Urząd udostępnia informacje o swojej działalności

Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną – tak stanowi art. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej „ustawa"). Od czasu jej wejścia w życie, tj. od 2002 r., obywatele mają ułatwiony wgląd w działalność organów administracji publicznej. Mogą żądać udostępnienia interesujących ich danych o funkcjonowaniu np. ministerstwa, urzędu centralnego, urzędu gminy, urzędu wojewódzkiego czy innych jednostek samorządowych.

Udostępnienie tych danych odbywa się przez uzyskanie informacji, wgląd do dokumentów urzędowych oraz umożliwienie dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Z orzecznictwa

Każdy ma prawo do informacji publicznej. Przy czym słowo „każdy" należy rozumieć jako każdy człowiek (osoba fizyczna) lub podmiot prawa prywatnego".

wyrok WSA w Olsztynie z 13 grudnia 2012 r. II SA/Ol1316/12.

Jakich informacji można żądać...

Art. 6 ustawy wskazuje, jakie informacje stanowią informację publiczną (patrz ramka). Pojęcie to jest chyba jednym z najczęściej interpretowanych pojęć w doktrynie i orzecznictwie. Na bazie orzecznictwa przyjmuje się, że za informację publiczną należy uznać informacje wytworzone przez władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne oraz inne podmioty, które wykonują funkcje publiczne lub gospodarują mieniem publicznym (komunalnym bądź Skarbu Państwa) oraz informacje odnoszące się do wspomnianych władz, osób i innych podmiotów, niezależnie od tego, przez kogo zostały wytworzone.

Z orzecznictwa:

Informacja publiczna to:

- ?numery  służbowych telefonów osób pełniących funkcje publiczne w administracji państwowej

wyrok WSA we Wrocławiu z 30     maja 2012 r. IV SAB/Wr 36/12

- informacja dotycząca kosztów poniesionych przez gminę w związku z zatrudnieniem sekretarza gminy,

wyrok WSA w Gdańsku z 14     listopada 2012 r. II SA/Gd 545/12

- informacja o wysokości wydatków na wynagrodzenia osób pełniących funkcje publiczne

wyrok WSA w Kielcach z 11     października 2012 r. II SAB/Ke 28/12

- informacja o wysokości środków finansowych przeznaczonych na  nagrody, w tym również o charakterze uznaniowym

wyrok WSA w Opolu z 31 maja 2013 r. II SAB/Op 33/13

- wykorzystywanie przez uczelnię środków finansowych pochodzących z dotacji ?z budżetu państwa, ?jako majątku publicznego; uczelnia mieści się w katalogu podmiotów wykonujących zadania publiczne ?i dysponujących majątkiem publicznym, zaś dane pozostające w jej ?dyspozycji stanowią ?informację publiczną

wyrok WSA w Gdańsku  ?z 1 sierpnia 2012 r. 42/12 SAB/Gd

- ?jawność umów w sprawach zamówień publicznych ?wyłącza możliwość odmowy ?ich udostępnienia ?z powołaniem się na którąkolwiek z tajemnic ustawowo chronionych. Nie jest dopuszczalne wydanie decyzji odmawiającej udostępnienia umów w sprawach zamówień publicznych, gdyż są one jawne

wyrok WSA w Warszawie ?z 13 grudnia 2012 r. ?II SAB/Wa 386/12

...a jakich nie

Nie można zakwalifikować jako informację publiczną pytania: czy organ zamierza...". Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 3 lipca 2013 r. (II SAB/Wa 187/13) stwierdził, że nie jest informacją publiczną wniosek, który obejmuje pytanie o zdarzenia przyszłe lub takie, które jeszcze nie nastąpiły. Podobnie nie będzie stanowiło informacji publicznej zapytanie, czy organ wie, ma świadomość, pamięta itd. Dopóki określona informacja istnieje tylko w pamięci przedstawiciela władzy publicznej i nie została utrwalona w jakiejkolwiek formie, tak aby można było w sposób niebudzący wątpliwości odczytać jej treść, dopóty informacja taka nie ma waloru informacji publicznej, stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14 września 2012 r. (I OSK 1177/12).

Informacja: „czy którykolwiek z sędziów Sądu Rejonowego jest uzależniony od alkoholu", nie stanowi informacji publicznej – wyrok WSA w Gdańsku z 29 maja 2013 r. II SA/Gd 183/13

Z kolei NSA z wyroku 22 listopada 2012 (I OSK 1963/12) stwierdził, że informacja o obowiązującym prawie, interpretacja przepisów prawa, również nie nosi znamion informacji publicznej.

Obowiązki ?i uprawnienia urzędu

Jeśli informacja nie została zamieszczona np. w Biuletynie Informacji Publicznej, zainteresowany musi złożyć wniosek o jej udostępnienie. WSA w Białymstoku w wyroku z 6 października 2011 r. (II SAB/Bk6/11) stwierdził, że dysponent informacji publicznej jest zobowiązany do jej udostępnienia tylko wtedy, gdy informacja ta nie została wcześniej udostępniona i nie funkcjonuje w obiegu publicznym. W takim przypadku  organ nie ma obowiązku dokonywania wydruków z Biuletynu i przesyłania ich żądającemu (patrz: wyrok NSA z 21 czerwca 2012 r. I OSK 730/12).

Ważne jest również to, że organ administracji publicznej, do którego obywatel wystąpił z wnioskiem o udostępnienie interesującej go informacji, gdy nie posiada jej, nie musi jej specjalnie w celu udostępnienia pozyskiwać (wyrok NSA z 6 września 2012 r. I OSK 1274/12).

Z kolei WSA w Warszawie w wyroku z 22 września 2010 r. (II SAB/Wa95/10) stwierdził, że prawo dostępu do informacji publicznej obejmuje prawo żądania udzielenia informacji o określonych faktach i stanach istniejących w chwili udzielania informacji. Wniosek zainteresowanego rodzi po stronie dysponenta informacji obowiązek jej udostępnienia w sytuacji, gdy owa informacja publiczna znajduje się w jego posiadaniu. W sytuacji, gdy organ nie posiada żądanej informacji, nie można zobowiązać go do jej udzielenia.

Forma wniosku

Co do zasady forma złożenia wniosku może być dowolna: np. listownie, drogą elektroniczną (e-mail). Za wniosek pisemny o udzielenie informacji publicznej uznać należy przesłanie zapytania pocztą elektroniczną i to nawet gdy do jej autoryzacji nie zostanie użyty podpis elektroniczny. Osoba je zadająca nie musi być nawet w pełni zidentyfikowana (wyrok WSA w Krakowie z 6 marca 2012 r. II SAB/Kr 183/11).

WSA w Warszawie w wyroku z 10 listopada 2010 r. (II SAB/Wa 259/10 stwierdził, że wniosek o udzielenie informacji publicznej może przybrać każdą formę, a osoba jej żądająca nie musi być nawet w pełni zidentyfikowana, skoro nie musi wykazywać ani interesu prawnego, ani też faktycznego.

Udzielenie informacji jest bezpłatne, chyba że z udzieleniem informacji wiążą się dla organu dodatkowe koszty wynikające ze wskazanego we wniosku sposobu udostępnienia takiej informacji (we wniosku można określić bowiem formę, w jakiej udostępnienie  informacji ma nastąpić), w takim przypadku organ może pobrać opłatę:  „dotyczy rzeczywistych kosztów ponoszonych przez organ w związku z określonym sposobem udostępnienia informacji. Koszty te mogą być różne przy realizacji konkretnych wniosków o udostępnienie informacji publicznej" – wyrok WSA w Kielcach z 12 grudnia 2012 r. II SA/Ke 755/12.

podstawa prawna: Ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (DzU nr. 112 poz. 1198 ze zm.)

Małgorzata Terlikowska

, ?pracownik administracji publicznej