- Złożyłem w starostwie dokumenty potrzebne do uzyskania pozwolenia na budowę. Urzędnik poinformował mnie, że decyzję wyda dopiero, gdy w zamian za to załatwię mu po niższej cenie pustaki na dom, który on buduje. Nie zgodziłem się na to i urzędnik nie wydał mi pozwolenia na budowę – nie podejmując żadnej decyzji. Czy takie zachowanie jest legalne?

NIE. Zgodnie z art. 228 par. 4 kodeksu karnego, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 3 grudnia 2002 r. (sygn. akt II KKN 208/01), zachowanie się sprawcy przestępstwa z art. 228 par. 4 kodeksu karnego polega na daniu do zrozumienia osobie zainteresowanej czynnością służbową, że decyzja co do jej wykonania lub zaniechania zapadnie w razie wręczenia korzyści majątkowej. Przestępstwo to polega zarówno na wykonaniu, jak i zaniechaniu wykonania czynności służbowej. W omawianej sytuacji urzędnik starostwa wprost poinformował petenta, że wyda decyzję, o którą on wystąpił, dopiero wówczas, gdy otrzyma korzyść majątkową. Działanie takie nie jest legalne i urzędnik poniesie odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa z art. 228 par. 4 kodeksu karnego.

Członek komisji to osoba publiczna

TAK. Zgodnie z art. 228 par. 1 kodeksu karnego każdy, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, popełnia przestępstwo. Jeżeli zatem biegły otrzymał propozycję lepszej pracy przed wydaniem rozstrzygnięcia i tylko z tego powodu wygrała firma, która złożyła mu taką propozycję, to takie zachowanie należy uznać za bezprawne. Otrzymanie lepszej pracy jest bowiem przyjęciem korzyści osobistej. Przestępstwo to może popełnić jednak wyłącznie osoba pełniąca funkcję publiczną.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w swoim wyroku z 7 maja 2012 r. (sygn. V KK 402/11), ustawodawca nie uzależnia statusu osoby pełniącej funkcję publiczną od wyposażenia jej w kompetencję do wydawania decyzji w sferze działalności publicznej. W sferze zamówień publicznych sprawującymi funkcję publiczną są te osoby, które na podstawie ustawy wykonują uprawnienia i obowiązki w procedurach wiodących do udzielenia zamówienia. Wywierają one, a przynajmniej mogą wywierać, wpływ na przebieg postępowania i na wybór wykonawcy zamówienia. Biegły uczestniczący w pracach komisji przetargowej w procedurze zamówienia publicznego jest zatem osobą pełniącą funkcję publiczną i może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za czyn z art. 228 par. 1 kodeksu karnego.

Zakaz pracy nawet przez 10 lat

TAK. Za czyn z art. 228 par. 1 kodeksu karnego grozi kara pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu. Obok kary w wyroku skazującym sąd może orzec również środek karny. Jednym z nich (określonym w art. 39 pkt 2 kodeksu karnego) jest zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem (art. 41 par. 1 kodeksu karnego). Uznając, że urzędnik dopuścił się przestępstwa korupcji, sąd może zatem – obok kary – nałożyć na niego również obowiązek zajmowania stanowisk w administracji rządowej i samorządowej. Zgodnie zaś z art. 43 par. 1 kodeksu karnego ten środek karny może zostać orzeczony na okres od jednego roku do 10 lat.