Donosiciele nie mogą liczyć na anonimowość

Myliłby się ten, kto by sądził, że wystarczy poskarżyć się na urzędnika lub na nieprawidłowości w funkcjonowaniu danego urzędu, by – jak w wypadku przeciętnego Kowalskiego – ruszyła kontrola, a winny musiał się natychmiast tłumaczyć.

[srodtytul]Tak jak skarga[/srodtytul]

„Rz” dotarła do pisma wiceministra finansów i generalnego inspektora kontroli skarbowej Andrzeja Parafianowicza (nr KS 10/065/2/PRH/10/3928), z którego wynika, że w służbach i w ministerstwie obowiązują dwa standardy postępowania z donosami. Jeden dotyczy zwykłych obywateli, wobec których wszczyna się postępowania podatkowe czy kontrolne po anonimowym doniesieniu [link=http://www.rp.pl/artykul/56220,527613-Obywatel-pomaga-skarbowce.html](pisaliśmy o tym: „Obywatel pomaga skarbówce”, „Rz” z 27 sierpnia)[/link]. Drugi – urzędników i urzędów, którym nie zaszkodzi żaden anonim.

Pismo wiceministra Parafianowicza to odpowiedź na wystąpienie rzecznika praw obywatelskich w sprawie sygnalizowanych mu naruszeń praw obywatelskich przez urzędników resortu finansów. Wynika z niego jednoznacznie, że ministerstwo traktuje donosy na swoich urzędników i podległe urzędy jak skargi i wymaga, aby spełniały rygory z kodeksu postępowania administracyjnego, czyli zawierały imię i nazwisko (nazwę) oraz adres wnoszącego. Bez tego pozostawia się je bez rozpoznania – deklaruje Parafianowicz, powołując się na § 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163923]rozporządzenia w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (DzU z 2002 r. nr 5, poz. 46)[/link]. Dlatego, jak twierdzi, anonimy kierowane do generalnego inspektora kontroli skarbowej nie są rozpatrywane, co stwierdza sporządzana na tę okoliczność notatka służbowa.

Według MF także anonimy sugerujące ewentualne nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania danego urzędu nie stanowią podstawy wszczęcia kontroli resortowej. „Wskazywane w anonimach nieprawidłowości mogą być jednak przedmiotem weryfikacji w toku kontroli resortowej urzędu kontroli skarbowej prowadzonej w szerszym zakresie” – zapewnia wiceminister finansów.

Wyjaśnia też, że kontrola resortowa przeprowadzana jest wobec konkretnego urzędu i stanowi ocenę jego funkcjonowania w kontrolowanym zakresie. Nie może być natomiast prowadzona wobec indywidualnego pracownika.

Jednocześnie jednak przyznaje, iż skargi i pisma anonimowe na działania organów i ich pracowników są traktowane przez wywiad skarbowy jako źródło informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstw skarbowych bądź korupcyjnych przez wskazane w pismach osoby, niezależnie od pełnionych przez nie funkcji czy zajmowanych stanowisk.

[srodtytul]Procedura musi być[/srodtytul]

Eksperci podatkowi są zgodni, że postępowanie z donosami musi zostać uregulowane. Bo dziś wielką niewiadomą jest zarówno to, co dzieje się od momentu wpłynięcia informacji do urzędu do momentu wszczęcia jakichkolwiek działań, jak i to, kto decyduje, który anonim ma być analizowany, a który znajdzie się w koszu.

– Nie ma żadnych procedur postępowania z donosami i nadzoru nad nimi, a zapewnienia, że lądują one w koszu, można włożyć między bajki. Prędzej trafią do szuflady, z której w dowolnym momencie mogą zostać wyjęte – mówi jeden z pracowników aparatu skarbowego.

Przyznaje, że ta kwestia powinna zostać jak najszybciej uregulowana. Bo dziś nie dość, że służby nie mają podstaw do działania po anonimie, to jeszcze panuje pełna dowolność w ich rozpatrywaniu.

Potwierdza to Tomasz Ludwiński, przewodniczący Sekcji Krajowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Skarbowych. – Brak procedury i dowolność w rozpatrywaniu anonimów sprawia, że możliwe są nadużycia nawet wobec urzędników – przyznaje.

– Problem nie polega na tym, że donosy są, ale na tym, jak zawarte w nich materiały informacyjne są wykorzystywane – uważa prof. Ryszard Mastalski z Uniwersytetu Wrocławskiego. Według niego takie informacje powinny być sprawdzane dyskretnie do czasu, aż nie zostaną uprawdopodobnione, a urzędnik nie zyska dowodów rzeczywistych.

Także Ireneusz Krawczyk, radca prawny, partner w kancelarii Ożóg i Wspólnicy, jest zdania, że w kwestii podejścia do donosów konieczna jest większa przejrzystość postępowania.

[ramka][b]Sławomir Sadocha,doradca podatkowy[/b]

Każde pismo wpływające do urzędu musi, zgodnie z art. 168 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4EDB2B139463D202C828E59270656D0A?id=176376]ordynacji podatkowej[/link], zawierać informacje identyfikujące wnoszącego. Także doniesienie, które administracja ma traktować jako wniosek. Pismo bez danych autora nie może stanowić dowodu w jakimkolwiek postępowaniu (art. 180 § 1). Twierdzenie, że donosiciele mogą być pewni zachowania anonimowości, jest nieuprawnione. Złożenie doniesienia, którego treść ma wpływ na sytuację procesową podatnika, jest faktem znanym organowi z urzędu. Jako taki musi być zakomunikowany stronie (art. 187 § 3). Ponadto dokument zawierający doniesienie powinien, w razie wszczęcia na jego podstawie kontroli podatkowej czy postępowania podatkowego, zostać włączony do akt sprawy. A te co do zasady są dla strony jawne i dostępne bez ograniczeń (art. 178). Prawo do wiedzy o stanie sprawy oraz do inicjatywy dowodowej stanowią podstawowe formy czynnego udziału w postępowaniu (art. 123 § 1). Składający doniesienie musi liczyć się z tym, że będzie świadkiem w sprawie. [/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki