikowego do Trybunału Konstytucyjnego.

– Chcemy, by na poniedziałkowym posiedzeniu sejmiku wnioskiem tym zajęli się radni. Do nich należy ostateczna decyzja – mówi Marta Milewska, rzecznik Urzędu Marszałkowskiego. Wcześniej województwo apelowało o pomoc do premiera Donalda Tuska. W tym roku wpłata na janosikowe wyniesie 54 proc. wszystkich dochodów. – Zasada solidaryzmu społecznego jest słuszna, ale nie może prowadzić do poważnych kłopotów finansowych – mówi marszałek Adam Struzik.

[ramka] [b][link=http://blog.rp.pl/goracytemat/2010/02/18/janosikowe-trafi-do-trybunalu/]Skomentuj ten artykuł[/link][/b][/ramka]

Zarząd województwa uważa, że subwencja wyrównawcza, zwana janosikowym narusza podstawowe prawo samorządu do pewności finansowania i wykonywania swoich zadań. Na decyzję mazowieckich radnych, a potem Trybunału, czeka szereg gmin i powiatów, które co roku muszą oddawać część sowich dochodów mniej zamożnym samorządom.

O zmianę przepisów proszą zwłaszcza metropolie. W ich przypadku wpłaty są teraz tym bardziej dotkliwe, że bazują na dochodach sprzed dwóch lat. W czasie spowolnienia muszą płacić stawki wyliczone na podstawie bardzo dobrego dla gospodarki roku 2008. Wtedy wpływy z podatków PIT i CIT, które stanowią dla miast ważne źródło dochodów, szybko rosły. Tymczasem już w zeszłym roku były niższe niż w 2008 r. i w tym roku może być podobnie.

Jak działa wyrównanie? Samorządy, w których wpływy podatkowe na mieszkańca są wyższe od określanego przez resort finansów poziomu (dla gmin 150 proc. średniej, dla powiatów 110 proc.), muszą oddać ich część do funduszu, z którego potem pieniądze są rozdzielane.

[wyimek][b]2,6 mld zł[/b] to przepływ pieniędzy w ramach janosikowego. Ok. 1,4 mld to faktyczny transfer z bogatszych do biedniejszych samorządów[/wyimek]

Ministerstwo Finansów opublikowało już ostateczne kwoty subwencji i wpłat na część równoważącą, czyli właśnie janosikowe. Najbogatsi, czyli miasto Warszawa oraz województwo mazowieckie, oddadzą aż po ponad 900 mln zł, a po uwzględnieniu wpływów do najbiedniejszych części regionu, też z janosikowego, stracą ok. 800 mln zł. Mazowsze będzie musiało zadłużyć się na janosikowe na ok. 360 mln zł. Mimo że region jest zamożny, balansuje na krawędzi 60-proc. zadłużenia.

Ale swoje racje mają też samorządy, które z janosikowego korzystają. – Nie będzie kompromisu kosztem najbiedniejszych – zapowiada Mariusz Poznański, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP i wójt gminy Czerwonak. Przypomina, że w niektórych gminach brakuje pieniędzy na wydatki bieżące, a około 400 jest niewydolnych finansowo. – Budżet gmin musi się z czegoś składać, a janosikowe to element wyrównywania dysproporcji, które są duże. Często wynikają z przypadku, a nie z np. zaradności – mówi Paweł Pogorzelski, wójt gminy Zawady z woj. podlaskiego. – Najbogatszą gminą w regionie jest u nas Michałowo, dzięki temu, że przez jego teren przebiega gazociąg. Mniejsze samorządy wspominają też o tym, że duże firmy, choć działają w regionach, siedziby zwykle mają w dużych miastach i tam płacą podatki.

Jak można załatwić tą sprawę? Samorządowcy mają masę pomysłów. Od zmniejszenia janosikowego np. poprzez zamrożenie go na poziomie z 2008 r., po przejęcie zobowiązań przez budżet państwa. Zwłaszcza że część janosikowego przeznaczana jest na obowiązkowe zadania gmin, a nie na rozwój. O tym ostatnim mowy jednak nie ma, bo resort finansów musiałby znaleźć dodatkowe 1,4 – 1,5 mld zł.

– Ostatnio proponowaliśmy, by zamiast janosikowego biedniejsze samorządy dofinansowywać zwrotem podatku VAT z wszystkich samorządowych inwestycji – mówi Danuta Kamińska, skarbnik Katowic i szefowa Komisji Skarbników Unii Metropolii Polskich. Obecnie samorządy nie dostają zwrotu VAT z większości inwestycji, choć ponoszą bardzo duże koszty, np. związane z rozwojem infrastruktury. Więc pieniądze de facto musiałby znaleźć budżet.