Czy pracodawca może odmówić wypłaty odszkodowania?

W sytuacji, gdy pracownik rozwiązuje umowę o pracę w trybie natychmiastowym z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracodawcę ten ostatni powinien wypłacić mu odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. Tak stanowi art. 55 § 1

1

kodeksu pracy.

Czytaj także: Ile odszkodowania zapłaci urzędnik za rażące naruszenie prawa

Z przepisu tego wynika, że przesłankami nabycia przez pracownika prawa do odszkodowania jest rozwiązanie przez niego umowy o pracę w określony sposób (w określonym „trybie"), a mianowicie bez zachowania okresu wypowiedzenia oraz dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, nie zaś powołanie się przez pracownika (zwłaszcza w piśmie rozwiązującym umowę o pracę), że pracodawca nie wywiązał się wobec niego z podstawowych obowiązków. Skoro zaś jedną z przesłanek roszczenia z art. 55 § 1

1

kp jest „dopuszczenie" się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków, to, gdy tego „dopuszczenia się" nie ma, a więc określony fakt nie miał miejsca, roszczenie po stronie pracownika nie może powstać i wobec tego pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia odszkodowania.

A zatem, jeżeli w przekonaniu pracodawcy brak jest przesłanek z art. 55 § 1

1

kp, to może oczywiście odmówić on wypłacenia pracownikowi odszkodowania (jest on zobowiązany tylko do tego, co mu prawo nakazuje). Tak uznał SN w uchwale z 4 marca 1999 r. (III ZP 3/99, OSNAPiUS 1999 nr 17, poz. 542). Pracownik, który jest zdania, iż pracodawca w rzeczywistości dopuścił się ciężkiego naruszenia swoich obowiązków, może dochodzić swoich racji w sądzie pracy, a pracodawca może wykazywać, że pracownik nie miał podstaw do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Przy czym, jak wskazał SN w wyroku z 4 marca 1998 r.( I PKN 614/98 OSNAPiUS 2000 nr 8, poz. 310) w sprawie wniesionej przez pracownika o zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 55 § 11 kp pracodawca może zarzucić brak przyczyny wskazanej w tym przepisie, mimo że sam nie wniósł powództwa o odszkodowanie przewidziane w art. 611 kp.

—Małgorzata Jankowska