W planie i decyzji rozstrzygamy o ochronie zabytków

Prawnymi formami ochrony zabytków są: wpis do rejestru, uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego oraz – od 5 czerwca 2010 r. – ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

Ponadto od 5 czerwca 2010 r. nowelizacja [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F84714EFDF170C9D500673A27A45B58B?id=170666]ustawy o ochronie zabytków[/link] wprowadza obowiązek uwzględnienia ochrony zabytków i opieki nad zabytkami przy sporządzaniu rozmaitych dokumentów strategicznych i planistycznych.

Dotyczy to nie tylko koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ale również [b]strategii rozwoju województw, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania powiatu, strategii rozwoju gminy,[/b] studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, planów przestrzennych, a nawet decyzji o warunkach zabudowy.

[srodtytul]Rozszerzony zakres opieki[/srodtytul]

Rozwiązania takie wprowadziła uchwalona 18 marca 2010 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=352265]nowelizacja ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która właśnie 5 czerwca bieżącego roku weszła w życie (DzU nr 75, poz. 474).[/link]

Obowiązujące do dnia wejścia w życie nowelizacji brzmienie art. 7 pkt 4 ustawy o ochronie zabytków pozwalało na wprowadzenie ochrony konserwatorskiej tylko w planach zagospodarowania przestrzennego.

Natomiast w sytuacji, gdy na terenie gminy brakowało planu zagospodarowania przestrzennego, a obiekty zabytkowe nie były wpisane do rejestru prowadzonego przez ministra czy wojewodę albo nie obejmował ich utworzony przez gminę park kulturowy, to brakowało podstaw prawnych do zajmowania stanowiska przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, np. w przypadku wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy.

Prowadziło to do sytuacji, w których podejmowano decyzje dotyczące obiektów zabytkowych, a wojewódzki konserwator zabytków nie miał środków prawnych pozwalających na interwencję w razie pojawienia się zagrożenia dla zabytku. Również umieszczenie w tym przepisie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej lub decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej przyczyni się do poprawy warunków ochrony zabytków.

Konsekwencją zmiany treści art. 7 ust. 4 ustawy była nowelizacja jej art. 18 ust 1. Uzupełniono jego brzmienie o obowiązek uwzględnienia ochrony i opieki nad zabytkami w przypadku wydawania wielu decyzji: o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, o warunkach zabudowy, a także o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej lub ustalającej przebieg linii kolejowej.

Przy wydawaniu wymienionych decyzji należy bezwarunkowo uwzględnić ochronę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru (ministra, wojewody) oraz ich otoczenia, a także innych zabytków znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków.

[srodtytul]Szczegóły w rozporządzeniu[/srodtytul]

Gminną ewidencję zabytków prowadzi – zgodnie z treścią znowelizowanego art. 22 ustawy o ochronie zabytków – wójt, burmistrz, prezydent miasta. Jak wynika z ust. 4 tego artykułu, wykaz ten sporządza się w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy.

O tym natomiast, jakie zabytki wpisuje się do tego rejestru, przesądza art. 22 ust. 5, zgodnie z którym trafiają tam przede wszystkim informacje (adresy) zabytków, które zostały wpisane do rejestru ministerialnego (prowadzonego przez generalnego konserwatora zabytków) oraz odnotowane w wojewódzkiej ewidencji zabytków.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) może ponadto wpisać do gminnego wykazu inne zabytki wyznaczone w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Do gminnej ewidencji wpisuje się wyłącznie zabytki będące nieruchomościami.

Sposób prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków ma określić rozporządzenie wydane przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

W szczególności [b]akt ten określi wzory krajowych, wojewódzkich i gminnych kart ewidencyjnych oraz dane, jakie powinny być ujęte w poszczególnych księgach rejestru, karcie ewidencyjnej i adresowej zabytku oraz w karcie informacyjnej[/b], a także sposób gromadzenia dokumentów dotyczących zabytku.

[ramka][b]Jak utworzyć park kulturowy[/b]